Και είναι ολόκληρη τέχνη τελικά να μάθεις να ακούεις τον άλλο άνθρωπο. Και μπορεί να πει κανείς ότι η επικοινωνία στηρίζεται κατά ένα 70% στο να ακούεις παρά να μιλάς. Διότι το να μιλάς δεν είναι πάντα αυτό που ζητάει ο άλλος από σένα. (Περίπου 7.000 λέξεις)
Λεπτομέρειες
Τίτλος: 1078 Λεπτότητα και αρχοντιά μέσα στο γάμο
Σειρά: Ομιλίες Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (Λευκωσία)
Ομιλητής: Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος
Αρχείο: 1079_THYSIA_KAI_EPIKOINONIA_MESA_STO_GAMO.mp3
Ηχογραφήθηκε: Δευτέρα, 3 Απριλίου 2000
Διάρκεια: 49’55”
Επιλογές λήψης
Απευθείας: Αρχείο
Podcast: iTunes Spotify
Κείμενο
00:00:00
[Προσευχή]
00:00:31
Λοιπόν… θα διαβάσω… επειδή είπαμε να απαντούμε στις απορίες παιδιά και εδώ έχει αρκετές, θα διαβάσω μια ερώτηση που υπάρχει εδώ και εν συνέχεια μερικά άλλα και θα τα απαντήσομε.
00:00:55
«Η σχέση μεταξύ των συζύγων είναι όπως η σχέση του Χριστού προς την Εκκλησία, όπου η Εκκλησία υποτάσσεται στον Χριστό και ο Χριστός σταυρώνεται για την Εκκλησία. Πείτε μας σας παρακαλώ τι σημαίνει αυτό στην καθημερινή ζωή με αρκετά παραδείγματα».
00:01:17
Είπαμε παιδιά και την άλλη φορά ότι το υποτάσσομαι, υποτάσσεται η γυναίκα στον άνδρα, ή υποτάσσομαι εγώ σε ένα άλλο άνθρωπο, ή υποτάσσεται η Εκκλησία στον Χριστό, αυτή η υποταγή δεν έχει σχέση με αυτή την υποταγή που εμείς νομίζομε μέσα μας που είναι μια δουλική υποταγή η οποία σκοτώνει τον άλλο άνθρωπο, τον εξαφανίζει, τον αφανίζει. Αλλά είναι μια ζωηφόρος, μια ζωοποιός υποταγή, που είναι δηλαδή… πώς να πούμε, ένωσης με την πηγή της ζωής.
00:01:57
Όπως το χέρι μου για να είναι ζωντανό μέλος του σώματός μου πρέπει να είναι ενωμένο με το υπόλοιπο μέλος, με το υπόλοιπο σώμα, και να παίρνει το αίμα ξέρω από την καρδία για να ζει να υπάρχει, και αυτό δεν σημαίνει ότι στερώ την ελευθερία στο χέρι μου, αλλά με το να το έχω δεμένο, να το χω ενωμένο με το υπόλοιπο σώμα αυτό σημαίνει ότι του δίνω ζωή και ύπαρξη, και χωρίς αυτό δεν θα υπάρχει πλέον, αυτό είναι το νόημα της υποταγής και της υπακοής και της Εκκλησίας στον Χριστό αλλά και της γυναίκας προς τον άντρα και του άνδρα προς τη γυναίκα.
00:02:34
Το να σταυρώνεται κανείς για τον άλλον άνθρωπο, είναι η απάντησης και η κίνησης αγάπης. Δηλαδή, το αν αγαπάς τον άλλον άνθρωπο, αν αγαπάς τη σύζυγό σου ή τον σύζυγό σου, ή οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο, αυτό σημαίνει ότι, δίδεις την ύπαρξή σου, τη ζωή σου, για τον άλλον άνθρωπο, και γίνεται το ίδιο μυστήριο που γίνεται και στην υπακοή. Δηλαδή, όταν θυσιάζεσαι εσύ για τον άλλον, τότε ταυτόχρονα ευρίσκεις και τη ζωή σου μέσα στο μυστήριο του δικού σου θανάτου για τον άλλο άνθρωπο. Καταλαβαίνεις ότι η ζωή σου είναι ο άλλος άνθρωπος. Η ζωή σου είναι ο αδελφός σου.
00:03:15
Λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας ότι η ζωή σου είναι ο αδερφός σου. Και έλεγε και ένας φιλόσοφος, και ο άλλος άνθρωπος είναι η κόλασής μου. Ο Σαρτρ το έλεγε αυτό; Εσείς που ξέρετε, που είστε μορφωμένοι. Ο Σαρτρ το έλεγε. Ότι ο άλλος είναι η κόλασής μου. Δεν μπορούσε να ζήσει με τον άλλον άνθρωπο. Ήταν κόλασης για αυτόν να υπάρχει για τον άλλον ή να υπάρχει καν ο άλλος. Δηλαδή φτάνει κανείς σε σημείο που δεν θέλεις να υπάρχει ο άλλος άνθρωπος. Όχι απλώς εσύ να υπάρχεις για τον άλλον, αλλά ούτε ο άλλος να υπάρχει, να μη σε βλέπει μπροστά του. Δηλαδή, δεν το ακούμε κάθε λίγο; Δεν θέλω να σε βλέπω, ούτε να υπάρχεις, ούτε το όνομά σου καν να γνωρίζω. Δηλαδή υπάρχει τέτοια αίσθησης δηλαδή έκρηξης ας πούμε μισούς ή εγωισμού ή ατομισμού, που δεν μπορείς να ανεχτείς να υπάρχει και ο άλλος άνθρωπος.
00:04:10
Βέβαια αυτά όλα, είναι καταστάσεις άρρωστες. Δεν μπορεί δηλαδή ο άνθρωπος παιδιά να ολοκληρωθεί σαν άνθρωπος εάν δεν θυσιάζεται εν αγάπη για τον άλλον, αλλά και αν δεν υποτάσσεται πάλι εν αγάπη για τον άλλον άνθρωπο. Μέσα σε αυτή που είναι η ίδια κίνηση. Δηλαδή είναι η ίδια κίνησης. Είτε υποτάσσεται προς τον άλλον είτε θυσιάζεσαι για τον άλλον, ουσιαστικά είναι το ένα και το αυτό πράγμα, και σου δίνει το μυστήριο της ύπαρξής σου. Μόνο έτσι καταλαβαίνεις ότι υπάρχεις.
00:04:44
Και βρίσκεις το νόημα της ζωής σου, έτσι είναι η φύσης μας. Εφόσον είμαστε… όντα πλασμένα κατ’ εικόνα Θεού, και ο ίδιος ο Θεός εκορύφωσε την αγάπη του όταν εκκένωσε τον εαυτό του και θυσιάστηκε υπέρ του ανθρώπου, το ίδιο πράγμα σημαίνει και για μας πλέον. Αυτό είναι η δική μας κίνησης. Κορυφώνεται η ολοκλήρωση της υπάρξεώς μας όταν και εμείς κάνομε αυτό που έκανε ακριβώς ο Χριστός για μας.
00:05:15
Αυτό γίνεται στην καθημερινή μας ζωή, σε ανά πάσα στιγμή. Αλλά γίνεται περισσότερο και μέσα στο γάμο όπου εκεί τα πράγματα είναι πιο δεμένα και πιο ας πούμε επίσημα. Εκεί έχεις το… τον άνθρωπο που είσαι μαζί του, τον σύζυγό σου, τη σύζυγό σου, είσαι μαζί, είσαστε ένα πλέον, ένα σώμα, και υπάρχουν ακόμα και τα παιδιά τα οποία έρχονται σαν αποτέλεσμα αυτής της ένωσης αυτών των δύο ανθρώπων. Είναι ο καρπός αυτής της αγάπης, ο καρπός της σχέσης.
00:05:50
Δεν σημαίνει βέβαια ότι ένας άνθρωπος, μια οικογένεια, έναν ανδρόγυνο που δεν έχει παιδιά, δεν ολοκληρώνονται οι σχέσεις. Όχι. Δεν έχει καμία σημασία παιδιά ίσως αυτό το πράγμα. Είναι μια παρηγοριά, μια παραμύθια, τα τέκνα, τα παιδιά, αλλά δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι οι οποίοι παντρεύονται και δεν κάνουν παιδιά, αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν ολοκληρώσει το σκοπό του γάμου τους.
00:06:14
Δηλαδή πρέπει κανείς να καταλάβει πολύ καλά ότι, όταν παντρεύεται… όταν παντρεύεσαι μια γυναίκα, δεν την παντρεύεσαι για να κάμεις παιδιά. Διότι δεν είναι μια μηχανή που κάνει παιδιά η γυναίκα αυτή. Και όταν κάμει τα παιδιά πλέον τη βάλεις ξέρω ‘γω στο ντουλάπι και εσύ κοιτάς τα παιδιά τα οποία έκανε. Αυτό είναι λάθος, είναι… τραυματίζει τη σχέση των δύο ανθρώπων.
00:06:43
Πρέπει να καταλάβεις ότι ο σκοπός του γάμου σου είναι αυτή η ενότητα μεταξύ σου και της γυναίκας σου, είναι να προχωρήσεις μαζί με τη γυναίκα σου εις το γάμο σου με τον Χριστό, η υπέρβασης ακόμα του γάμου σου για το γάμο με τον Χριστό χωρίς να διαλύεται ο γάμος σου, αλλά και ταυτόχρονα πρέπει να ξέρεις ότι όσα παιδιά και αν κάμεις, δεν πρέπει ποτέ επ’ ουδενί λόγω η γυναίκα σου να πάει σε δεύτερη μοίρα μετά τα μωρά σου.
00:07:16
Είπαμε κι άλλη φορά ότι είναι λάθος. Πάει ο άντρας στο σπίτι, και μόλις μπει σπίτι λέει, πού είναι τα μωρά; Επιθύμησά τα. Και τη γυναίκα του που του άνοιξε την πόρτα…
[ακροατήριο γελά]
Το πολύ πολύ να της πεις είσαι δαμέ, ή ξέρω ‘γω που επήγες, που ήρθες…
00:07:33
Είναι λάθος αυτό το πράγμα. Δεν μπορείς να… Βέβαια αν πεις σε μια γυναίκα, αν πεις σε μια μητέρα ότι, μήπως σε ενοχλά που ο άντρας σου αγαπά τα μωρά σου; θα πει αλίμονο. Όχι δεν με ενοχλά. Δεν θέλει να το δεχτεί η γυναίκα αυτό το πράγμα. Δηλαδή δεν τολμά να το διανοηθεί καν ότι ενοχλάται στο ότι ας πούμε ο άντρας έριξε το ενδιαφέρον και την αγάπη του στα παιδιά του, γιατί είναι και παιδιά της, είναι φυσικό.
00:08:01
Πλην όμως, πρέπει να ξέρουν οι άντρες τουλάχιστον, πού είναι… – [ασαφής] η πλειοψηφία εδώ αλλά τέλος πάντων, μισοί και μισοί – πρέπει να ξέρουν οι άντρες ότι, όταν έχουν να κάνουν με μια γυναίκα, πρέπει να ξέρουν πάρα πολύ καλά τον ψυχικό κόσμο της συζύγου τους, της γυναίκας. Όχι της γυναίκας της συγκεκριμένης, αλλά γενικά της γυναίκας. Όπως και η γυναίκα του άνδρα. Είναι φυσικό.
00:08:31
Αλλά επειδή δυστυχώς στον τόπο μας πολλά προβλήματα μέσα στο γάμο, τα οποία δημιουργούνται, φταίνε οι άντρες. Το λέω αυτό δηλαδή από… την πείρα που έχω ας πούμε που βλέπω κάθε μέρα όλα αυτά τα προβλήματα. Μπορεί οι γυναίκες να κάνουν τις αταξίες, αλλά οι ηθικοί αυτουργοί αυτών των πραγμάτων είναι κατά ένα τεράστιο ποσοστό, να μην πω τώρα 90-95, είναι κατά ένα τεράστιο ποσοστό οι άνδρες, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να καταλάβουν, δεν μπορούν να καταλάβουν, ή δεν θέλουν ή δεν ασχολήθηκαν, να καταλάβουν πως πρέπει να ζουν με μια γυναίκα.
00:09:08
Δεν το καταλαβαίνει. Δεν υποπτεύεται καν, δεν μπορεί να υποπτευθεί πως σκέφτεται αυτή η γυναίκα του. Γιατί δεν ξέρει τι σημαίνει γυναίκα. Δεν ασχολήθηκε, δεν έκατσε ποτέ θα ασχοληθεί με τον ψυχικό κόσμο της γυναίκας του, ή της γυναίκας γενικά.
00:09:26
Και βέβαια γι’ αυτό εντάξει… είναι και ο τρόπος που παρουσιάζουν τα πράγματα, και ο τρόπος που σερβίρονται, και ο τρόπος που εμφανίζονται και διαφημίζονται μέσα στην… στην καθημερινή μας ζωή, που φεύγει η πραγματικότητα ότι η γυναίκα αυτή είναι ένας ολόκληρος κόσμος, είναι ένας άνθρωπος, που έχει μέσα δαιδάλους η ψυχή της, όπως και του άνδρα το ίδιο.
00:09:50
Και δεν είναι εύκολο, ούτε μπορείς εύκολα να ανίχνευσης τον άλλον άνθρωπο. Και παραμένει κανείς στα εξωτερικά στοιχεία, τέλος πάντων να μην τα λέμε τώρα, όλοι τα καταλαβαίνετε και όλοι τα ξέρετε και όλοι τα βλέπετε, και τελικά γίνεται ας πούμε ένα αντικείμενο ο άλλος άνθρωπος. Ε βέβαια άμα γίνει αντικείμενο, κάποια στιγμή θα θελήσει να υπάρξει ως άνθρωπος.
00:10:12
Και θα πει ότι κοίταξε, δεν ξέρω πλέον να ‘μαι αντικείμενο σε σένα. Ούτε για τα μωρά σου ούτε για οποιεσδήποτε ορέξεις σου. Θέλω να αισθάνομαι άνθρωπος. Και όταν βρεθεί κάποιος άλλος άντρας που δώσει σημασία σωστή σ’ αυτή τη γυναίκα, και της δώσει να αισθανθεί ότι είναι άνθρωπος, τότε βέβαια αρχίσουν οι κλυδωνισμοί και τα άλλα προβλήματα τα οποία ας πούμε επακολουθούν το ένα το άλλο. Και να ξέρετε παιδιά, να ξέρουν οι άντρες τουλάχιστον, ότι η γυναίκα είναι γυναίκα και στα 20 της, και στα 30 της, και τα 40 της, και στα 70 της, και στα 80 της, και στα 100 της που ποτέ δεν είναι πάνω από 30,
[ακροατήριο γελά]
αλλά έστω κι αν ας πούμε μετριέται ο χρόνος τόσο, δεν έχει και καμία σημασία.
00:11:01
Όμως να ξέρετε παιδιά ότι πάντοτε οι γυναίκες λειτουργούν με τον δικόν τους τρόπο. Και αυτό είναι δεδομένο από τον ίδιον τον Θεό, είναι η δημιουργία της γυναίκας έτσι, γιατί η γυναίκα είναι μητέρα, έχει μια λεπτότητα, έχει… ο ψυχικός κόσμος είναι τεράστιος στη γυναίκα, γιατί έτσι λειτουργεί μέσα στη φύση. Η παρουσία της γυναίκας είναι μια άλλη νότα ας πούμε μέσα στην ίδια τη φύση. Και ξέρετε παιδιά ότι… εγώ δεν θέλω ποτέ μου να μιλήσω για τις γυναίκες, για να μη με παρεξηγήσουν κιόλας ας πούμε. Διότι θα σου πουν, τι έπαθε αυτός και μιλά για τις γυναίκες. Δηλαδή… και βέβαια και να μην πάρουν και λίγο πάνω τους, αλλά ίσως έπρεπε να βρεθεί κάποιος άλλος εκτός από μένα, να σας μιλήσει κάποια φορά για τις… για τη σημασία του γυναικείου στοιχείου, της γυναικείας ύπαρξης, μέσα στην όλη δημιουργία, στην όλη δημιουργία.
00:12:07
Δηλαδή τι… τι… πως δρα και πως λειτουργεί ας πούμε η γυναικεία ύπαρξης, σε όλα τα επίπεδα του ανθρώπου, και ακόμα και σε όλες τις μορφές δηλαδή της κοινωνικότητας. Ότι δρα με ένα πολύ διαφορετικό τρόπο, με έναν τρόπο ας πούμε… καταλυτικό να το πει κανείς. Σαν καταλύτης σε πολλά πράγματα αρνητικά τα οποία εκπέμπουν άλλες καταστάσεις.
00:12:34
Ελπίζω να μη μπω στον πειρασμό να σας πω περισσότερα καμιά φορά, αλλά… είναι σημαντικό και αυτό το πράγμα δεν είναι τίποτα το κακό. Είναι… είναι η μία μελέτη, μια σωστή μελέτη, της δημιουργίας του Θεού. Όπως… όπως μελετούμε τα πάντα μέσα στη δημιουργία του Θεού, και βλέπομε πως ο Θεός τα έκαμε τα πάντα εν σοφία, πολύ περισσότερο χρειάζεται μελέτη ο ίδιος άνθρωπος, και βιολογικά και ψυχικά και πνευματικά και από πάσαν άποψη, και ο άντρας και η γυναίκα, και να βλέπει κανείς με πόση σοφία ο Θεός έκαμε τα πράγματα κατά τέτοιον τρόπο, ώστε, κάθε ένας να διατηρεί την ιδιαιτερότητά του, και να συμπληρώνει ο ένας τον άλλο σε μία θαυμαστή αρμονία και ισορροπία που παράγει αυτή η ισορροπία αυτή όλη ας πούμε τη μελωδία τρόπο τινά ας την πούμε έτσι στον όρο της μουσικής, του σύμπαντος. Την αρμονία και την ησυχία που ο Θεός εδημιούργησε τα πάντα, μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο.
00:13:44
Οπότε πρέπει να ξέρει κανείς ότι όταν έχεις να κάνεις με άλλον άνθρωπο, είτε λέγεται άντρας είτε λέγεται γυναίκα, πρέπει πάνω από όλα να μάθεις να… τι είναι αυτό το αντικείμενο με το οποίο έχεις να κάμεις. Δηλαδή εάν θα γίνεις θηριοδαμαστής, δηλαδή θα ασχοληθείς – μια φορά έτυχε να γνωρίσω στο Άγιον Όρος κάποιον ο οποίος ήρθε από την Αφρική, Έλληνας, Κύπριος, και είχε σαν επάγγελμα να εξημερώνει λιοντάρια. Τι δουλειά κάμεις γιε μου; Λέει θηριοδαμαστής, λιονταριών. Νόμισα είναι αστείο που μου λέει, γέλασα ας πούμε στην αρχή,
[ακροατήριο γελά]
τον ξαναρωτήσαμε, και μας είπε για τα λιοντάρια, και θυμήθηκα στα… στα τσίρκα θυμάστε που ανοίγουν το λιοντάρι το κεφάλι και βάνουν… το στόμα και βάνουν το κεφάλι τους μέσα, λοιπόν και του λέω, καλά είναι επιστήμη αυτό το πράγμα; Λέει, ναι είναι επιστήμη. Είναι επιστήμη το πως θα πάεις ας πούμε σε ένα κλουβί μαζί με ένα λιοντάρι. Πρέπει να μελετήσεις το λιοντάρι, να μάθεις όλο τον οργανισμό του, ας πούμε και τον ψυχικό του κόσμο, ας το πούμε έτσι, δηλαδή πως λειτουργεί ένα λιοντάρι, πρέπει να κάμεις μια σοβαρή μελέτη για αυτό το ζώο ώστε να μπορέσεις μετά να ζήσεις μαζί του. Ε λέει κανείς, άμα είναι να ζήσεις με ένα λιοντάρι, μέσα σ’ ένα κλουβί με τόση μελέτη, πόσο μάλλον μια γυναίκα δηλαδή να ζήσεις.
[ακροατήριο γελά]
00:15:26
Δηλαδή πόση μελέτη χρειάζεται να ζήσεις με ένα άλλον άνθρωπο. Να ζήσεις με έναν άλλο άνθρωπο. Και θυμάμαι… θυμάμαι μια φορά, και οι γέροντες έλεγαν καμιά φορά, καλά ρε παιδί μου έλεγαν ας πούμε, πόσα χρόνια έχεις παντρεμένος; Τόσα χρόνια. Καλά δεν έμαθες να ζεις με αυτόν τον άνθρωπο, με τη σύζυγό σου; Καλά θηρίο να ήταν θα μάθαινες. Εσύ γιατί δεν έμαθες; Σημαίνει ότι, σημαίνει ότι φταίεις. Όποιο θηρίο και να ‘ταν αυτό, ας πούμε ότι περιγράφεις μ’ αυτόν τον τρόπο το έτερον ήμισυ, είτε άντρας είτε γυναίκα, και λες ότι δεν μπορείς. Μα είναι δυνατόν 30, 40, 50 χρόνια να μην έμαθες; Σημαίνει ότι μπόρεσες δηλαδή να μπεις μέσα σε αυτόν τον άνθρωπο, να αποδεχτείς αυτόν τον άνθρωπο.
00:16:11
Και θυμάμαι και τον γερο Παΐσιο που έλεγε καμιά φορά ότι, όταν ο άλλος δεν μπορεί να σε καταλάβει, δεν μπορεί να σε αποδεχτεί, αποδέχτου εσύ τον άλλον και κατάλαβέ τον εσύ να τελειώνει η υπόθεση. Το έλεγε με μια απλότητα.
00:16:26
Έλεγε μια φορά ένας, δύο τοποθετούνται σωστά οι γονείς μου απέναντί μου. Λέει, δεν πειράζει ρε παιδί μου. Τοποθετήσου εσύ σωστά απέναντί τους και έτσι έληξε το πρόβλημα. Δηλαδή είναι μεγάλη η επιστήμη παιδιά να μάθει ο άνθρωπος, να μάθει ο άνθρωπος, να τοποθετηθείτε σωστά απέναντι στον άλλον άνθρωπο, με τα δεδομένα που έχει ο άλλος χωρίς να τον αλλάζει.
00:16:48
Λέει ένα ωραίο λόγο ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, στο Εξομολογητήριο, σε ένα βιβλίο που έγραψε για τους πνευματικούς, και διδάσκει εκεί τον πνευματικό κάτι που σήμερα έγινε επιστήμη και είναι πολύ σπουδαίο πράγμα. Λέει… διδάσκει τον πνευματικό πώς να κάθεται και να ακούει τον άλλον άνθρωπο. Και είναι ολόκληρη τέχνη τελικά να μάθεις να ακούεις τον άλλο άνθρωπο. Και μπορεί να πει κανείς ότι η επικοινωνία στηρίζεται κατά ένα 70% στο να ακούεις παρά να μιλάς. Διότι το να μιλάς δεν είναι πάντα αυτό που ζητάει ο άλλος από σένα.
00:17:28
Θυμάμαι εγώ έναν πνευματικό που πήγαινα όταν ήμουν… νεότερος, πριν γίνω μοναχός, που όταν πήγαινα και του ‘λεγα ένα πράγμα, εκείνος μου έλεγε ας πούμε… εγώ του ‘λεγα, ξέρεις πάτερ ας πούμε, εγώ όταν είναι νηστεία, και το απόγευμα ας πούμε πεινώ, με έπιανε η πείνα ας πούμε. Ήμουν και έτσι πάντοτε χοντρός και… λαίμαργος, ε πεινούσα. Έλεγε εκείνος, όχι εγώ δεν πεινώ ποτέ μου.
[ακροατήριο γελά]
Του ‘λεγα ας πούμε… ξέρεις, άμα με ενοχλούνε οι συμμαθητές μου, νευριάζω, μου έρχεται να πάω να τους χτυπήσω. Όχι να μη νευριάζεις, εγώ δεν νευριάζω ποτέ μου.
[ακροατήριο γελά]
Βρε παιδί μου τι με ενδιαφέρει τι κάμνεις εσύ. Εγώ πεινώ.
[ακροατήριο γελά]
Εγώ πεινώ, νευριάζω, εσύ… μην πεινάς στο κάτω-κάτω. Αν είσαι εσύ φάντασμα και δεν τρώεις εγώ τι φταίω;
[ακροατήριο γελά]
00:18:21
Θέλω να πω ότι δεν μπορούσε να ακούσει αυτός ο άνθρωπος, δεν μπορούσε να με ακούσει. Του έλεγα ένα πράμα και μου ‘λεγε τι κάμνει εκείνος. Δηλαδή δεν εκαθόταν να… τα ακούσει το δικό μου ας πούμε προβληματισμό. Επειδή εκείνος ήταν λελυμένος ας πούμε μέσα του, τελείωσε.
00:18:38
Είναι μεγάλη… και είδα μετά παιδιά στους γέροντες, εκεί στους πατέρες, πόσην τέχνη είχαν στο να ακούουν τον άλλον άνθρωπο. Εκάθονταν και άκουγαν ώρες ολόκληρες. Άκουγαν, εδέχονταν τον άλλον άνθρωπο, πολλές φορές δεν απαντούσαν τίποτα, τίποτα. Έλεγαν μια ευχή, ο Θεός γιε μου να σε φωτίσει ας πούμε, αλλά έφευγες αναπαυόμενος, και νόμιζες ότι σου έλυσε τα προβλήματά σου. Και του έλεγες σ’ ευχαριστώ για τη βοήθεια, και έλεγαν ποια βοήθεια; Η μόνη βοήθεια ότι καθόταν ας πούμε δύο ώρες και άκουγε. Οχτώ-δέκα ώρες. Έτυχε φορές θα δω τον γέροντα να κάτσει οχτώ ώρες με έναν άνθρωπο, και οχτώ ώρες να ακούει, να μη λέει τίποτα.
00:19:21
Και λέει ο Άγιος Νικόδημος, πρόσεξε λέει, ώστε όταν θα σου μιλήσει αυτός που εξομολογείται, ό,τι και αν σου πει, να μην κάμεις τίποτα, ούτε τον παραμικρό μορφασμό, ότι ας πούμε αηδίασες για αυτό το πράγμα που που είπε, ή ότι τρόμαξες, ή τέλος πάντων ότι αποδοκίμασες αυτό το πράγμα. Γιατί είναι φυσικό. Έρχεται ο άλλος και σου λέει ένα μπαμ εκεί ας πούμε ξέρω ‘γω, σκότωσα τον άντρα μου ας πούμε. Τι θα πεις;
[ακροατήριο γελά]
Ή… τα ακούει κανείς παιδιά μη τρομάζετε. Στην εξομολόγηση ακούει κανείς τα πάντα ας πούμε. Καμιά φορά μάλιστα υπάρχουν άνθρωποι που τα λένε ας πούμε τελείως δηλαδή… ωμά ας πούμε, όπως λέγονται στο πεζοδρόμιο. Τι να του πεις; Θέλω πιο ευγενικά παρακαλώ; Θα του πεις…
[ακροατήριο γελά]
ασ’ τον θα τα πει όπως τα καταλαβαίνει. Όπως τα ζει, όπως τα αισθάνεται. Καμιά φορά μέσα στην… ένταση των γεγονότων που ζουν οι άνθρωποι, πως να πούμε, τα μιλούν και να περιγράφουν έντονα. Δηλαδή βλέπεις ακόμα μπορεί να τα ξαναζούν ας πούμε τα πράγματα εκείνα.
00:20:29
Πρέπει δηλαδή όταν έχεις μαζί σου… [ασαφής] έχεις να επικοινωνήσεις με τον άλλον άνθρωπο, πρέπει να μάθεις αυτή την τέχνη. Να δέχεσαι τα πάντα και να αφήνεις τον άλλο να σου μιλά ελεύθερα. Να μην αισθανθεί τίποτα. Και μάλιστα λέει ο Άγιος Νικόδημος ότι, φέρνει ένα παράδειγμα, δεν ξέρω αν ισχύει αυτό αλλά ήταν της εποχής του. Όπως λέει όταν το ελάφι είναι να γεννήσει, εάν συμβεί ο παραμικρός θόρυβος, τότε αναστέλλει τη λειτουργία της κυήσεως και μπορεί να πεθάνει και αυτός και το παιδί του ας πούμε, η ελαφίνα. Γιατί έγινε ένας θόρυβος και ανέστειλε όλες τις λειτουργίες του τοκετού.
00:21:11
Πρέπει και συ λέει πνευματικέ να προσέχεις πολύ ώστε όταν έρχεται ο άλλος και τρόπο τινά σαν να γεννά ας πούμε, σαν να έχει τις οδύνες εκείνες του πόνου του τοκετού, να σου πει μιαν αμάρτυρα του, τον βλέπεις πονάει ο άλλος, δεν μπορεί να το πει ας πούμε, ντρέπεται, οδυνάται, ίσως είναι ένα πράγμα το οποίο το απώθησε μέσα στην ψυχή, και δεν θέλει να το βγάλει ας πούμε και το βιώνει έντονα. Εάν εσύ εκείνη την ώρα αισθανθείς μια δυσφορία ή βήξεις ή ξέρω ‘γω ταράξεις ή κοιτάξεις το ρολόι, και κατάλαβε ότι έκαμες έτσι και είδες το ρολόι, πάει.
00:21:45
Δηλαδή εκόπηκαν όλα ας πούμε. Μπορεί να κοπεί και να μην πει λέξη. Να σηκωθεί να φύγει να πει εντάξει, να σου πει δύο πράγματα, και να φύγει. Και είναι τέχνη, είναι υπόθεσης δηλαδή, και οι Πατέρες της Εκκλησίας μέσα στη σοφία τους, εμίλησαν και εδίδαξαν αυτήν την τέχνη στο να μάθεις να ακούεις. Αλλά, πώς θα ακούσεις παιδιά, για να πάμε στον προηγούμενο τον πνευματικό τον καημένο που…
00:22:10
δηλαδή επήγαινα εκεί πέρα και δεν με άκουγε, και έλεγε τα δικά του γιατί πάντα εξέταζε τον εαυτόν του. Μόνο ο άνθρωπος ο οποίος εβγήκε από τον εαυτόν του και έδωσε τον εαυτό του για τον άλλον άνθρωπο, εκκένωσε εαυτόν όπως ο ίδιος ο Χριστός, και δεν φτάνει που ο Χριστός εκκένωσε εαυτόν, αλλά «μορφὴν δούλου λαβών». Έγινε δούλος όπως εμάς. Έγινε όμοιος με μας, κατά πάντα. Και έτσι μπόρεσε να μας καταλάβει. Έγινε ομοιοπαθής με μας και μπόρεσε να μας καταλάβει.
00:22:43
Το ίδιο πράγμα οφείλει και ο πνευματικός να κάμνει όταν έχει να ακούσει έναν άλλον άνθρωπο. Δεν πρέπει να κρίνει με τα δικά του δεδομένα. Όταν κάτσω εγώ να κρίνω με τα καλογερικά δεδομένα τα δικά μου, και με την ηλικία τη δική μου, ούτε πάνε όλοι ας πούμε και… πώς να πούμε; Έπρεπε να τους πετάξομε όλους με τις κλωτσιές απέξω. Αλλά πρέπει να καταλάβεις τον άλλον άνθρωπο, που βρίσκεται, πως κινείται, πως σκέφτεται, τι δυνάμεις έχει.
00:23:10
Το ίδιο πράγμα και μέσα στο γάμο παιδιά. Πρέπει να καταλάβεις τον άλλον άνθρωπο, πρέπει να εξέρθεις του εαυτού σου. Και να κάτσεις να ακούσεις, να κάθεσαι να ακούς τον άλλον άνθρωπο. Και όταν σου μιλά, και σου κουνεί τον κώδωνα, του κινδύνου, με το δικό του τρόπο ή με το δικό της τρόπο, πρέπει όχι απλώς να ακούς αυτά που σου είπε, αλλά εάν είσαι επιστήμονας, πρέπει να καταλάβεις ότι η γυναίκα πίσω από αυτό το «άρκησες, και πού ήσουν και γύρισες», κρύβονται πολλά πράγματα. Ότι με παραθεωρής, δεν μου δίνεις σημασία, δεν με προσέχεις, δεν είμαι για σένα πλέον τίποτα, που δεν μπορεί να σου τα πει κατάμουτρα, θα σου πει άλλη ώρα βέβαια όταν θα είναι αργά. Όταν θα πάει να δικαιολογηθεί, και θα αμυνθεί, εκείνη την ώρα για τυχόν ας πούμε πρόβλημα, εκείνη την ώρα θα αμυνθεί και θα σου τα πετάξει όλα κατάμουτρα. Αλλά πριν γίνει αυτό, θα πει ένα πράγμα το οποίο πίσω από εκείνο κρύβεται άλλο, και ίσως και πίσω από το άλλο άλλο, και πρέπει ο άντρας να μάθει την ψυχολογία, τον ψυχικό κόσμο αυτό ώστε να διεισδύσει και να μη σταθεί στο φαινόμενο, αλλά πίσω από το φαινόμενο να καταλάβει όπως λέει η θεολογία το νοούμενο, αυτό που εννοεί. Και να καταλάβει ότι δεν ενευρίασε επειδή έκατσες στον καφενέ, αλλά αισθάνεται ότι είναι παραμελημένη, ότι δεν την κοιτάζεις ή ξέρω ‘γω χίλια δυο πράγματα.
00:24:38
Είναι ανάγκη παιδιά να μάθει ο άνθρωπος. Για να μάθει σωστά, για να ακούει σωστά, για να επικοινωνεί σωστά, πρέπει να χτίσεις αυτή τη σχέση σου πάνω εις την πραγματική ταπείνωση. Που ταπείνωσης σημαίνει, εξέρχεται του εαυτού σου, και δίδεσαι στον άλλον άνθρωπο, εξολοκλήρου. Αυτό είναι η τέχνη του γάμου. Είναι η πιο μεγάλη τέχνη να μάθεις να ζεις σωστά με τον άλλον άνθρωπο. Ούτε να τον ρουφήξεις, ούτε να σε ρουφήξει, ούτε να σας ρουφήξουν άλλα πράγματα. Είτε αυτά λέγονται ακόμα και τα παιδιά.
00:25:14
Είναι φοβερό λάθος, είναι τραύμα στις σχέσεις των συζύγων, εάν ο σύζυγος απορροφηθεί και αγαπά τα παιδιά του και το εκδηλώνει πάνω από τη γυναίκα του. Είναι αποδεδειγμένο και δεδομένο.
00:25:30
Τώρα, αρκετά παραδείγματα λέει εδώ. Τι παραδείγματα ρε παιδιά; Πού να πάω να βρω παραδείγματα τώρα εγώ;
00:25:37
[παύση]
00:25:44
Δηλαδή… τα παραδείγματα παιδιά νομίζω ότι τα ξέρετε εσείς πιο πολύ από μένα. Όταν καταλάβομε… όταν καταλάβομε τη θεωρία αυτής της σχέσης, τότε νομίζω αρχίζει κανείς σωστά να έχει μια θεωρητικά σωστόν υπόβαθρο, και πάει μετά να εφαρμόσει αυτά τα οποία ξέρει στην πορεία του. Οπωσδήποτε θα γίνονται λάθη. Θα γίνουν λάθη, πειράματα, λάθη πολλά, και πρέπει κανείς να μάθει μέσα από τα λάθη του, δεν γίνεται διαφορετικά.
00:26:18
Όλοι μας παιδιά μαθαίνομε μέσα από τα λάθη μας. Είναι μεγάλη υπόθεση θα κάμνει λάθη ο άνθρωπος. Πρέπει να κάνομε λάθη. Εθυμούμε τον γέροντα Παΐσιο που έλεγε, αφήστε τον να κάμει λάθη. Έλεγαν για κάποιον ηγούμενο που ήτανε νεαρός στην ηλικία, και άλλα γεροντάκια [έλεγαν], μα κάνει λάθη. Αφήστε τον να κάνει λάθη, πρέπει να κάνει λάθη. Δεν γίνεται να μην κάμει λάθη, πώς θα μάθει δηλαδή; Πώς θα μάθει αυτός ο άνθρωπος; Πρέπει να κάμει τα λάθη του.
00:26:47
Και εμείς, θα κάνομε τα λάθη μας. Δεν πρέπει να τρομάζομε. Ούτε όταν κάναμε εμείς λάθη, ούτε όταν κάνει ο άλλος άνθρωπος λάθη. Το λάθος είναι ένα πάρα πολύ ωραίο λίπασμα το οποίο βοηθά να αναπτυχθεί το δέντρο, φτάνει να αντιμετωπίζομε σωστά τα λάθη μας. Να έχομε την ταπείνωση πρώτον να μη μας συντρίβουν τα λάθη. Έτσι, να μην είμαστε σκληροί οπόταν κρακ και να κοβόμαστε όπως λέει και το… πώς το λέει; Κρακ του… χρηματιστηρίου. Ναι. Το κρακ αυτό που φοβούνται όλοι μήπως είναι το κρακ που ακούω και εγώ δεξιά και αριστερά.
00:27:26
Λοιπόν, αυτό το… η ταπείνωσης, το να λυγίζει ο άνθρωπος, το να μαθαίνει να λυγίζει μέσα από το λάθος του, να το αποδέχεται, ακόμα να ευχαριστεί και για το λάθος αυτό που έκανε, να το αξιοποιεί πνευματικά. Είναι μεγάλη υπόθεσης να μάθομε παιδιά να αξιοποιούμε πνευματικά τα λάθη μας, τις αμαρτίες μας. Μάλιστα, πρέπει να… να το πω; Πρέπει να κάνομε αμαρτίες; Δεν στέκει αυτός ο όρος. Όμως, επειδή έτσι κι αλλιώς κάνομε, είτε πρέπει είτε δεν πρέπει τις κάνομε, τουλάχιστον να μάθομε να αξιοποιούμε σωστά και τις αμαρτίες μας. Και τι σημαίνει αυτό;
00:28:09
Όταν κάμεις ένα λάθος, ένα… μια αμαρτία, μια πτώση, τότε αν ας πούμε το δεις εγωιστικά θα σε πιάσει κατάθλιψη, θα σε πιάσει ας πούμε… ή θα σκληρυνθείς, και θα αντιδράσεις. Δεν είναι έτσι. Ο άνθρωπος ο ταπεινός αποδέχεται την αμαρτία. Όπως έλεγε ο προφήτης Δαβίδ, ιδού «3 … τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω, καὶ ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστιν διὰ παντός. 4 σοὶ μόνῳ ἥμαρτον, καὶ τὸ πονηρὸν ἐνώπιον σοῦ ἐποίησα … » λέει στον Θεό. Ορίστε, έκαμα την αμαρτία μου. Και τι αμαρτία έκαμε; Σκότωσε και άνθρωπο και πήγε και με τη γυναίκα του. Και ποιος; Αυτός ο μέγας προφήτης, που ήταν προφήτης του Θεού, όχι εμείς. Αυτός που ήταν μέγας άγιος. Και ο ίδιος ο Θεός είπε ότι σαν τον Δαβίδ δεν εβρήκα άλλο. «εὗρον Δαυῒδ τὸν τοῦ Ἰεσσαί, ἄνδρα κατὰ τὴν καρδίαν μου» λέει ο Θεός. Ήβρα τον Δαβίδ τον γιο του Ιεσσαί, άνθρωπο ο οποίος είναι όμοιος με μένα, με την καρδιά μου, είναι σαν και μένα αυτός ο άνθρωπος. Ε αυτός ο άνθρωπος έκαμε και φόνο, έκαμε και μοιχεία με τον χειρότερο τρόπο.
00:29:16
Και όταν συνετρίβηκε μες την αμαρτία του, τότε ήβρε το κουράγιο να σταθεί μπροστά στον Θεό και να αξιοποιήσει πνευματικά την πτώση του, και να ανέβει δια της πτώσεως. Αυτό είναι η Εκκλησία. Δεν συντριβή τον άνθρωπο. Για αυτό παιδιά ο Θεός είναι πώς να πούμε, και πάνσοφος και παντοδύναμος και πανάγαθος διότι δεν μπορεί τίποτα απολύτως να ματαιώσει την αγάπη του Θεού προς εμάς. Καμιά δική μας αμαρτία. Μόνο η αμαρτία η οποία αντιμετωπίζεται με λάθος τρόπο. Ό,τι κι αν γίνει, και ο μεγαλύτερος εγκληματίας θα γίνεις, μπορείς αυτήν την εγκληματικότητά σου να την αξιοποιήσεις πνευματικά δια μέσου της ταπεινώσεως και της μετανοίας σου.
00:30:03
Δηλαδή αυτό που είπε ο Χριστός ότι, «οἱ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ», αυτό σημαίνει. Ότι αυτοί που θεωρούνται το έσχατο κατάντημα της ανθρώπινης ας πούμε αξιοπρέπειας, μπορεί να γίνει αιτία να βγουν πιο πάνω και από τον μεγαλύτερο δίκαιο μες τη βασιλεία του Θεού.
00:30:25
Αυτά τα λέω παιδιά γιατί αυτά τα πράγματα όλα είναι βασικά κλειδιά για όλη τη ζωή του ανθρώπου. Εάν εσύ είσαι στον εαυτό σου έτσι, τότε, και όταν κάμει και ο άλλος λάθος απέναντί σου, ή ο άλλος πέσει σε ένα παράπτωμα, τότε δεν κρατάς το μαχαίρι να του κόψεις το κεφάλι του. Έλα δα, σε έπιασα επ’ αυτόφωρο. Έβαλα ντετέκτιβ, έβαλα από τούτους τους ψύλλους, του κοριούς, να…
[ακροατήριο γελά]
ακούν το τηλέφωνο, έβαλα ας πούμε… τι μου έλεγε ένας τελευταία. Έβαλε… ξέρω ‘γω πόσα αγόρασε. Πήγε και αγόρασε ας πούμε πόσες χιλιάδες λίρες. Να αγοράσει μια μηχανή ξέρω ‘γω να παρακολουθά τη γυναίκα του. Βρε του λέω, μα τρελάθηκες ρε παιδί μου ας πούμε; Πλήρωσες τόσες χιλιάδες λίρες; Και ωραία, τι κατάλαβες; Άντε και συνέλαβες τη γυναίκα σου επ’ αυτόφωρο και τη φωτογράφησες και την ηχογράφησες και όλα αυτά τα πράγματα. Ε και τι έγινε δηλαδή; Και τι έγινε δηλαδή;
00:31:24
Εσύ νομίζεις ότι με αυτό τον τρόπο δηλαδή τώρα δικαιώθηκες; Εδικαιώθηκες εσύ και είναι ένοχος πλέον κατά πάντα και δια πάντα η σύζυγός σου; Ποιος θα σε δικαιώσει; Και από ποιον ζητάς δικαίωση; Δεν καταλαβαίνεις ότι εσύ φταις για όλα αυτά τα πράγματα; Και αυτό που έκαμες είναι φόρος βλακείας και πήγαν και τα λεφτά σου χαμένα διότι δεν κατάλαβες ότι έχεις τεράστια ενοχή σ’ αυτή την υπόθεση.
00:31:52
Και στο κάτω-κάτω, εάν αγαπάς πραγματικά τον άλλον άνθρωπο, όπως λέεις, τότε πώς μπορείς να τον αποκεφαλίσεις έστω και τώρα που έπεσε; Μα εδώ σε θέλω να φανείς. Εδώ σε θέλω. Έλεγε και ένα γεροντάκι στο Άγιο Όρος, σ’ έναν πνευματικόν αυστηρό που έδιωχνε από την άκρα, του λέει, άκουσε παππούλη, το να πετάζεις έξω από το εξομολογητάριο είναι εύκολο πράγμα. Να τους κρατάς μέσα είναι το δύσκολο, εκεί σε θέλω. Να πεις του άλλου, έξω, είσαι αμαρτωλός, φύγε, αυτό είναι εύκολο. Το πώς τον πιάνεις αυτόν και τον κρατάς εκεί και να ξανάρθει να ξανάρθει και στο πέρασμα των πολλών χρόνων να μπει μες στην Εκκλησία αυτόν τον δύσκολο.
00:32:32
Λοιπόν και εσύ κύριε άνδρα, το να πετάξεις τη γυναίκα σου είναι πάρα πολύ εύκολο πράγμα. Έτσι, σήμερα που έχομε και τα δικαστήρια, αυτά τα οικογενειακά, τα λεγόμενα, τα οποία είναι προς υπεράσπιση της οικογένειας, δηλαδή για να διαλύεις το γάμο σου [ασαφής] να μην ταλαιπωρείσαι,
[ακροατήριο γελά]
λοιπόν πολύ εύκολο. Τη δυσκολία και αν είσαι άνδρας πραγματικός και ο στύλος του σπιτιού και η κεφάλι του σπιτιού, σε θέλω να φανείς εκεί. Πως αυτήν την ώρα, πως μπορείς να κρατήσεις το σπίτι σου σε αυτήν την ώρα. Και πως μπορείς να θεραπεύσεις τη σύζυγό σου σε αυτή την ώρα που έπεσε. Άσε που έχεις πέσει και εσύ χιλιάδες φορές πριν αλλά δεν έχει αυτή τη δυνατότητα να βάλει τους κοριούς και τους ψύλλους να σε κυνηγούν και να σε πιάσουν. Και τον ρωτάς, καλά εσύ, εσύ παιδί μου δεν έκανες έτσι; Κατά 99% τα έχουν κάμει βέβαια. Δεν είναι παιδιά… Δηλαδή να πω ότι, όταν φύγομε από το σωστό νόημα και μέσα στο γάμο, τότε γίνονται όλα τα αστεία και τα τραγικά πράγματα τα οποία γίνονται κάθε μέρα.
00:33:39
Και έρχεται ας πούμε ο άλλος και δεν δέχεται, δεν θέλει να αποδεχθεί, το λάθος του άλλου ανθρώπου. Ε μα τότε τι σύζυγος είσαι δηλαδή; Δηλαδή πώς μπορείς να πιστέψεις ότι αγαπάς τον άλλον άνθρωπο τη στιγμή που δεν δέχεσαι το λάθος του, ή τη στιγμή που δεν καταλαβαίνεις ότι ο άλλος συνετρίβηκε ρε παιδί μου ας πούμε. Τι περιμένεις τώρα από αυτόν τον άνθρωπο; Δεν μπορεί να καταλάβει δηλαδή, δεν μπορεί να σταθεί. Είναι τραγικό παιδιά ας πούμε να βλέπεις ανθρώπους 15, 17, 20 χρόνια παντρεμένοι και να μην κατάλαβαν ποτέ ο ένας τον άλλον.
00:34:15
Και να μην κατάλαβε… εντάξει. Τι γίνεται τώρα; Σαν να πέφτει ο άλλος από τον 8ο όροφο, έγινε χίλια κομμάτια ας πούμε, ίσα που αναπνέει, και εσύ πας του λες από πάνω, σήκω γρήγορα και περπάτα. Ωραία. Αφού συνετρίβηκε, έπεσε, έπεσε από κει πάνω κάτω, έσπασε τα πόδια της, τα χέρια της, δεν φτάνει που έπαισε, έγινε και ρεζίλι, δηλαδή την εγκατέλειψε και ο εαυτός της ακόμα. Και απαιτάς τώρα από αυτή τη γυναίκα σε μια μέρα μέσα να βρει τον εαυτό της και να σου πει ότι, ωραία σήμερα από αυτή τη στιγμή εγώ είμαι δίπλα σου και είμαι σύζυγό σου και δεν ξανασκέφτομαι τον άλλο; Τούτα πράματα δεν λέγονται, δεν στέκουν, δεν ζητούνται από τον άλλον άνθρωπο.
00:34:57
Σημαίνει ότι δυστυχώς για τόσα χρόνια δεν κατάλαβες καθόλου τη γυναίκα σου, δεν κατάλαβες τον άντρα σου, δεν κατάλαβες τι σημαίνει αυτός ο γάμος. Αλλά πώς θα καταλάβει κανείς παιδιά όταν όλες οι προϋποθέσεις του γάμου είναι άρρωστες. Αυτό είναι το μέγα μας πρόβλημα.
00:35:16
Ήμουν σ’ ένα… συνέδριο, αυτές τις μέρες, κάναν συνέδριο ξέρω ‘γω, και κάναν ομάδες εργασίας, και μαζεύτηκαν εκεί, εργαστήρια ας πούμε, να λύσουν τα προβλήματα. Μέσα σε ενάμιση μέρα. Βια ξέρω ‘γω στα γήπεδα, στα σχολεία, στα… οικογένεια… ναι. Με τα αλκοόλ ξέρω ‘γω… τέλος πάντων. Και τα πορίσματα.
00:35:47
Ήταν δηλαδή… να βλέπει κανείς ας πούμε… όλο το λάθος σ’ όλο το μεγαλείο. Εμιλήσαν περί πάντων, εκτός από τον άνθρωπο. Βρε αυτός που κάνει τα λάθη είναι ο άνθρωπος. Δεν είναι ούτε το γήπεδο, ούτε το σπίτι. Δηλαδή από μόνο του το γήπεδο κάμνει λάθη; Δηλαδή το σπίτι από μόνο του δημιουργεί λάθη; Ο έμπορος των ναρκωτικών είναι το πρόβλημά σου; Ο άνθρωπος είναι η ουσία του προβλήματος. Θεράπευσε τον άνθρωπο γιε μου, πιάσε τον άνθρωπο τον ίδιο, θεράπευσέ τον, και μετά τα άλλα όλα αλλάζουν.
00:36:18
Όταν καλλιεργούμε και από τα παιδιά ακόμα, από στα σχολεία, αυτά τα πράγματα, και μιλούμε για χίλια δυο άλλα, εκτός από το κέντρο του προβλήματος, τον άνθρωπο, τότε… δηλαδή… απ’ εδώ καταλαβαίνει κανείς πως μετά βγαίνουν όλα λάθη.
00:36:35
Και πολύ φυσικό – βγήκε μια δεσποινίδα, μια [ασαφής φράση], ένας μαθητής και είπε ότι, πώς μπορούμε εμείς να… να εμπιστευτούμε τους δασκάλους μας [ασαφής] στα λεφτά τους και ξέρω ‘γω έκραξε κατηγορητήριο κατά του δασκάλων. Θίγηκε μια δασκάλα, σηκώθηκε πάνω [και] είπε ότι, μα γιατί μας λέει αυτά τα πράγματα, εμείς αναλώνομε τον εαυτό μας κάθε μέρα και ξέρω ‘γω είναι ντροπή τους να λένε αυτά τα πράγματα, εθίγηκε η δασκάλα δικαίως, μετά βγήκε ένας άλλος είπε ξέρω ‘γω για την πολιτεία, μετά βγήκε μια δεσποινίς η οποία είχε το θάρρος και… πως να πούμε, έκανε ένα τόλμημα, να στραφεί κατά της Εκκλησία. Εσείς τι κάνετε; Ήμουν και εγώ εκεί πάνω στο…
[ακροατήριο γελά]
έδρανο, η Εκκλησία δεν κάμνετε τίποτα δε μας προσφέρετε τίποτα, δεν είσαστε για τίποτα, τίποτα ας πούμε.
00:37:31
Λοιπόν εντάξει. Δεν είμαστε τίποτα. Ούτε κάνομε βέβαια τίποτα. Μα καμάρι να μην κάνομε τίποτα. Κάμνομε και χειρότερα. Δηλαδή κάμνομε και πράγματα τα οποία και πλην ακόμα όχι… Αν δεν κάμναμε τίποτα θα ήταν πολύ καλό δηλαδή.
[ακροατήριο γελά]
Καλύτερα από πολλά πράματα που κάμνομε.
[ακροατήριο γελά]
Τουλάχιστον το τίποτα, το μηδέν, έλεγε και ένας, το μηδέν ήταν η πρώτη δημιουργική αρχή. Έτσι από το μηδέν ο Θεός έκανε τα πάντα. Οπότε άμα είσαι μηδέν είναι καλά, κάτω από το μηδέν να… να μην είσαι.
00:38:03
Λοιπόν, βλέπει κανείς ότι έτσι τα παιδιά αποκτούν τη νοοτροπία να ψάχνουν λάθη και ένοχους παντού εκτός από τον εαυτόν τους. Και μετά τους φταίει ο άλλος, πάντα φταίει ο άλλος, και ζητούμε το λάθος των άλλων. Γιατί; Γιατί δεν ασχολούμαστε με τον άνθρωπο. Φταίει η τηλεόραση… ξέρω ‘γω τι είπαν εκεί ας πούμε; Η τηλεόραση, εντάξει [ασαφής] η επιρροή σας, να… μα τι είμαι εγώ [ασαφής φράση] επιρροή μου, τι είμαι; Πρόεδρος της Δημοκρατίας είμαι; Ή ξέρω ‘γω… ούτε ο [ασαφής] ο καημένος δεν μπορεί να κάμει τίποτα με την τηλεόραση. Μια φορά που του είπα, μου λέει, ασ’ τα παππούλη αυτά τα πράματα, δεν κάμνομε τίποτα. Όλα αυτά τα πράγματα γιατί τα λέμε παιδιά, έτσι για να επανέλθομε…
00:38:47
Δηλαδή αυτά τα λέει κανείς για να καταλάβει ότι τελικά από μια αρρωστημένη βάση βγαίνουν αρρωστημένα πράγματα, και από τη στιγμή που μαθαίνει κανείς από τότε που είναι μαθητής να μην ασχολείται με τον… με την ύπαρξή του, δηλαδή βγαίνει από την Ορθόδοξη θεραπευτική, που βλέπετε η Εκκλησία σου λέει ότι ασ’ τα όλα, μη δικαιολογείσαι, μην ψάχνεις, να βρεις δικαιολογίες. Κοίταξε τον εαυτό σου και άσε τι έκαμε ο άλλος, η τηλεόραση, η ταινία, ξέρω ‘γω η εικόνα. Ασ’ τα εκείνα. Και όχι μόνο τόσο, η Εκκλησία δεν σου λέει ότι κοίταξε μόνο τον εαυτό σου, πρόσεχε εσύ αυτό και μη άλλω τινί, αλλά ξέρεις τι λέει; Ακόμα πιο βαθύτερο. Όχι απλώς κοίταξε τον εαυτό σου αλλά θεώρησε τον εαυτό σου υπεύθυνο για τις πτώσεις του και μην αιτιάσαι κανέναν απολύτως. Να πεις ότι εγώ φταίω.
00:39:42
Αυτό παιδιά σημαίνει ότι, όταν αρχίζει η θεραπεία, αρχίζει από την πραγματική εστία της ασθένειας. Εντοπίζεται το σώμα της ασθένειας, και δεν ψάχνεις αλλού τις αιτίες αλλά αρχίζει από εκεί που πράγματι υπάρχει πρόβλημα. Και αν έχομε ανθρώπους που είναι θεραπευμένοι άνθρωποι, τότε όλα τα υπόλοιπα μπορούν να σταθούν.
00:40:09
Λέει κανένας καμιά φορά, σας το ‘πα και άλλη φορά αλλά να το πω και τώρα. Λέει, τι προσφέρει η Εκκλησία στον κόσμο; Και αρχίζει να λέει κανείς ότι προσφέρει η Εκκλησία στον κόσμο γιατί κατά τους απελευθερωτικούς αγώνες οι παπάδες ας πούμε κάμαν την επανάσταση ου ‘21.
00:40:29
Ή το ‘55 ας πούμε οι παπάδες και τα καταχτητικά βγάλαν τους αγωνιστές. Όλα αυτά έγιναν πράγματι. Αλλά λέει κανείς, καλά ρε παιδί μου, μα τούτη είναι η προσφορά μας; Δηλαδή η Εκκλησία υπάρχει μόνο για αυτούς τους λόγους; Ή γιατί ξέρω ‘γω κατά καιρούς πέντε παπάδες έκαμαν ιδρύματα ή έκαμαν ξέρω ‘γω οτιδήποτε άλλο και βοηθούν τον κόσμο;
00:40:49
Δηλαδή που είναι η ουσία της προσφοράς της Εκκλησίας; Η ουσία της προσφοράς της Εκκλησίας είναι στον ότι θεραπεύει τον άνθρωπο. Και όταν έχει θεραπευόμενους ανθρώπους, τότε αυτοί οι άνθρωποι, οι σωστοί, οι υγιείς άνθρωποι, οι άνθρωποι οι ολοκληρωμένοι, οι θεραπευμένοι, γίνονται και σωστοί οικογενειάρχες, και σωστοί ξέρω ‘γω κυβερνήτες, και σωστοί στρατιώτες, και αποκτούν και σωστή πατρίδα, αποκτούν και σωστά φρονήματα, και τα πάντα παν σωστά. Άρα, η Εκκλησία επιτελεί έργον κοινωνικόν ή εθνικόν ή ιστορικόν όταν επιτελεί το έργον της, χωρίς άλλα πράγματα.
00:41:26
Σαν να λες ενός γιατρού, κοίταξε γιατρέ, πες μου εσύ ας πούμε, κάμνεις εθνικό έργο; Ε τι περιμένεις από τον γιατρό τώρα; Όταν πάεις εις το ιατρείο να αρχίζει να σου πει εν δυο ας πούμε… σκέπασε μάνα σκέπασε; Ο γιατρός θα σε θεραπεύσει. Τι θα πει του στρατιώτη ας πούμε; Δεν είναι ο γιατρός να… να εκπαιδεύει ας πούμε στο βήμα ή στους όλμους τον στρατιώτη. Όταν θα πάει εκεί θα τον θεραπεύσει να έχει υγιείς στρατιώτες η πολιτεία μας. Και είναι τεράστιο το έργο που κάμνει.
00:41:58
Ίσως εκείνους που μαθαίνουν το στρατιώτη εν δυο ή ξέρω ‘γω να πετάζει ας πούμε φωτοβολίδες, που μπορεί να εντυπωσιάζουν, να ‘ναι πολύ λιγότερο σε σημασία το έργον του από αυτόν που τον θεράπευσε.
00:42:11
Άρα το έργο της Εκκλησίας είναι σημαντικό όταν είναι έργον καθαρά Ορθόδοξο Εκκλησιαστικό. Και δεν πρέπει εμείς να αισθανόμαστε κόμπλεξ ώστε για να θέλομε να υπάρχομε, για να δικαιολογείται τρόπον τινά η ύπαρξής μας, να εμφανιζόμαστε ανά πάσα στιγμή ότι ξέρω ‘γω… ήβραμε ευκαιρία τώρα ας πούμε – καλά ρε παιδιά να πω κάτι άλλο. Και όταν θα φύγουν οι Τούρκοι με τι θα ασχολούμαστε;
00:42:37
Δηλαδή πρέπει να ξαναφέρομε τους Τούρκους πίσω για να έχομε δουλειά να κάμομε; Δηλαδή τότε εμείς δεν θα έχομε λόγο υπάρξεως; Όταν θα ελευθερωθούμε και θα γίνομε ελεύθεροι από άκρος άκρο, και δε θα έχομε Τούρκους πλέον, ή τέλος πάντων θα εκπολιτιστούν οι Τούρκοι και θα γίνουν καλά παιδάκια ας πούμε και θα ‘μαστε πάρα πολύ κάλοι με τους Τούρκους, τότε… η Εκκλησία δε θα έχει λόγο υπάρξεως; Ή εμείς οι παπάδες ας πούμε τι πρέπει να κάνομε;
00:43:03
Έχει ένα ποίημα – ποιος το είπε εκείνο, τι θα κάνομε χωρίς βαρβάρους; Ο Καβάφης το ‘πε; Έτσι, δηλαδή… καμιά φορά νομίζομε ότι υπάρχομε λόγω των άλλων προβλημάτων και ίσως ας πούμε… Ωραία, δηλαδή ο λόγος του Θεού, ο λόγος της Εκκλησίας πώς θα γίνει; Ή πάεις ας πούμε στην Κωνσταντινούπολη, και βλέπεις τον Πατριάρχη, και να μιλά και να γράφει και να λαλεί το λόγο του Θεού. Ε τι θα πει ο Πατριάρχης; Είναι το… το μαχαίρι του Τούρκου είναι δαμέ στο λαιμό του, και τον καρτερά και τον περιμένει. Αν πει ας πούμε κιχ, πάει το κεφάλι του. Και τον βλέπεις, μίλα, κινείται, ζει, υπάρχει, τελεί το έργο του, και δεν δίνει στο άλλον την αφορμή αυτή. Και τελεί το έργο του και τόσους αιώνες χωρίς να υποχωρεί σε τίποτα.
00:43:51
Γιατί; Διότι παιδιά ο κάθε άνθρωπος, ο κάθε θεσμός, ο καθένας μας από μας που είμαστε, όταν μάθομε να ασχοληθούμε σωστά με τον εαυτό μας, και όταν και η Εκκλησία μάθει και πρέπει η Ορθόδοξη Εκκλησία να είναι έτσι, δηλαδή να μάθει να εντοπίζει, να στρέφει την προσοχή του ανθρώπου στο κέντρο του προβλήματος, που είναι ο άνθρωπος. Γιατί; Αυτό έκαμε και ο ίδιος ο Θεός. Όταν ήρθε ο Χριστός βλέπετε, δεν αρκέστηκε να μας πει, ελάτε εδώ δύο λεπτά, να σας πω που είναι τα προβλήματά σας. Και να μας δώσει μιαν… ηθική ας πούμε διδασκαλία, και μερικούς κανονισμούς, μερικούς νόμους, και να πει, κοιτάξετε, εγώ σας τα είπα, έτσι έχουν τα πράγματα, θα πάω στον ουρανό και πού θα ξανάρθω θα τα ξαναπούμε, εάν δεν τα τηρήσετε.
00:44:39
Δεν έκαμε τούτο πράγμα. Αλλά έγινε για μας άνθρωπος, και θεράπευσε τον άνθρωπο. Και τα λόγια τα πολλά τα έσβησε. Δεν είναι τα πολλά λόγια του Χριστού, είναι ελάχιστα τα λόγια του Χριστού. Το γεγονός είναι ο ίδιος ως άνθρωπος.
00:44:56
Το ίδιο πράγμα πρέπει να γίνεται σε όλες μας τις κινήσεις, και σε όλα μας τα έργα, και στο γάμο μας ακόμα, και μέσα στις φιλίες μας ακόμα. Και όταν αύριο γίνετε γονείς, και δεν θέλετε να μιλήσετε μετά τα παιδιά σας, πρέπει να έχετε αυτή τη δυνατότητα και αυτήν την προπαιδεία ώστε να γίνεστε αυτό που είναι ο άλλος άνθρωπος. Να τον δέχεστε, να τον ακούτε, να κατεβαίνετε εκεί που είναι, και να εντοπίζετε σωστά το πεδίον στο οποίο αναπτύσσεται το πρόβλημα, και όχι να πολεμάτε τα γύρω-γύρω και όχι το κέντρο.
00:45:29
Νομίζω εδώ να πούμε μερικά αλλά έχομε ένα δεκάλεπτο. Είναι δύο ερωτήσεις που αφορούν το ίδιο θέμα σχεδόν. Λέει, «οι ηλεκτρονικές ταυτότητες θα βγουν για τον καθένα από μας τον Ιούνιο. Κανένας δε ρώτησε τον λαό αν δέχεται να τις πάρει αλλά πάλι κανένας δεν αντιδρά. Η Εκκλησία γιατί δεν παίρνει θέση και γιατί δεν πληροφορεί τον λαό τι να κάμει; Πρέπει να αντιδράσομε ή όχι». Επίσης είναι και ένα φυλλάδιο εδώ που λέει, «πια η άποψή σας για αυτό το φυλλάδιο».
00:46:06
Με τα φυλλάδια δεν τα πάω πολύ καλά, τέλος πάντων, διαβάστε το, έχει διάφορα αποσπάσματα, είναι έκδοση ενός παγκύπριου χριστιανικού Ορθοδόξου κινήματος, κάτσε βρες τώρα ποιος είναι πίσω από τον παγκύπριο Ορθόδοξο κίνημα, τέλος πάντων.
00:46:24
Να σας πω παιδιά. Αυτό βέβαια είναι ένα πρόβλημα, πολύπλευρο πρόβλημα, οι ταυτότητες. Βέβαια ίσως έχετε ακούσει ότι η Σύνοδος άρχισε να το μελετά, έγιναν σοβαρές μελέτες, από νομικής πλευράς, κοινωνιολογικής πλευράς, και θεολογικής πλευράς. Οπωσδήποτε είναι προβληματικό… προβληματική η παρουσία των ταυτοτήτων. Εγώ δεν θα προκαταλάβω ούτε ανακοινώσεις της Ιεράς Συνόδου ούτε τίποτα. Βέβαια καλά είναι να περιμένετε, να περιμένομε όλοι, η Εκκλησία επισήμως να λάβει θέση. Και καλά κάμνει η Εκκλησία και δεν βιάζεται, ούτε πρέπει να ‘μαστε βιαστικοί σε τέτοια πράγματα, να ξεσηκώνομε τον κόσμο και μετά να δημιουργούμε προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν ή μεγαλύτερα προβλήματα από ότι είναι στην πραγματικότητα. Η σύνεσης και η υπομονή είναι καλό να μας χαρακτηρίζει. Χωρίς να σημαίνει αυτό βέβαια ότι και από την άλλη πλευρά θα κοιμόμαστε και θα μπαίνουν όλα και δεν θα πάρει κανείς χαμπάρι.
00:47:35
Η κυβέρνηση απάντησε πάνε στη Σύνοδο με ένα γράμμα του υπουργού που λέει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, δεν είναι μέσα ο αριθμός, δεν είναι φακέλωμα, δεν είναι το ένα δεν είναι το άλλο. Από την άλλη τα άλλα λένε άλλα. Ας περιμένομε λίγο, να είμαστε προσεκτικοί, να είμαστε σε επιφυλακή, και αν, εάν αυτή η ταυτότητα δεν είναι σύμφωνη με τη συνείδησή μας τότε δεν θα την πάρομε. Δεν πειράζει, ας είμαστε χωρίς ταυτότητες. Έχει κανένας πρόβλημα;
Ακροατήριο: [ασαφής]
Μ. Αθανάσιος: Εγώ θα περάσω με την παλιά που έβγαλα εκείνη που ήταν… ναι. Έχει μια που είναι διπλωμένη στα δυο. Είμαι και νεότερος εκεί έτσι είναι πιο…
[ακροατήριο γελά]
είναι πριν 25 χρόνια που την έβγαλα. Αλλά… ναι, εμείς πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Εάν αυτό δεν συμφωνεί με τη συνείδησή μας, να μην πάρομε την ταυτότητα, έστω και αν υποστούμε συνέπειες. Και νομίζω ότι θα έχομε αυτή τη δύναμη να αρνηθούμε να πούμε όχι δεν θέλω, δεν θα πάρω. Εάν όμως δεν υπάρχει λόγος, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δούμε την πραγματικότητα μέσα στα σωστά της πλαίσια.
00:48:45
Ούτε υπερβολή παιδιά από τη μια πλευρά ούτε υπερβολή από την άλλη. Ας περιμένομε. Σιγά-σιγά να έχομε μία επίσημη θέση της Εκκλησίας, και σας βεβαιώ ότι εντάξει, έχομε ως Εκκλησία τις αδυναμίες μας, αλλά σε αυτό το θέμα νομίζω εξετάζεται με πάρα πολύ σοβαρότητα. Υπάρχει η συνείδησης της σοβαρότητας του πράγματος, και κανένας δεν είναι δυνατόν ποτέ να δεχτεί ας πούμε πράγματα τα οποία πλήττουν τη συνείδησή μας σαν χριστιανό. Έτσι; Γι’ αυτό ας κάνομε λίγη υπομονή.
00:49:16
Τα φυλλάδια αν θέλετε διαβάζετε τα, αλλά να περιμένετε λιγάκι.
00:49:21
Λοιπόν, να κάνομε προσευχή παιδιά και είμαστε στην ώρα μας ακριβείς.
[προσευχή και απόλυση]
Sofia Orthi 