Ποιος πρέπει να κάμει το πρώτο βήμα; Η απάντησης είναι ότι ανεξάρτητα από το τι βήματα κάμει ο άλλος, εγώ οφείλω να κάνω το δικό μου βήμα. Κάμε εσύ το δικό σου βήμα, αυτό είναι το ζητούμενο από σένα. Άφησε τον άλλο άνθρωπο. (Περίπου 9.000 λέξεις)
Λεπτομέρειες
Τίτλος: 1086 Επίλυση προβλημάτων μέσα στο γάμο
Σειρά: Ομιλίες Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (Λευκωσία)
Ομιλητής: Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος
Αρχείο: 1086_EPILYSH_PROBLHMATON_MESA_STO_GAMO.mp3
Ηχογραφήθηκε: Δευτέρα, 27 Οκτωβρίου 2000
Διάρκεια: 65’12”
Επιλογές λήψης
Απευθείας: Αρχείο
Podcast: iTunes Spotify
Κείμενο
00:00:00
[Προσευχή]
00:00:28
[παύση]
00:00:44
[απευθύνεται στο κοινό]
00:01:13
Έχομε τρεις… τρεις σημειώσεις εδώ μέσα στο κουτί αυτό. Η μια λέει, «πάτερ Αθανάσιε δεν γίνεται να έρχεσαι πιο συχνά στη Λευκωσία;»
[ακροατήριο γελά]
«Και να κάμνετε ομιλίες κάθε εβδομάδα;»
Δεν γίνεται.
[ακροατήριο γελά]
Δεν γίνεται. Και αυτό που γίνεται είδατε τι κοντέψαμε να πάθομε.
[ακροατήριο γελά]
00:01:46
[παύση]
00:01:51
Με πολύ κόπο παιδιά γίνονται. Και αυτές οι ομιλίες να ξέρετε, όχι κόπο από μένα, εγώ δεν κάμνω κόπο, δεν κάμνω τίποτα το σπουδαίο, αλλά να ξέρετε ότι πάντοτε, τα έργα του Θεού πολεμούνται, πολεμιούνται πολύ άγρια ας πούμε. Και αυτές οι ομιλίες εδώ δεν ξέρω αν έχει κανέναν που θυμάται από τότε που πρωταρχίσαμε, από την πρώτη μέρα που εμφανιστήκαμε σε τούτο χώρο, τότε άρχισαν οι πόλεμοι και… τα δημοσιεύματα και ξέρω ‘γω και ιστορίες πολλές.
00:02:26
Δόξα σοι ο Θεός ακόμα ζούμε, είμαστε εδώ ακόμα. Ας αρκεστούμε σ’ αυτά που έχομε. Δύο άλλες είναι οι εξής. Ας πούμε την πρώτη που είναι για τους αρραβώνες. «Μας είχατε πει να χαιρόμαστε τον αρραβώνα. Πώς να το χαιρόμαστε από τη στιγμή που η Εκκλησία τον έχει καταργήσει;»
00:02:50
Η Εκκλησία κατήργησε τον αρραβώνα διότι ο αρραβώνας καταργήθηκε από μόνος του πριν το καταργήσει η Εκκλησία και έγινε γάμος. Και έτσι για να διασώσει τον αρραβώνα τον κατήργησε. Και να τον διασώσει και να διαφυλάξει τέλος πάντων… τουλάχιστον έστω και μιαν… ψηλή, λεπτή, ανάμνηση του πράγματος, τον κατήργησε και τώρα αρραβώνας είναι η περίοδος της γνωριμίας των ανθρώπων αυτών. Ας πούμε ότι μπορεί να θεωρηθεί αυτή η περίοδος γνωριμίας η περίοδος του αρραβώνος, της υπόσχεσης δηλαδή που δίνουν οι δύο άνθρωποι αυτοί για να προχωρήσουν στο γάμο τους.
00:03:32
Και μπορούν να χαίρονται αυτή την περίοδο οι άνθρωποι αν πραγματικά σε αυτή την περίοδο αγωνιστούν να μάθουν σωστά ο ένας τον άλλο, να σεβαστεί ο ένας τον άλλον, να υπερβούν ας πούμε τις κινήσεις των παθών και των άλλων ας πούμε κινήτρων, και μάθουν να αντιμετωπίζουν σωστά τον άλλον άνθρωπο όπως είπαμε πολλές φορές.
00:03:56
Και η δεύτερη ερώτηση είναι «ποιος πρέπει να κάμει το πρώτο βήμα. Ο άντρας ή η γυναίκα;» Να κάμουν και οι δυο από ένα βήμα,
[ακροατήριο γελά]
και να συναντηθούν, αυτό είναι το καλύτερο.
00:04:11
Διότι όσα βήματα κι αν κάμει ένας παιδιά, όσα βήματα και αν κάμει ένας άνθρωπος – και ο ίδιος ο Θεός. Βλέπετε, ο Θεός ο ίδιος, έκαμε όχι βήματα απλώς. Όπως λέει η Γραφή, ο Θεός έκλεινε ουρανός και κατέβει. Αν πούμε ξέρω ‘γω τοπικά έτσι το περιγράψομε, ο Θεός [ασαφής] ας πούμε αυτή τη μέγιστη απόσταση μεταξύ Ουρανού και γης, και κατέβει εις την γη για μας. Και όμως δεν τον συναντηθούμε εμείς αυτόν τον Θεό διότι παρόλο που αυτός έκανε χιλιόμετρα να μας συναντήσει, εμείς δεν κάνομε το δικό μας βήμα.
00:04:45
Το ίδιο συμβαίνει και μέσα στο γάμο και σε κάθε έτσι κοινωνία με τον άλλον άνθρωπο. Ο άλλος άνθρωπος μπορεί να κάνει πολλά πράγματα να συναντήσει ας πούμε το έτερον ήμισυ, τον σύζυγόν του, τον σύντροφόν του, ή τον φίλο του, ή οποιονδήποτε τέλος πάντων. Εάν και εσύ δεν κάμεις το δικό σου βήμα δεν μπορεί να γίνει τίποτα απολύτως.
00:05:04
Χιλιάδες βήματα κάμει ο ένας, υπάρχει ένα βήμα που πρέπει να το κάνομε εμείς. Και αυτό το βήμα πρέπει να το κάνομε εμείς μόνοι μας, ελεύθερα, για να μπορέσομε να συναντήσομε τον άλλον άνθρωπο.
00:05:15
Άρα λοιπόν, ναι θα κάμει και ο άλλος το πρώτο βήμα ή τα πολλά βήματα, αλλά πρέπει να έχομε υπόψη μας ότι και εμείς πρέπει να κάνομε το δικό μας βήμα. Είναι το δείγμα της ελευθερίας μας. Είναι το δείγμα της ελευθερίας, της προτίμησής μας, της βούλησής μας, ότι θέλομε να κοινωνήσομε με τον άλλον άνθρωπο.
00:05:36
Και αυτό το δικό μας βήμα, είναι νομίζω πολλές φορές και στην πνευματική ζωή ακόμα, που δεν το ανακαλύπτομε. Δηλαδή πάντοτε θέλομε και ζητούμε και ερευνούμε τι κάμνει ο άλλος για μας. Βλέπετε από… από μωρά ακόμα κανείς μαθαίνει στα σχολεία άμα πάτε, θα ακούσετε ξέρω ‘γω… κάνουν ας πούμε διάφορες εισηγήσεις, κυρίως στα παιδιά. Τώρα εγώ που πάω καμιά φορά σε κάτι μαθητικά συνεδρία, ακούω τα παιδιά τα καημένα και τους τελειόφοιτους του Λυκείου που εκφωνούν κάτι λόγους πύρινους, μιμούμενοι βέβαια ίσως άλλους πολιτικούς.
00:06:17
Και αρχίζουν να λένε ότι ας πούμε πρέπει η κοινωνία να κάμει ένα βήμα προς τη νεολαία, η κυβέρνηση να κάμει τα βήματα να επενδύσει ξέρω ‘γω χρήματα να φτιάξει τους καλούς καθηγητές, καλά σχολεία, η Εκκλησία να πλησιάσει τους νέους, να βοηθήσει, οι γονείς να μας καταλάβουν, όλοι όλοι να καταλάβουν αλλά δεν λέει τι πρέπει να κάμουν και εκείνοι. Δεν λέουν και εμείς πρέπει να κάνομε ένα βήμα. Όλα τα βήματα τα περιμένομε από άλλους. Όλοι πρέπει να κάνουν βήματα, μόνον εμείς δεν διερωτόμαστε τι πρέπει να κάνομε εμείς.
00:06:50
Δηλαδή, καλλιεργείται μέσα στον κόσμο, μέσα στους νέους ανθρώπους, κυρίως μέσα στους νέους ανθρώπους, αυτή η… η αίσθησης ότι οι άλλοι πρέπει να κάμνουν πολλά, να κάμουν ας πούμε μεγάλες θυσίες, μεγάλα βήματα, αλλά δεν καλλιεργείται και η αίσθησης μα εμείς τι πρέπει να κάνομε, εγώ τι πρέπει να κάνω για τον άλλο άνθρωπο.
00:07:15
Θυμάμαι που έλεγε και γερο Παΐσιος ο μακαρίτης ότι, άμα του έλεγαν δεν με καταλαβαίνουν οι γονείς μου, ε δεν πειράζει ρε παιδάκι μου, κατάλαβέ τους εσύ. Το ίδιο πράγμα είναι, και καλύτερο είναι.
00:07:27
[απευθύνεται στο κοινό]
00:08:01
Όταν ο άνθρωπός μάθει να κοιτάξει τον εαυτόν του, αρχίσει δηλαδή τη διόρθωση των πραγμάτων από τον εαυτό του τον ίδιο, τότε ξεφεύγει από αυτή την αίσθηση…
[απευθύνεται στο κοινό]
φεύγει… φεύγει από την αίσθηση ότι έχει και αυτός ευθύνη για το ό,τι γίνεται γύρω του. Δεν είναι μόνο να κοιτάζομε ας πούμε τι πρέπει να κάμει ο άλλος άνθρωπος, τι πρέπει να κάμουν οι γονείς μας, τι κάμει η Εκκλησία, τι πρέπει να κάμει η οικογένεια, τι πρέπει να κάμει το υπουργείο. Ή τι πρέπει να κάμει ο σύζυγός μας.
00:08:38
Και όταν θέλεις να διορθώσεις τον άλλον άνθρωπο, ποτέ δεν αρχίζεις από τον άλλον, αρχίζεις από τον εαυτό σου. Αυτή είναι η Ορθόδοξος θεραπεία των πραγμάτων. Αρχίζεις από τον εαυτό σου, κοιτάζεις τον εαυτό σου, θεραπεύεις τον εαυτό σου, και θεραπεύοντας τον εαυτό σου θεραπεύεις ήδη ένα κομμάτι από το υπόλοιπο σύνολο του κόσμου όλου.
00:09:01
Και μέσα σε ένα γάμο, ε άμα θεραπεύσεις το μισό, ήδη το μισό θεραπεύτηκε, που είσαι εσύ ο ίδιος. Μετά μπορείς να βοηθήσεις και για το έτερον ήμισυ.
00:09:12
Και όταν αρχίσει ο άνθρωπος να… να κοιτάζει τον εαυτόν του, τότε ανακαλύπτει και στον εαυτό του πόσες δυσκολίες έχει, πόσες ελλείψεις έχει, και παύει να έχει θυμό ας πούμε και… έτσι εκδίκηση για τον άλλο άνθρωπο. Γιατί δεν με καταλαβαίνει, γιατί δεν με βοηθά. Αφού βλέπει ότι και εσύ έχεις τα ίδια πράγματα, ίσως και χειρότερα, ίσως δεν εβοήθησες όσο πρέπει τον άλλον άνθρωπο.
00:09:38
Άρα σ’ αυτό το ερώτημα, ποιος πρέπει να κάμει το πρώτο βήμα, η απάντησης είναι ότι ανεξάρτητα από το τι βήματα κάμει ο άλλος, εγώ οφείλω να κάνω το δικό μου βήμα. Κάμε εσύ το δικό σου βήμα, αυτό είναι το ζητούμενο από σένα. Άφησε τον άλλο άνθρωπο. Άφησε τον άλλο άνθρωπο, σταμάτα να ζητάς από τον άλλον να κάμνει βήματα. Διότι από τη στιγμή που ζητάς να κάμει βήματα ο άλλος, ήδη εκαλλιέργησες όλες τις προϋποθέσεις να τσακωθείς.
00:10:08
Και το βλέπω και εγώ ας πούμε έτσι που έρχονται άνθρωποι σε… ανδρόγυνα που είναι σε διάσταση, ή τέλος πάντων έχουν προβλήματα, και κάθονται μαζί και αρχίζουν να μιλούν. Γίνεται αυτό το πράγμα, ο ένας αρχίζει εναντίον του άλλου. Είπες έτσι, δεν με καταλαβαίνεις, δεν έρχεσαι σπίτι, ξέρω ‘γω δεν… δεν είσαι όπως πρέπει, δεν κατάλαβες εκείνο που σου είπα, και δεν αρχίζει ο καθένας να κοιτάζει τον αυτόν του. Ενώ αν τους πεις σταματήστε δύο λεπτά, σταματήστε, να μου πείτε ο καθένας που φταίει. Απορούν, μα εγώ δεν φταίω από πότε, τι έκαμα ας πούμε εγώ; Μα είναι δυνατόν να μην έκαμες τίποτα; Είναι δυνατόν; Κάτι θα φταίεις. Κάτι εξαρτάται και από σένα.
00:10:52
Καμιά φορά και μόνο η παρουσία μας φταίει. Πώς θα το κάνομε; Μπορεί η παρουσία μας να φταίει. Δηλαδή το να μας βλέπει ο άλλος άνθρωπος και εκνευρίζεται. Είναι και αυτό κάτι που… όπως λέει η Γραφή, «[14] … βαρύς ἐστιν ἡμῖν καὒ βλεπόμενος». Και μόνο που τον βλέπεις είναι βαρύς. Είμαστε σε μερικούς ανθρώπους βαρείς. Μόνο που μας βλέπουνε νευριάζουν.
00:11:16
Τουλάχιστον καταλάβαμε ότι… κοίταξε, συγγνώμη ας πούμε που η παρουσία μου σου προκαλεί νεύρα, δεν μπορούμε να γίνουμε και αόρατοι να εξαφανιστούμε,
[ακροατήριο γελά]
αλλά τέλος πάντων καταλαβαίνομε ότι σου δημιουργούμε πρόβλημα με την παρουσία μας. Είναι και αυτό κάτι.
00:11:34
Και νομίζω όταν ο άνθρωπος έχει τέτοια διάθεση, τέτοια διάθεση δηλαδή να αρχίζει από τον εαυτόν του να θεραπεύει τα πράγματα, βοηθάει και ο Θεός και σιγά-σιγά τακτοποιούνται οι υποθέσεις. Και αποκτά και ο άνθρωπος μιαν έτσι επιείκεια μέσα στην ψυχή του, δεν γίνεται αυστηρός κριτής του άλλου, κάμνει υπομονή, ανέχεται τον άλλον άνθρωπο, σκέφτεται πώς ο Θεός ανέχεται όλους εμάς, σκέφτεται διαφορετικά δηλαδή, βλέπει τον εαυτόν του, βλέπει τον εαυτόν του. Και τότε φεύγουν αυτές οι αφορμές όλες οι οποίες οδηγούν στους καβγάδες.
00:12:12
Και μέσα στην οικογένεια, μες τα ανδρόγυνα, όταν καθίσει κανείς και πει ότι, καλά, έχω προβλήματα με τον άντρα μου, άσε τι κάμνει εκείνος, να κάτσω εγώ να δω τι κάμνω εγώ. Είμαι όπως πρέπει; Μιλάω όπως είπε; Συμπεριφέρομαι όπως πρέπει; Κάμνω αυτά τα πράγματα τα οποία πρέπει; Και το πρέπει, δεν είναι αντικειμενικό. Το πρέπει είναι αυτό το οποίο αναπαύει τον άλλο άνθρωπο. Και μες τη συζυγία δεν έχει όπου νομίζεις εσύ το σωστό. Διότι μπορεί να νομίζεις ότι αυτό έτσι πρέπει να γίνει. Έτσι πρέπει λέεις εσύ αλλά για τον άλλο δεν πρέπει έτσι. Ο άλλος δεν μπορεί μ’ αυτόν τον τρόπο.
00:12:54
Ξέρω ‘γω πάει ο άντρας σπίτι ας πούμε, και… του λέεις, κοίταξε, πες ένα λόγο καλό στη γυναίκα σου ας πούμε. Να είσαι… τρυφερός, να ‘σαι ξέρω ‘γω εκδηλωτικός, να λες ότι αγαπάς τη γυναίκα σου, να λες ότι την αγαπάς, ότι είναι καλή ας πούμε, ότι μαγείρεψε καλά, ότι είναι ωραία ας πούμε ξέρω ‘γω το σπίτι, τα σφουγγάρισμα, τα ξεσκόνισμα, τούτα όλα πράγματα.
00:13:15
Λέει, μα είναι σοβαρά πράγματα αυτά; Εγώ ένας άντρας ας πούμε 40 χρονών, που έχω μια θέση. Τώρα είμαστε μωρά ας πούμε να πας σπίτι να λέμε τούτα πράγματα; Ναι αλλά άμα δεν τα λες τούτα πράγματα, θα ακούεις… μουρμούρες και… ιστορίες, θα φταίει της γυναίκα σου ότι άργησες, ότι πήγες από τη μάνα σου, ότι ξέρω ‘γω…
[ακροατήριο γελά]
και η αιτία δεν θα είναι αυτή. Θα είναι ότι δεν… δεν καλύπτεις πλέον συναισθηματικά τη σύζυγό σου. Το θεωρεί ας πούμε ότι… σου λέει, μα δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά. Πόσες φορές; Είμαστε νέοι τα είπαμε αυτά τα πράγματα εντάξει. Αγαπώ σε, μ’ αγαπάς, τα ‘παμε 10.000 φορές φτάνει πλέον. Μεγαλώσαμε, έχομε μωρά μεγάλα, να λέμε τούτα πράγματα;
00:14:03
Το θεωρεί ας πούμε ότι είναι υποτιμητικό, ότι δεν πρέπει. Με τη λογική ίσως δεν πρέπει, αλλά δεν είναι η λογική αυτή που περνάει μες το γάμο. Η λογική είναι το τι αναπαύεται ο άλλος άνθρωπος.
00:14:17
Πρέπει να ξέρεις ότι ο άλλος άνθρωπος δεν είναι όπως είσαι εσύ. Είναι… έχει το δικό του χαρακτήρα, τη δική του ψυχοσύνθεση, είναι μια γυναίκα ας πούμε ο άλλος άνθρωπος. Οφείλεις να συμπεριφερθείς με τα δεδομένα μιας κοπέλας, μιας γυναίκας.
00:14:35
Απόδειξη, απόδειξη ότι όταν δεν το κάμουν, και που δεν το κάμουν οι πιο πολλοί άντρες τούτο πράγμα, έχομε εκείνα όλα τα προβλήματα που έχομε. Πεθαίνει ο γάμος, γίνεται νεκρός, εντάξει μπορεί να μη χωρίζουν βέβαια οι άνθρωποι όλοι αλλά…
00:14:52
απορροφούνται ας πούμε στα παιδιά τους. Και λέει ας πούμε, εγώ τα μωρά μου ας πούμε, να κάτσω να κοιτάζω εσένα; Εσύ θέλεις [ασαφής φράση] ξέρω ‘γω. Και αυτό είναι λάθος μέσα στο γάμο παιδιά έτσι; Δεν παντρευόμαστε να κάνομε παιδιά και μετά να απορροφηθούμε στα παιδιά μας, και να πιάσει ο ένας τα δυο και ο άλλος τα άλλα δύο ας πούμε, [ασαφής] τα παιδιά. Εάν πάψουν οι δύο άνθρωποι αυτοί να ενδιαφέρονται ο ένας για τον άλλον και να καλύπτει ο ένας συναισθηματικά τον άλλο άνθρωπο, πέρα από τα παιδιά, ίσως και πάνω από τα παιδιά, τότε απλώς θα ‘ναι μια σχέσης που επανήγαγε δυο τρις απογόνους και πλέον αυτή η μεταξύ σχέσης ξέρω ‘γω… απέθανε ας πούμε και ζουν για τα παιδιά τους.
00:15:37
Και βλέπεις φτάνει σε εκείνα τα… ακούμε κάτι φράσεις σύγχρονες τώρα, «είναι η μητέρα των παιδιών μου» λέει. Και «είναι ο πατέρας των παιδιών μου». Δεν είναι «ο σύζυγός μου», δεν είναι «η γυναίκα μου», «ο άντρας μου». Έτσι, «είναι η μητέρα των παιδιών μου». Δηλαδή είναι ένα μηχάνημα που μου γέννησε δυο παιδιά. Αν δεν… αν μπορούσαν τα παιδιά να γίνουν χωρίς αυτήν τη γυναίκα ας πούμε, και αν μπορούσαν να γίνουν ξέρω ‘γω μ’ ένα μηχάνημα, με μια μηχανή, μπορούσε να γίνει το ίδιο πράγμα. Θα ήτανε η μηχανή που θα έκαμε τα παιδιά μου. Θα μου έφερνε δύο-τρία παιδιά στον κόσμο.
00:16:06
Που δεν είναι καλό αυτό. Δηλαδή όλα αυτά τα πράγματα τα οποία νεκρώνουν τη σχέση των δύο ανθρώπων, βλάπτουν. Και όλα αυτά βγαίνουν από τη στιγμή που οι άνθρωποι αυτοί δεν καταλαβαίνουν ότι πρέπει να κάμουν ότι μπορούν, ο καθένας τα δικά του βήματα, και ο καθένας να κοιτάζει τα δικά του βήματα, για να είναι ενωμένοι συνεχώς. O γάμος, για αυτό λέγεται και ανδρόγυνο, το ανδρόγυνο, δηλαδή ένα ον που λέγεται ανδρόγυνο. Ούτε άνδρας ούτε γυνή, αλλά ανδρόγυνο. Μία… μία ύπαρξης τέλος πάντων ενωμένη, ανδρός και γυναικός, η οποία βέβαια είναι ενωμένη μέσα στο μυστήριο του γάμου, μες το μυστήριο της αγάπης, μες στο μυστήριο της χαράς, η οποία έχει σκοπό την υπέρβαση βέβαια του γάμου αυτού και την ένωσή μας με τον Θεόν αιώνια.
00:16:56
Αυτό όσον αναφορά τα βήματα. Να πούμε και κάτι άλλο εδώ. Λέει αυτή η ερώτησης. «Ο σύζυγος περίπου μία φορά τη βδομάδα, έρχεται στο σπίτι επηρεασμένος από το ποτό. Σαν αποτέλεσμα αθετά την υπόσχεση να γυρίσει στο σπίτι πριν τα μεσάνυχτα, και όταν γυρίσει ενώ η σύζυγος τον περιμένει και του μιλάει ήρεμα, αυτός επιδιώκει καβγά». Μα αφού είναι από το ποτό, τι θα κάμει άλλο; «Όλα αυτά γίνονται στην παρουσία των παιδιών. Σας παρακαλώ να μας πείτε πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση μες το γάμο και από τις δύο πλευρές».
00:17:36
Παιδιά, είναι… είναι… λάθος, έρχεται ο άνθρωπος σπίτι μεθυσμένος. Ε πας να συνεννοηθείς με μεθυσμένο; Πάεις να πεις του μεθυσμένου ας πούμε, γιατί ήρθες σπίτι μεθυσμένος; Ε να αρχίσει να σου λέει εκεί ξέρω ‘γω εκείνες τις φιλοσοφίες του βαρελιού να πούμε, του κρασιού. Τα βγάζεις παιδί μου πέρα με τον μεθυσμένο; Άσ’ τον να ξεμεθύσει και του τα λέεις. Το πολύ-πολύ ήρθε σπίτι, κάμε του ένα καφέ να συνέλθει, ή ξέρω ‘γω πήγαινέ του λίγο νερό να ξυπνήσει… τι κάμνουν τους μεθυσμένους. Δηλαδή φταίει ο άντρας που μέθυσε, αλλά φταίει και η γυναίκα δύο φορές που ενώ είναι μεθυσμένος πάει να συνεννοηθεί μαζί του. Άσ’ τον, είναι μεθυσμένος, μεταξύ μεθύσει ο άνθρωπος. Θα συνέλθει.
00:18:26
Και αυτό βέβαια εννοείτε σε όλα τα πράγματα. Δηλαδή έρχεται κάποιος, μπορεί να μην είναι μεθυσμένος από κρασί, να ‘ναι μεθυσμένος από τα νεύρα του, έρχεται σπίτι κουρασμένος. Όταν έρχεται σπίτι κουρασμένος και με το που μπαίνει την πόρτα του αρχίζεις, που ήσουν και άργησες πάλι, και εγώ ήμουν μόνη μου όλη μέρα, ή ξέρω ‘γω μάζεψα τα παιδιά σου, ή… όταν ο άλλος είναι κουρασμένος, μεθυσμένος, λυπημένος, οτιδήποτε, δεν είναι ώρα για διάλογο, δεν μπορείς να κάμεις διάλογο εκείνη την ώρα με τον άλλον άνθρωπο. Εκείνη την ώρα θα κοιτάξει αυτός που είναι λιγότερο ταλαιπωρημένος, λιγότερο μεθυσμένος, λιγότερο κουρασμένος, να βοηθήσει τον άλλο άνθρωπο να συνέλθει. Θα προσπαθήσεις να τον βοηθήσεις να συνέλθει, και όταν συνέλθει τότε μπορείς ας πούμε να μουρμουρίσεις και λίγο παραπάνω, να του πεις και μια κουβέντα.
00:19:15
Και ένα λόγος περισσότερο διότι ακριβώς είναι παρόντες και τα παιδιά. Πώς μπορείς να συνεννοηθείς; Τα παιδιά βλέπουν ένα πατέρα μεθυσμένο, ή βλέπουν μια κατάσταση μες στο σπίτι είναι ας πούμε… εξωφρενική. Οπωσδήποτε αυτό το πράγμα έχει συνέπειες. Αλλά… βλέπετε αυτό που λέγαμε προηγουμένως. Το βήμα εδώ, σ’ αυτή την περίπτωση, ανήκει σ’ αυτόν που δεν είναι μεθυσμένος, στον ξεμέθυστο, σ’ αυτόν ανήκει το βήμα. Εσύ να κάμεις υπομονή, να κρατήσεις τον εαυτό σου, παρόλο που λυπάσαι βέβαια, έχεις δίκιο, έχεις δίκιο να λυπάσαι, έχεις δίκιο να… να αδημονείς, αλλά πρέπει να καταλάβεις ότι μες το γάμο βαστάζεις τον άλλο άνθρωπο. Δεν γίνεται εκείνη την ώρα που έρχεται μεθυσμένος να γίνεται καβγάς. Δεν βγαίνει τίποτα, απολύτως τίποτα. Δεν έχει νόημα.
00:20:13
Και λέει πιο κάτω. «Η σύζυγος αντιμετωπίζει αυτά εδώ και 10 χρόνια και είναι σε κάποια κατάσταση που νομίζει πως δεν μπορεί να τα αντέξει άλλο, δηλαδή να σιωπά και να τον ανέχεται». Μα πώς σιωπά αφού κάνει καυγά.
00:20:27
«Επίσης είναι και τα παιδιά αρκετά μεγάλα και καταλαβαίνουν. Τι πρέπει να γίνει; Να σιωπά και να τα ανέχεται ενώ από μέσα της καταρρέει; Και πώς μπορεί να τον βοηθήσει;»
00:20:41
Τι μπορείς να κάμεις σε τέτοια κατάσταση; Δηλαδή με το να μιλάς διορθώνεις τα πράγματα; Εντάξει, λέει κανείς, ωραία, να αφήσομε τις φιλοσοφίες και να πάμε στην πράξη. Όταν λες σιωπάς δεν βγαίνει τίποτα και καταρρέεις. Ωραία, μιλά λοιπόν. Έρχεται ο άλλος μεθυσμένος, μιλά, άρχισε να του μιλάς. Ε αφού γίνονται χειρότερα τα πράγματα. Δεν βγαίνει δηλαδή τίποτα.
00:21:11
Νομίζω παιδιά ότι σε τέτοιες καταστάσεις, δύσκολες, μέσα σε ένα σπίτι που πράγματι είναι δύσκολες, και είναι… δηλαδή πράγματι ο Θεός να βοηθήσει τον άνθρωπο ας πούμε να τα βγάλει πέρα, είναι… δύσκολες, πολύ δύσκολες καταστάσεις, χρειάζεται μεγάλη αγάπη, μεγάλη αγάπη, και μεγάλη ας πούμε υπομονή και ταπείνωσης.
00:21:37
Να βαστάξεις τον άλλον, να τον δεις τον άλλον άνθρωπο. Να τον… να τον αγκαλιάσεις. Αν ήταν παιδί σου ας πούμε, πες ότι δεν είναι ο άντρας σου. Τυχαίνει, τέτοια ακούμε και εμείς κάθε μέρα. Ρωτάς ας πούμε τη γυναίκα. Καλά παιδί μου, ας πούμε ότι δεν είναι ο άντρας σου που μεθά, αλλά ο γιος σου, και έρχεται ο γιος σου κάθε μέρα σπίτι μεθυσμένος, και σου κάμνει σκηνές, τι θα ‘καμνες εσύ με τον γιο σου; Θα τον έβγαζες έξω από το σπίτι; Θα του έλεγες, φύγε δεν θέλω να σε ξαναδώ; Ε όχι λέει… παιδί μου είναι ας πούμε δεν μπορώ να το κάμω. Βλέπεις το παιδί σου το ανέχεσαι, τον άντρα σου γιατί δεν τον ανέχεσαι; Να περιμένω τον άντρα μου να με βοηθήσει, να με στηρίξει, να με… κρατήσει εκείνος. Ε καλά περιμένεις αλλά δεν μπορεί. Αιχμαλωτίστηκε, είναι αιχμάλωτος, δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα.
00:22:27
Νομίζω ότι αν δούμε τα πράγματα έτσι… με ένα λογισμό καλό, βοηθούμε τον εαυτό μας να αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη υπομονής. Μέχρι εκεί που μπορούμε. Αλλά, έχομε αποθέματα πολλά μέσα μας, τα οποία καμιά φορά ο λογισμός μας, η σκέψη μας, η μικροψυχία μας, μας τα αχρηστεύει. Και ενώ μπορούμε να κάνομε υπομονή, μπορούμε να ανεχθούμε, μπορούμε να βαστάξομε πάνω μας καταστάσεις, εντούτοις πάντα δίπλα μας είναι μια εύκολη λύση. Διώξε τον. Δίωξε τον να φύγει. Ξέρω ‘γω χώρισε, πάρε διαζύγιο, πέταξέ τον. Είναι η εύκολη λύση αυτή, είναι η προτεινόμενη λύση ενός προβλήματος. Το κρατά τον, είναι το δύσκολο. Αλλά εάν βάλεις ερωτήματα καίρια, όπως αυτό, εάν ήταν το παιδί μου τι θα έκαμνα; Δεν θα τον κρατούσα; Θα τον έδιωχνα;
00:23:28
Το ίδιο παιδιά ξέρετε συμβαίνει… τα ίδια ερωτήματα, συμβαίνουν σε όλους τους τομείς της… της ζωής μας. Και στην Εκκλησία ας πούμε. Έρχονται άνθρωποι, εξομολογούνται πολλές φορές, τα ίδια τα ίδια. Λέει, τι τον κρατάς ας πούμε. Αφού δεν διορθώνεται. Διώξε τον. Μα να διώξεις τον άλλο άνθρωπο είναι εύκολο. Εύκολο να διώξεις τον άλλον. Να τον κρατήσεις είναι το δύσκολο. Να τον κρατήσεις μέσα είναι το δύσκολο. Να τον βαστάξεις είναι το… η θυσία. Να τον πετάξεις εύκολο είναι. Έχεις ένα φορτίο πάνω σου, του δίνεις μια τον πέταξες. [Αχ] απαλλάχτηκα. Δεν με ενδιαφέρει, ας φύγει.
00:24:07
Ναι αλλά δεν είναι τρόπος αυτός, δεν είναι με αυτό τον τρόπο που πορευόμαστε. Η αγάπη, η πραγματική αγάπη η οποία «[5] … οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς …», και η οποία θυσιάζεται περί του άλλου ανθρώπου δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Και εφόσον ο γάμος είναι το μυστήριο της αγάπης των δύο αυτών ανθρώπων, σημαίνει αγάπη η οποία είναι θυσία. Εάν πούμε ότι… δεν εμεθούσε, αλλά παρ’ ελπίδα ο σύζυγος μας μη γένοιτο επάθαινε μία ανίατη ασθένεια, και ήταν φυτό. Τι θα κάναμε, θα τον πετάγαμε;
00:24:44
Δηλαδή θα… τι κάμναμε εκείνη την ώρα; Που έχομε πολλά παραδείγματα τέτοια. Και έχομε παραδείγματα από… και από τις δυο πλευρές. Παραδείγματα που πραγματικά αισθάνθηκαν οι σύζυγοι ας πούμε με όλη την αγάπη ας πούμε που είχαν… το σύζυγό τους φυτό πραγματικά, χωρίς καμία επικοινωνία, και για χρόνια ολόκληρα, χωρίς να μειώσουν την αγάπη τους τον εφύλαξαν, και παραδείγματα που μόλις αρρώστησε ο σύζυγος, η σύζυγος συνήθως, μόλις αρρώστησες η σύζυγος, ο άντρας εγκατέλειψε. Τραγικά πράματα ας πούμε. Να προσβάλετε η γυναίκα ξέρω ‘γω από καρκίνο, και στους έξι μήνες να την εγκαταλείπει ο άντρας της. Να μη μένει τουλάχιστον να πεθάνει η γυναίκα του και ύστερα. Την αφήνει διότι σου λέει εγώ δεν μπορώ χωρίς γυναίκα, θα πάω να βρω άλλη. Διότι εμπήκε στο γάμο με αυτή τη λογική. Δεν εδούλεψε μέσα στο γάμο.
00:25:42
Και να πάμε και στην πρώτη ερώτηση. Εάν από την ώρα του αρραβώνα δεν μάθεις να σέβεσαι τον άλλον άνθρωπο, να μην τον βλέπεις μόνο ως ένα αντικείμενο ικανοποίησης δική σου, αλλά σαν άνθρωπο με το οποίο κοινώνησε εν αγάπη, εάν δεν το μάθεις αυτό τότε πράγματι μόλις το άλλο πρόσωπο δεν μπορεί πλέον να σου προσφέρει αυτά που εσύ θέλεις ή νομίζεις ή ξέρω ‘γω επιθυμείς, τότε το επόμενο βήμα είναι να το απορρίψεις. Γιατί… δεν με εξυπηρέταγε ας πούμε, δεν με βοηθά, δεν μου προσφέρει αυτά που θέλω.
00:26:16
Ναι αλλά δεν μπορεί ποτέ αυτό το πράγμα να αναλογιστεί ούτε αγάπη ούτε γάμος σωστός. Η Εκκλησία μιλά περί γάμου και μίλα περί αγάπης γιατί τουλάχιστον θέλει να διδάσκει τους ανθρώπους για αυτή την αγάπη η οποία είναι αγάπη η οποία βαστάζει τον άλλον άνθρωπο.
00:26:36
Και να πάμε και λίγο στο κείμενο παιδιά του μυστήριου να μην το αφήνομε.
00:26:41
Είχαμε τελειώσει την… προηγούμενη φορά, την προ-προηγούμενη φορά, την ακολουθία του αρραβώνος. Και όπως γίνεται σήμερα, είναι ενωμένες αυτές οι δύο ακολουθίες με την ακολουθία του γάμου, ή όπως λέει στο Ευχολόγιο της Εκκλησίας, «Ακολουθία του Στεφανώματος». Διότι κατ’ ακρίβεια έτσι λέγεται αυτή η ακολουθία. Η ακολουθία του στεφανώματος. Έτσι το έλεγαν… παλιά τα έλεγαν στην Κύπρο. Θα στεφανωθούμε, θα στεφανωθεί.
00:27:20
[διακοπή ηχογράφησης]
00:27:23
Λέγεται λοιπόν ακολουθία του στεφανώματος. Διότι, ο γάμος, ε… πώς να πούμε… στο μυστήριο του γάμου γίνονται οι στέψεις αυτών των δυο ανθρώπων. Στεφανώνονται οι άνθρωποι, με τα στέφανα, τα οποία ξέρετε βέβαια και… μέχρι σήμερα έτσι συμβαίνει στην Εκκλησία. Τα οποία δεν είναι τίποτα άλλο παιδιά, στεφανώνονται οι άνθρωπο γιατί πράγματι αγωνίστηκαν. Όπως δύο αθλητές, όπως οι αθλητές όταν τρέχουν και φτάσουν την ώρα που θα πάρουν το βραβείο στεφανώνονται, και είναι στεφανοφορούντες πλέον, φέρουν το στεφάνι πάνω τους διότι αγωνίστηκαν, έτρεξαν, έφτασα στο τέρμα, και ο αγωνοθέτης τους στεφανώνει και τους δίνει το έπαθλο, το ίδιο συμβαίνει, ή πρέπει να συμβαίνει, μέσα στο μυστήριο αυτό όπου η Εκκλησία στεφανώνει τους δύο ανθρώπους αυτούς οι οποίοι μέχρι εκείνη την ώρα αγωνίστηκαν μέσα στον αγορά της νεότητος, τον αγώνα της σωφροσύνης, της εγκράτειας, της… της εκτίμησης του άλλου προσώπου, και έφτασαν τώρα στη ώραν αυτή κατά την οποίαν θα πάρουν την ευλογία του Θεού για να προχωρήσουν στη σχέση τους, στην ένωση αυτών των δύο ανθρώπων, ψυχή τε και σώματι. Και η Εκκλησία τους στεφανώνει, τους βραβεύει, γιατί αγωνίστηκαν.
00:28:55
Βέβαια να μου πείτε σήμερα τι θα γίνει που οι άνθρωποι πλέον κατά το μέγα μέρος… δεν έχουν την εγκράτεια την οποία είχαν παλαιότερα. Τους στεφανώνει για να έχουν την εγκράτεια. Για να τουλάχιστον να… να καταλάβουν όταν στέφονται ότι αυτό… αυτό είναι το οποίο έπρεπε να έχει γίνει. Έπρεπε δηλαδή να είχαν αγωνιστεί να φτάσουν στην ώρα του γάμου τους ας πούμε καθαροί από αυτές τις σχέσεις, από άλλες σχέσεις, σωστοί αγωνιστές πραγματικά, να πάρουν το στέφανο αυτό του μυστηρίου, και να προχωρήσουν στην τελείωση της σχέσης τους.
00:29:39
Δεν ξέρω εγώ σήμερα τι γίνεται, αλλά θυμούμαι παλαιότερα που είχαν μεγάλη μεγάλη ευλάβεια στα στέφανά τους. Ίσως να το θυμάστε παιδιά δεν ξέρω αν ακόμα το κάνουν αλλά, βλέπεις… υπάρχει και αυτή η λαϊκή φράσης, «δεν απάτησα το στεφάνι μου», «δεν πρόδωσα το στεφάνι μου». Δηλαδή ήταν κάτι σοβαρό, σημαντικό, ο στέφανος. Το… ευλογούνταν στην εκκλησία, τα φύλαγαν οι άνθρωποι μέσα σε ειδικό χώρο, σε ειδική θήκη ξέρω ‘γω πάνω από το κρεβάτι τους, κοντά στο εικονοστάσι τους, και όταν απέθνησκαν οι άνθρωποι το έπαιρναν μαζίν τους το στεφάνι τους. Ήταν κάτι που άνηκε πλέον χαρισματικά σε αυτούς. Ήταν ο στέφανος του αγώνος, της εγκράτειας, η σφραγίδα και το σημείο του μυστηρίου αυτών των δύο ανθρώπων. Δεν είναι ο αρραβώνας, στο γάμο είναι τα στέφανα. Και παλιότερα ξέρετε παιδιά οι… οι στεφανωμένοι έμεναν οχτώ μέρες με τα στέφανα στο κεφάλι τους. Και υπάρχει ειδική ευχή που θα δούμε στο τέλος, που στις οχτώ μέρες ξαναπήγαιναν στην εκκλησία και διαβάζανε ειδικές ευχές και τους σήκωναν το στεφάνι. Οχτώ μέρες οι άνθρωποι είχαν το στεφάνι στο κεφάλι τους.
00:30:57
Έμεινε κατάλοιπα στα χωριά μας παλαιότερα που ο γάμος διαρκούσε και τρεις μέρες μετά το γάμο έτσι; Και όταν άρχιζαν δυο-τρεις μέρες πριν και πήγε και δυο-τρεις μέρες μετά. Βέβαια οι κοινωνικές συνθήκες έχουν αλλάξει, άλλαξαν τα πράγματα, αλλά… Ξέρετε, όταν… όταν γνωρίζομε τουλάχιστον έστω και θεωρητικά, το τι λέει η Εκκλησία για το γάμο, και στην πρακτική μας ζωή προσπαθούμε να… ανάλογα να κάνομε ο καθένας ό,τι μπορούμε.
00:31:31
Αφού λοιπόν τελειώσει η ακολουθία του αρραβώνος, τότε ψάλομε μερικούς Ψαλμούς γιατί ο αρραβώνας τελείτο στον νάρθηκα της εκκλησίας, και το μυστήριο του γάμου μέσα στον κύριο ναό, και έμπαιναν εν πομπή οι νεόνυμφοι από τον νάρθηκα εις τον κυρίω ναό. Προπορεύετε ο ιερεύς και έψαλλαν οι ψάλτες μερικούς Ψαλμούς, οι οποίοι αφορούν το μυστήριο το οποίο πρόκειται να τελεστεί σε λίγο. Έτσι λοιπόν λέει,
00:32:01
αρχίζει με τον 127ο Ψαλμό, ο οποίος λέει το εξής, «μακάριοι πάντες οἱ φοβούμενοι τὸν κύριον…», και επαναλαμβάνει ο λαός, «∆όξα σοι, ὁ Θεὸς ἡµῶν, δόξα σοι». Δηλαδή είναι μακάριοι, όλοι οι άνθρωποι, οι πάντες, αυτοί οι οποίοι φοβούνται τον Κύριο.
00:32:21
Είπαμε κι άλλες φορές, όταν λέει ο Θεός, η Εκκλησία, ότι αυτός ο άνθρωπος είναι μακάριος, είναι όντως μακάριος. Δηλαδή με όλη τη σημασία της λέξεως, κατά κυριολεξία. Και όταν λέει αυτός είναι δυστυχισμένος, και είναι αξιολύπητος, είναι όντως αξιολύπητος κατά κυριολεξία. Και είναι όντως μακάριοι όλοι οι άνθρωποι, πάντες οι άνθρωποι, ανεξαιρέτως όλοι οι άνθρωποι, όχι μερικοί ή ξέρω ‘γω το πιο μεγάλο μέρος, αλλά είναι πράγματι μακάριοι πάντες οι άνθρωποι οι φοβούμενοι τον Κύριο. Όχι αυτοί που φοβούνται ψυχολογικά τον Θεό, δηλαδή τρέμουν ας πούμε άμα ακούσω για τον Θεό, σαν να ‘ναι ο Θεός κανένας… κανένα θηρίο να τους φάει, αλλά οι φοβούμενοι τον Κύριο σημαίνει αυτοί οι οποίοι αγαπούν τον Κύριο, οι αγαπώντας τον Κύριο, και φοβούμενοι μήπως υπάρξει κάτι το οποίο διακόψει αυτή τη σχέση τους με τον Κύριο. Ουσιαστικά, οι φοβούμενοι τον Κύριο σημαίνει οι αγαπώντας τον Κύριο. Αυτοί που αγαπούν τον Θεό, και ελπίζουν στον Θεό, και έχουν όλη αυτήν την ελπίδα, τη σχέση, την καρδιά τους, πάνω στον Θεό. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πράγματι μακάριοι.
00:33:33
Και το λέει εδώ η Εκκλησία, τον έβαλε αυτόν τον Ψαλμό, μέσα στην πορεία αυτών των ανθρώπων, γιατί αυτή η πορεία από τον… από το νάρθηκα στον κυρίως ναό, συμβολίζει και την πορεία αυτών των ανθρώπων μέσα στη ζωή τους. Από το… από την γη προς τον ουρανόν. Μπαίνομε από την έναρξη του ναού, πορευόμαστε προς το Ιερό Βήμα, προς την Αγία Τράπεζα, προς το θυσιαστήριο, για να σταθούμε ενώπιον του Κυρίου. Είναι η πορεία αυτών των ανθρώπων.
00:34:02
Και η βάσης αυτής της πορείας είναι να ελπίζεις επί Κύριον. Να μην ελπίζεις πουθενά αλλού. Εάν ξεκινάς τον γάμο σου και ελπίζεις ότι παντρεύτηκα μια καλή γυναίκα, είναι πλούσια ας πούμε, και αφού είναι πλούσια να έχω καλό… καλή ζωή, δεν θα στερηθώ τίποτα. Δεν είσαι μακάριος, διότι ελπίζεις επί χρήμασι, πάνω στα χρήματα.
00:34:23
Εάν πεις παντρεύτηκα μια κοπέλα γιατί είναι όμορφη κοπέλα, πάλι δεν είσαι μακάριος γιατί ελπίζεις σε κάτι το οποίο παρέρχεται. Εάν πεις ξέρω ‘γω οτιδήποτε πράγμα ανθρώπινο, το ανθρώπινο είναι και περιορισμένο, είναι και πεπερασμένο. Δεν μπορεί ο άνθρωπος επ’ ουδενί λόγω να αναπαυτεί σε κάτι που είναι πρόσκαιρο, όσο καλό κι αν είναι.
00:34:45
Ενώ ο Θεός είναι αιώνιος, είναι αμετάβλητος ο Θεός, είναι αιώνια βάση ο Θεός. Είναι σταθερή, αμετακίνητη, αμετάβλητη, απέραντη, άπειρη βάση. Άρα λοιπόν στην πορεία αυτή των ανθρώπων, μέσα στη ζωή τους, η πορεία της ζωής τους, που οπωσδήποτε θα έχει δυσκολίες, θα ‘χει προβλήματα, θα ‘χει και… όλα τα φαινόμενα που παρατηρούνται στη ζωή ενός ανθρώπου, είναι όντως μακάρια διότι ελπίζει επί Κύριον, και φοβάται τον Κύριο και αγαπά τον Κύριο και δεν μπορεί αυτόν τον άνθρωπο να σαλεύσει τίποτα απολύτως.
00:35:21
Δεν μπορεί να πει ας πούμε αυτός ο άνθρωπος, ξέρεις, εάν ας πούμε μου συμβεί αυτό το πράγμα θα χαθώ. Το λέμε… που το λένε πολλές φορές έτσι και το ακούμε, και νομίζομε ότι είναι έκφρασης μεγάλης αγάπης ας πούμε. Ξέρω ‘γω, αν σε χάσω, θα χαθώ και εγώ. Εντάξει, σαν σχήμα λόγου μπορεί να λέγεται. Αλλά κατά κυριολεξία δεν μπορεί να λέγεται. Δεν μπορείς, είναι αδύνατον παιδιά, δεν γίνεται. Δεν γίνεται να αγαπάς τον άλλον άνθρωπο με αυτό τον τρόπο.
00:35:57
Διότι κάποια στιγμή οπωσδήποτε θα χάσει τον άλλον άνθρωπο, ή θα σε χάσει εσένα, ή θα χάσεις εσύ αυτόν. Είναι και τα βιολογικά φαινόμενα μες στη ζωή μας, είναι ο θάνατος είναι ξέρω ‘γω κι άλλοι χωρισμοί.
00:36:10
Δεν μπορεί ένας άνθρωπος να χτίζει την ύπαρξη του, τη ζωή του πάνω σε έναν άλλον άνθρωπο. Πρώτα από όλα θα συντρίψεις τον άλλον από το βάρος σου. Φανταστήκατε να… να αισθάνεστε ότι εάν χαθώ εχάθηκε και ο άλλος; Είναι… δεν έχεις… [ασαφής] θα πεθάνεις δηλαδή. Ενώ… ξέρω ‘γω έρχεται ώρα να πεθάνεις και λες, να πεθάνω… εντάξει δεν χάθηκε ο κόσμος. Αλλά άμα ξέρεις ότι να πεθάνεις και θα χαθεί και ο κόσμος μαζί σου, και πεντέξι άλλοι, γίνεται και ο θάνατος πιο δύσκολος. Ενώ αισθάνεσαι μια ελευθερία, λες τουλάχιστον έχω ελευθερία να πεθάνω λίγο ήσυχος. Ας πούμε, εντάξει πέθανα, δεν χάθηκε και ο κόσμος… πάνε οι άλλοι η ζωή τους εντάξει τακτοποιήθηκαν τα πράγματα. Δεν είναι ωραίο πράγμα να μην μπορείς να πεθάνεις κιόλας, αφού δεν μπορείς να ζήσεις.
00:37:04
Ξέρετε είναι… είναι ωραίο πράγμα ο άνθρωπος να έχει μία ελευθερία. Και η αγάπη παιδιά, η αγάπη, τελειώνεται μες στην ελευθερία του ανθρώπου. Και η τελεία αγάπη ελευθερώνει και τον αγαπώντα, και τον αγαπόμενο. Δεν σε στραγγαλίζει ας πούμε να σε κάμει να ζεις με το φόβο ότι, μήπως κάμω κάτι και συντρίψω τον άλλο άνθρωπο. Γιατί; Όταν… όταν ο άλλος άνθρωπος από αγάπη είναι κουμπημένος πάνω σου, τότε φοβάσαι, να κάμω ένα βήμα πάρα δα θα πέσει ο άλλος κάτω. Ενώ όταν ξέρεις στέκει αυτός στα πόδια του, εντάξει, στέκει στα πόδια του. Αν πάθω και ‘γω κάτι, αν σκοντάψω λίγο, δεν θα πέσουν όλα, θα κρατηθούν, αισθάνεσαι και εσύ ελεύθερος. Και είναι μεγάλη υπόθεση αυτή. Να αισθάνεσαι ελεύθερος, να αισθάνεσαι άνετος, να αισθάνεσαι ότι όλα στέκουν από μόνα τους. Και αυτό είναι η ελευθερία και αυτό επιτελεί και η αγάπη.
00:38:06
Άρα λοιπόν αυτοί οι οποίοι επενδύουν την αγάπη τους ας το πούμε έτσι, στον Κύριο, αυτοί οι άνθρωποι πράγματι είναι όντως μακάριοι, και είναι όντως ελεύθεροι. Δεν έχουν αυτές τις φοβίες ότι ξέρω ‘γω χάθηκα, καταστράφηκα, αν του πω ότι τον αγαπώ να αυτοκτονήσει ας πούμε, να χαθεί, να καταστραφεί να τον πιάσει κατάθλιψη.
00:38:28
Και συνεχίζει, «οἱ πορευόµενοι ἐν ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ». Αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι περπατούν στους δρόμους του Θεού. Οι οποίοι τηρούν τις εντολές του Θεού. Οι οποίοι έχουν στη ζωή τους συγκεκριμένους δρόμους, ξέρει που περπατά. Αυτό που λέει ο Ψαλμός ότι, πορεύεται στις οδούς του Κυρίου, σημαίνει ότι ο άνθρωπος ξεκινά να πάει κάπου και ξέρει τον δρόμο του. Δεν περπατά ας πούμε και δεν ξέρει πού να πάει, δεν ξέρει τον δρόμο, και βγαίνει μες στα μονοπάτια και μες τα λαγκάδια και δεν ξέρει τι του γίνεται. Έχει δρόμο συγκεκριμένο. Και μάλιστα δρόμο ο οποίος είναι πατημένος δρόμος. Είναι σίγουρα αυτός ο δρόμος. Γιατί περπατήθηκε, πατήθηκε από πολλούς άλλους, είναι αποδεδειγμένος δρόμος, έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Και είναι δρόμος ασφαλισμένος.
00:39:24
Και προχώρα πιο κάτω, «Τοὺς [κόπους] τῶν καρπῶν σου φάγεσαι. Μακάριος εἶ, καὶ καλῶς σοι ἔσται». Διότι λέει, θα φας τους κόπους των καρπών σου, και είσαι… θα είσαι μακάριος, και όλα θα γίνουν στη ζωή σου καλά.
00:39:42
Ε… «Τοὺς [κόπους] τῶν καρπῶν σου φάγεσαι». Είναι… είναι πολύ σπουδαίο πράγμα ο άνθρωπος να απολαμβάνει τους κόπους του, και όχι τους ξένους σκοπούς. Το να τρως τους ξένους κόπους, δεν είναι καλό πράγμα, αλλά το να κουραστείς και να απολαμβάνεις τον κόπο σου είναι πράγματι πολύ σπουδαίο πράγμα και εδώ το λέει ο Ψαλμός για δύο περιπτώσεις. Πρώτον, εφόσον αυτοί οι άνθρωποι αγωνίστηκαν, έμειναν αγνοί, καθαροί, εφύλαξαν τον εαυτό τους, και πορεύονται τώρα μέσα στο δρόμο του γάμου, άρα αυτός ο κόπος, αυτός ο αγώνας, θα φέρει τώρα τους γλυκούς καρπούς της πραγματικής ένωσης αυτών των ανθρώπων. Θα προσφέρει στον εαυτό σου, στον άλλον άνθρωπο, μέσα σε μία σχέση καθαρά ας πούμε… καθαρά παρθενική σχέση, καθαρά σωστήν. Όχι… όχι πλέον ας πούμε τραυματισμένος, κουρασμένος, ξέρω ‘γω από τα προηγούμενα, αλλά… θα ‘ναι πράγματι αυτή η σχέσης η μοναδική, η πρώτη και μοναδική σχέσης.
00:41:01
Και κουράζεσαι βέβαια διότι υποτίθεται ότι αγωνίστηκαν οι άνθρωποι να φτάσουν εκεί, και ήρθε η ώρα πλέον να απολαύσουν τους κόπους των καρπών τους έτσι; Τους καρπούς των κόπων τους, να απολαύσουν του καρπούς των κόπων τους.
00:41:14
Αλλά το ίδιο και στην πνευματική ζωή, και στον υπόλοιπο αγώνα που κάμνει ο άνθρωπος, όταν κοπιάζει, και αγωνίζεται, τότε και η Χάρις βραβεύει τον άνθρωπο, και ο άνθρωπος χαίρεται. Έρχεται μες στην καρδιά του ανθρώπου αυτή η μακαρία ας πούμε… παρουσία του Θεού. Αναπαύεται ο άνθρωπος. Ξέρει ότι μπορεί να κουράστηκε, μπορεί να επόνεσε, μπορεί να θυσιάστηκε, αλλά αναπαύεται πλέον σε αυτούς τους καρπούς των δικών του κόπων. Και τότε όλα του έρχονται καλά αυτού του ανθρώπου. Γιατί εδουλεύτηκε, εδούλεψε αυτός ο άνθρωπος. Δεν είναι αδούλευτος, δεν είναι άνθρωπος αδόκιμος, να προχωρήσει.
00:41:58
«Ἡ γυνή σου ὡς ἄµπελος εὐθηνοῦσα ἐν τοῖς κλίτεσι τῆς οἰκίας σου». Είναι μια παρομοίωσης της εποχής εκείνης. Που τώρα τέτοια πράγματα. Λέει, η γυναίκα σου θα είναι σαν ένα αμπέλι, το οποίο είναι ας πούμε ανθηρό αμπέλι έτσι… γεμάτο καρπούς καλούς ξέρω ‘γω ωραία σταφύλια, το οποίο θα είναι κρεμασμένο ας πούμε από τα… από τα… από το σπίτι σου. Έτσι θυμάστε κάτι κληματαριές που είχαμε παλιά, κάτι ωραία αμπέλια ας πούμε, έτσι κάτι ωραία σταφύλια ας πούμε τα οποία έβλεπες και λες, τι ωραίο σταφύλι! Ήταν ωραία, ήταν.. ξέρω ‘γω γλυκύτατα, «βέρι κουτ» που λένε το βέρικο ε;
[ακροατήριο γελά]
Που… έμεινε στην Κύπρο βέρικο από το «βέρι κουτ» το Εγγλέζικο.
Το ξέρετε αυτό;
Ακροατήριο: [ασαφής]
Μ. Αθανάσιος: Όταν λέμε σταφύλι βέρικο, δεν το ξέρετε ότι είναι από το «βέρι κουτ»; Που ήταν βέρι κουτ και από το βέρι κουτ έμεινε βέρικο.
[ακροατήριο γελά]
Έτσι… άκουσα τουλάχιστον. Δεν ξέρω εσείς είστε μορφωμένοι κάμετε καμία έρευνα να δούμε αν πράγματι είναι έτσι.
00:43:10
[παύση]
00:43:15
Νύσταξε; Ε; Το ακούει το παιδάκι, ακαταλαβίστικα πράγματα. Σου λέει τι είναι τούτα… τα αμπέλια από το σπίτι σου και τα…
[ακροατήριο γελά]
σήμερα που να παρομοιάσεις μια κοπέλα ας πούμε σαν ένα αμπέλι που κρέμεται που… ένα…
00:43:38
Αλλά μην ξεχνάτε ότι αυτά παιδιά είναι γραμμένα πριν… οι Ψαλμοί του Δαυίδ είναι γραμμένοι πριν τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια, 3.500 χρόνια, βέβαια με το Πνεύμα του Θεού αλλά με τις εικόνες της εποχής των ανθρώπων εκείνων. Και δείχνει έτσι για την αγνότητα των ανθρώπων και των εικόνων που είχαν έτσι; Δεν παρομοιάζει ξέρω ‘γω τη γυναίκα ότι μια… [ασαφής] την Αφροδίτη ξέρω ‘γω. Σήμερα ας πούμε μπορεί να κάμει μια διαφήμιση… οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί ο άνθρωπος. Αλλά έχει αγνές εικόνες, ωραίες εικόνες, οι οποίες εκπέμπουν αυτή την αγνότητα ας πούμε που είχαν οι άνθρωποι μπροστά τους, την οποία εμείς δυστυχώς χάσαμε. Και [ασαφής] όλο ψέματα ας πούμε. Όλο ψέματα και… ξέρω ‘γω… όλες οι διαφημίσεις είναι τρωκτικές, να φαν’ τον άλλο άνθρωπο.
00:44:37
Επήγα τελευταία σε κάποια εγκαίνια, ενός καταστήματος. Όχι δεν είναι του Ορφανίδη.
[ακροατήριο γελά]
Θα μας κάμουν [ασαφής]. Κάποιου καταστήματος. Μην ερευνάτε. Η περιέργεια είναι αμαρτία.
00:44:55
Λοιπόν, και… εκφωνήθηκε κάποιος λόγος. Και άρχισε εκεί ας πούμε να λέει ο ιδιοκτήτης ότι ας πούμε το κατάστημά μας είναι το πρώτο κατάστημα στην πόλη, δεν έχει κανένας άλλος αυτά που έχομε εμείς εδώ. Είμαστε ασυναγώνιστοι, τιμές, ποιότητα, ξέρω ‘γω τα πάντα ας πούμε, μπροστά μας δεν μπορεί να σταθεί κανένας, το κατάστημά μας είναι το καλύτερο κατάστημα. Όλοι τρέξετε ας πούμε εδώ, προφτάστε ας πούμε. Είμαστε ξέρω ‘γω ανοιχτοί, να κλείσομε και όποιος προλάβει πρόλαβε.
[ακροατήριο γελά]
Έλεγες κοίταξε ρε παιδί μου ας πούμε, αυτό το πνεύμα του κόσμου τούτου. Και μάλιστα μιλούσε και… και έλεγε, όλο το καταναλωτικό κοινό ξέρω ‘γω να τρέξει ας πούμε. Άμα λες του άλλου καταναλωτικό κοινό προσβάλλεις τον.
[ακροατήριο γελά]
Τέλος πάντων ε… είναι για να καταλάβεις πώς μας βλέπουν ας πούμε έτσι; Μία μάζα που μπαίνει μέσα, εισβάλει ξέρω ‘γω σε ένα κατάστημα, πιάνει πράγματα, αφήνει χρήματα και φεύγει.
00:45:55
Λες αν ήταν ένας άγιος άνθρωπος τι θα έλεγε; Θα έλεγε ότι όπως όλες… όλα τα καταστήματα της πόλης ας πούμε, που ‘χουν πολύ ωραία πράγματα, και εμείς έχομε… και εμείς έχομε καλά πράματα που έχουν οι άλλοι. Δηλαδή… ένας κοσμικός άγιος,
[ακροατήριο γελά]
μπορούσε να πει ας πούμε ότι, όπως πηγαίνετε και σε άλλους ανθρώπους να πάρετε κάτι, παρακαλούμε να σκεφτείτε και μας ότι… έχομε και εμείς κάτι εδώ.
[ακροατήριο γελά]
00:46:42
Δεν είναι έτσι, αλλά βλέπεις την… και θυμάμαι, κάποτε ίσως να έχετε διαβάσει τελευταία βγήκε ένα βιβλίο για τον παπά Εφραίμ στα Κατουνάκια. Στα Κατουνάκια λοιπόν στην έρημο, μία φορά είχαμε μία αγρυπνία. Έρημος, βράχια. Μαζεύτηκαν όλοι οι ερημίτες της περιοχής, και ήμουν και εγώ… ήμουν ιερέας, πήγα εκεί και έκαμα την αγρυπνία. Τελειώσαμε την αγρυπνία το πρωί, και μετά την αγρυπνία έχει μια τράπεζα να φάμε. Ήταν και ο γέροντος ο παπά Εφραίμ και άλλοι ερημίτες γέροντες και πατέρες λοιπόν. Είχε και έναν… είχε έναν επίσκοπο, και είπε να μιλήσει, ως επίσκοπος που ήταν να μιλήσει…
00:47:27
Λέει, πατέρες είμαι πολύ χαρούμενος απόψε, διότι είχα τη μεγάλη ευλογία να δω για πρώτη φορά και να μιλήσω με τον παπά Εφραίμ, τον γέροντα Εφραίμ, τον Κατουνακιώτη, αυτό τον μεγάλο άγιο της εποχής μας, τον προφήτην, τον… αυτόν, ο οποίος ξέρω ‘γω είναι… πώς να πούμε, μια μεγάλη μορφή του Αγίου Όρους.
00:47:57
Όταν ετελείωσε εγώ κατάλαβα ότι… όλοι καταλάβαμε ότι ο γέροντας ας πούμε δυσανασχέτησε να πει ένας επίσκοπος… είπε να μην… τον διακόψει, αν και τέτοιες ευγένειες πολλές δεν υπάρχουν στο Άγιον Όρος. Στο τέλος ο δεσπότης κατάλαβε ότι… του λέει, είπα τίποτα γέροντα που σας στεναχωριέσαι; Λέει, όχι, δεν είπες τίποτα, αλλά μπορούσες να πεις ας πούμε ότι, αισθάνομαι πάρα πολύ χαρούμενος που με είμαι σήμερα εδώ που είδα όλους τους πατέρες της ερήμου, είδα όλους τους ερημίτες, τους γέροντες, και μέσα στους γέροντες που είδα είδα και τον παπά Εφραίμ τον Κατουνακιώτη. Αυτό του λέει δεσπότη μου ήταν καλύτερο να πούμε από το άλλο ας πούμε. Είπες ότι είδα όλους αλλά χάρηκα διότι είδα ας πούμε αυτόν. Έτσι σκέφτονται οι άγιοι. Και έτσι ας πούμε τέλος πάντων μπαλώνουν τέτοια πράγματα. Έτσι και εκείνος ο άνθρωπος που διαφήμιζε το κατάστημά του, έπρεπε αν μιλούσε κοσμικά έπρεπε να πει αυτά που είπε ας πούμε ότι… μπροστά σε μας ας πούμε τίποτα δεν μπορεί να σταθεί. Τώρα μπορεί να πει λέει η Λεμεσός ότι έχει τέτοιο κατάστημα, τώρα που είμαστε εμείς εδώ.
00:49:05
Και θυμάμαι και κάτι… και κάτι διαφημίσεις που είχε κάποτε, τώρα εσείς είσαστε μικροί, είχε κάτι διαφημίσεις ας πούμε που έλεγε ξέρω ‘γω ότι, οι άλλες όλες είναι οδοντόκρεμες ας πούμε, μόνο η Κολγκέιτ ξέρω ‘γω είναι… έχει όνομα. Οι άλλες όλες είναι τίποτε. Είναι το κοσμικό πνεύμα. Και η διαφήμισης ακόμα μιας κοπέλας ας πούμε της γυναίκας, με τα δεδομένα τα σύγχρονα, είναι άλλος πως. Δεν μπορείς να πεις ότι μια γυναίκα σήμερα ότι μοιάζει με ωραίον αμπέλι ας πούμε που κρέμεται από το… από το αυτό. Θα σου πει… πρώτα απ’ όλα τι είναι το αμπέλι ας πούμε. Τι είναι το… δεν υπάρχουνε τέτοιες εικόνες εύκολα. Και τι ‘ναι ένα… ένα κνιζί σταφύλι ξέρω ‘γω. Άμα δεν της αρέσκει κιόλας… μπορεί να πει ότι είναι όξινο. Είναι γεμάτο κοκόνες, είναι γεμάτο άσχημο πράμα. Αλλά οι άνθρωποι είχαν αγνές εικόνες, είχαν αγνές εικόνες, και εκφράζονταν με αγνό τρόπο, και ήταν και αγνοί άνθρωποι. Είχαν όλα αυτή την αγνότητα.
00:50:13
Και αν κανείς αφήσουν αυτόν το να… να δει αυτόν τον αγνό τρόπο σκέψεως και εκφράσεως, τότε μπαίνεις σε αυτούς τους χώρους που κινούνταν οι άνθρωποι αυτοί και τα έβλεπαν τόσο όμορφα.
00:50:26
Και λέει πιο κάτω. Δεν φτάνει που η γυναίκα σου ήταν σαν το… σαν το αμπέλι, τότε και «οἱ υἱοί σου ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν, κύκλῳ τῆς τραπέζης σου». Και τα παιδιά σου, τα παιδιά σου θα ‘ναι σαν ελιές, νεόφυτες… φυτεμένες… νεοφυτεμένες ελιές, γύρω γύρω από το τραπέζι σου. Αυτά είχαν οι άνθρωποι. Εχαίρονταν με τη φύση. Έβλεπαν ένα νέο φυτό ελιάς, που ‘ναι ευλογημένο δέντρο, που παράγει καρπό, που είναι όμορφο ας πούμε, που αντέχει, πού πάει πολλά χρόνια, που ο καρπός του είναι ευλογημένος, γίνεται με χίλιους δυο τρόπους, είναι ευλογημένο δέντρον, και αισθάνεσαι άνετα όταν είσαι σ’ ένα ελαιώνα μέσα, και λέει έτσι θα αισθάνεσαι και εσύ, θα σε ευλογήσει ο Θεός ώστε να βλέπεις τη σύζυγό σου σαν ένα ωραίο αμπέλι και τα παιδιά σαν τα νέα φυτά της ελιάς που είναι γύρω γύρω από το τραπέζι σου.
00:51:19
Σήμερα τι τραπέζι; Αφού δεν τρώνε καν μαζί οι άνθρωποι έτσι; Ποιο τραπέζι; Δεν υπάρχει τραπέζι. Καταργήθηκε το τραπέζι, καταργήθηκε να τρων’ μαζί, καταργήθηκαν να ‘ναι τα παιδιά σαν τις ελιές, είναι ξέρω ‘γω σαν τα… πως να πούμε… σαν τα άγρια τα βάτα που είναι όλο αγκάθια. Καταργήθηκαν αυτές οι εικόνες παιδιά και να ξέρετε ότι και εσείς αύριο που να παντρευτείτε, όσοι δεν είσαστε παντρεμένοι, να φροντίσετε πάση θυσία στο σπίτι σας να φέρετε αυτά τα πράγματα. Να μάθετε να τρώτε μαζί. Είναι μεγάλη υπόθεσης, είναι… είναι πολύ σοβαρό πράγμα, πολύ σπουδαία υπόθεσης οι άνθρωποι να κάτσουν μαζί στο τραπέζι, να φάνε. Και εκεί την ώρα να μιλήσουν, να πούμε ξέρω ‘γω δυο λόγια καλά…
00:52:05
Ξέρετε, εγώ το… στα μοναστήρια, που τρώμε όλοι μαζί, μου κάνει εντύπωση ότι έρχονται πολλά παιδιά στο μοναστήρι, και όταν τρώμε μαζί όλοι, τους κάνει μεγάλη εντύπωση αυτό που τρώμε μαζί, και λέει εμείς δεν τρώμε μαζί σπίτι μας, ή οι μοναχοί που έγιναν πλέον μοναχοί, και ομολογούν ότι στο σπίτι μας τρώγαμε μαζί. [ασαφής] έτρωγε όποτε ευκαιρούσε. Ή εάν ας πούμε ήταν σπίτι όλοι, έπιαναν ένα πιάτο ξέρω ‘γω… το γέμιζαν πράματα, τι ήθελα να φάνε, και κάθονταν στην τηλεόραση και έτρωγαν, ή οπουδήποτε αλλού. Δεν αφιέρωναν χρόνο για το φαγητό. Αλλά, η ζωή της οικογένειας, έχει χρόνους και πράγματα τα οποία πρέπει να γίνονται από μαζί, από κοινού. Και ένα βασικό είναι το φαγητό. Είναι ωραίες εικόνες αυτές και ωραία… ωραία αισθήματα τα οποία πρέπει να καλλιεργήσει ο άνθρωπος.
00:52:59
Έτσι με αυτό τον τρόπο «εὐλογηθήσεται ἄνθρωπος» λέει η Γραφή. Με αυτόν τον τρόπο, εάν πορεύεται στις εντολές του Θεού, εάν αγαπά τον Θεό, εάν έχει όλη την ελπίδα στον Θεό, τότε ευλογείτε με αυτόν τον τρόπο και θα σε ευλογήσει ο Θεός και θα δεις όλα τα αγαθά της Ιερουσαλήμ, της Βασιλείας του Θεού, όλες τις ημέρες της ζωής σου, θα δεις «υἱοὺς τῶν υἱῶν σου», θα δεις τα παιδιά σου, τα εγγόνια σου, θα δεις όλη αυτή την πορεία η οποία θα προέλθει από σένα πλέον, όλη αυτή η ζωή που θα προέλθει από σένα, θα είναι «εἰρήνη ἐπὶ τὸν Ἰσραήλ». Η ειρήνη σε αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι είναι πραγματικός Ισραήλ, όχι Ισραηλίτες Εβραίοι σημερινοί, αλλά οι άνθρωποι οι οποίοι πράγματι αγαπούν τον Θεό. Αληθώς Ισραηλίτης και Ισραηλίτες είμαστε εμείς οι Χριστιανοί, κάθε άνθρωπος ο όποιος αγαπά τον Θεό και έχει σωστή σχέση με τον Θεόν.
00:53:57
Όλη αυτή η περιγραφή από τους Ψαλμούς, από την Παλαιά Διαθήκη, η οποία γίνεται όταν μπαίνει πλέον ο άνθρωπος μέσα στον ναό, γίνεται σαν προανάκρουσμα, σαν προφητεία, για την πορεία του ανθρώπου μέσα σε αυτόν τον κόσμο. Και δίνει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να δει μπροστά του αγνές εικόνες, καλές εικόνες, για το πώς θα είναι η ζωή του, πώς θα είναι η οικογένειά του. Και πρέπει να μάθομε και εμείς ο νους μας να έχει καλές εικόνες για τον άλλον άνθρωπο.
00:54:32
Όταν διαβάζομε παιδιά τους βίους των αγίων, και τα έργα των αγίων, πέρα από τα πολλά αγαθά τα οποία παίρνομε, ξέρετε, παίρνομε και αυτό που λένε οι πατέρες, αποκτούμε καλές έννοιες, αγαθές έννοιες μες στην καρδιά μας. Δηλαδή αποκτούμε καλές εικόνες, και καλούς τρόπους μες στην καρδιά μας. Γιατί αν δεν τους έχομε, τότε όταν θα ‘ρθει η ώρα να επικοινωνήσω με τους άλλους ανθρώπους θα βγάζομε αυτά τα κακά που έχομε μέσα μας. Αν έχομε κακές εικόνες, και ανήθικες εικόνες, και βρωμερές εικόνες μέσα μας, τότε θα βγάζομε αυτές τις εικόνες στον άλλον άνθρωπο. Διότι αυτά ακούσαμε, αυτά είδαμε, αυτά εμάθαμε, με αυτά ζήσαμε. Ενώ αν έχομε αγαθές έννοιες, και καλές εικόνες μέσα μας, τότε σκεφτείτε όλοι, όλοι σας, τι καλές εικόνες έχομε μες στον νου μας. Ας πούμε έχομε εικόνες αγίων ανθρώπων, εικόνες ξέρω ‘γω… κάλων… κάλων περιστατικών, ή ανθρώπων που αγαπούμε που ήταν πράγματι πολύ καλοί άνθρωποι, και αυτοί οι άνθρωποι, αυτές οι καλές εικόνες, μας βοηθούν και μας να γίνομε και εμείς καλοί άνθρωποι.
00:55:44
Και να μάθετε να ερευνάτε, να μελετάτε, τις εικόνες τις οποίες βλέπετε. Είναι μεγάλο, μεγάλο μάθημα, να βλέπετε φωτογραφίες παλιές. Παλιές δηλαδή ας πούμε… του 1920, ‘30, όχι του Τσάρλι Τσάπλιν. Έτσι φωτογραφίες σοβαρές, και πιο παλιές ακόμα. Δέστε αυτούς τους ανθρώπους, και κυρίως τις γυναίκες. Έχετε δει τέτοιες φωτογραφίες; Κυκλοφορούν διαφορά άλμπουμ. Έχει κάτι γυναίκες μέσα, υπέροχες. Κάτι γυναίκες δηλαδή που τις βλέπεις και θυμάσαι ας πούμε αυτή… αυτές οι γυναίκες, τις βλέπεις ας πούμε έχουν κάτι πάνω τους που δεν το βρίσκεις εύκολα. Μια λεβεντιά, μια αρχοντιά, μια υπέρβαση ας πούμε… του εαυτού τους, είναι πραγματικά εκείνες οι καλές εικόνες που έχομε μέσα μου που σας είπα πολλές φορές, που έχομε μέσα μας, για τις γιαγιάδες μας τις καλές, εκείνες που υπήρχαν. Υπάρχουν ακόμα μερικές διατηρητέες σε μερικά χωριά.
00:56:51
Πράγματι εγώ διερωτώ, διερωτώμαι, διερωτώμαι πώς τα παιδιά σήμερα, δηλαδή χωρίς αυτές τις καλές γιαγιάδες τι θα γίνουν εκείνα τα μωρά. Άμα έχει μια γιαγιά ας πούμε που έχει νύχια, που καπνίζει, που αγριεύει, που παίζει χαρτιά, που έχει κάτι μαλλιά ας πούμε… κόκκινα ξέρω ‘γω,
[ακροατήριο γελά]
μια γιαγιά τέτοια ας πούμε, τι γιαγιά είναι αυτή;
00:57:21
Πώς θα πάεις ας πούμε… πως θα έχεις εκείνη την αίσθηση της γιαγιάς δηλαδή; Να πάεις να παίσεις μες την αγκαλιά της γιαγιάς σου, ξέρω ‘γω στην ποδιά της γιαγιάς σου. Εγώ ειλικρινά σας λέω [ασαφής φράση] ονειροπαρμένος, αλλά δεν ξέρω, αλλά ξέρετε… θυμούνται ας πούμε ακόμα και εκείνη τη μυρωδιά του… του δωματίου ας πούμε της γιαγιάς μου. Μύριζε εκείνο το ροδόσταγμα ξέρω ‘γω που είχε κάτι γιασεμιά κάτι πράγματα τέτοια, που σου σκορπούσε μιαν ειρήνην ας πούμε. Ή αγαθές έννοιες.
00:57:55
Ξέρω ‘γω άμα… άμα σβήσει κανένα καντήλι ας πούμε – θυμούμαι το Άγιον Όρος – ή κάτι γεροντάκια, τα ιλαρά γεροντάκια ας πούμε, τα οποία δεν θύμωναν ποτέ, ήταν υπομονετικά, ήταν γεμάτα αγάπη, γεμάτα πραότητα, ταπεινοί άνθρωποι, αφανείς. Εάν ας πούμε του έλεγες ξέρω ‘γω, πέρασε, περνούσε, εάν του έλεγες, έξω γρήγορα από εδώ, έβγαινε έξω και δεν έλεγε λέξη. Εκείνες οι εικόνες, οι εικόνες των αγίων ανθρώπων, μένουν μέσα μας.
00:58:23
Θυμάμαι όταν πήγα… όταν πήγα στο Άγιον Όρος, όταν χειροτονήθηκα και ήταν να λειτουργήσω για πρώτη φορά, βρέθηκα σε ένα μοναστήρι που έχει 90 μοναχούς, και ήταν όλοι νέοι. Ναι, δηλαδή ήταν γύρω στα 25 με 30. Και είχαμε… όπως εκεί λειτουργούν νύχτα, σκοτεινά, θεοσκότεινα ας πούμε, μέσα στο Ιερό Βήμα και στην Αγία Τράπεζα ανάβουν πολλά κεριά. Ε κατά κατά παράδοξο τρόπο σε εκείνο το μοναστήρι, οι πιο πολλοί μοναχοί ήταν φαλακροί. Διότι ήταν… κάτι συνέβαινε με το νερό τους, μετά ανακάλυψαν ότι το νερό τους, κάτι είχε μέσα και έπεφταν τα μαλλιά τους. Οπόταν όταν έβγαζα το σκούφο τους και ήταν φαλακροί όλοι.
00:59:04
Λοιπόν εγώ σας λέω ότι θα πεθάνω και θα ‘χω αυτή την εικόνα μέσα μου, αυτή τη Λειτουργία, ήταν όλοι αυτοί… ήταν καμιά δεκαριά ιερείς ας πούμε ιερομόναχοι γύρω από την Αγία Τράπεζα, σκυφτοί, λειτουργούσαν, έλαμπε εκείνη η φαλάκρα τους ας πούμε…
[ακροατήριο γελά]
και μου ‘κανε μεγάλη εντύπωση εμένα αυτό το πράμα. Ήτανε… και εγώ αισθανόμουν κόμπλεξ που είχα μαλλιά δηλαδή.
[ακροατήριο γελά]
Και έλαμπαν αυτοί οι άνθρωποι, μέσα στα κεριά έλαμπαν. Και έβλεπες ας πούμε να τελείτε η Λειτουργία μες το σκοτάδι μες τα μεσάνυχτα, και αυτοί οι άνθρωποι να λάμπουν. Δηλαδή έλαμπαν και εσωτερικά έλαμπε και το κεφάλι τους, ήταν όλα καλά.
00:59:39
Ξέρετε, τα λέω αυτά παιδιά να σας πω τι σπουδαίο πράγμα είναι να έχει ο άνθρωπος καλές εικόνες μέσα του.
00:59:45
Όταν έχεις κακές εικόνες, πάεις να ησυχάσεις και βγαίνουν από μέσα σου ας πούμε ξέρω ‘γω πιστόλια, παλιό εικόνες, αισχρότητες, δηλαδή… μες στο σπίτι ξέρω ‘γω καυγάδες, ξύλο, βρισιές, φωνές. Είναι ζήτημα πώς θα ενεργήσεις και εσύ μετά. Για αυτό πρέπει και εμείς να έχομε καλές εικόνες, αλλά και να δημιουργούμε καλές εικόνες στα παιδιά μας.
01:00:09
Να δημιουργούμε καλές εικόνες στα παιδιά μας. Είναι ανάγκη να υπάρχουν εκείνες οι γιαγιάδες, οι καλές γιαγιάδες, που τους έβλεπες ήταν γεμάτες πραότητα, γεμάτες γλυκύτητα ας πούμε. Έβλεπες [ασαφής φράση] κάτι γιαγιάδες έχει ακόμα. Κάτι γιαγιάδες έτσι… γλυκύτατες ας πούμε, χαριτωμένες. Χαίρεσαι να τους μιλάς, χαίρεσαι. Υπάρχουν κάτι τέτοιες κοτσακαρούδες από κει πω δα έτσι…. διασκορπισμένες.
01:00:36
Υπάρχουν και στην Αγγλία. Και στην Αγγλία, στο Λονδίνο. Επήγα να λειτουργήσω σε μια εκκλησία, και ήρθε μια από αυτές τις γριούλες με το… με τα αυτά και λέει μου, χαζή να μη σε καταλάβω. Ήταν μια γριούλα… παλιά ας πούμε. Και διατηρείται η καημένη ας πούμε. Κινείται μες το Λονδίνο, και ‘ναι τόσο ωραία ας πούμε, πολύ ωραία, έτσι αλλάζει όλο το Λονδίνο με τούτες κοτσάκαρες [ασαφής].
[ακροατήριο γελά]
01:01:07
Είναι μεγάλη υπόθεση παιδιά. Και να σας πω κάτι και να τελειώσω, τελειώνω, δεν θα πω πολλά λόγια. Ενθυμούμαι – σας το είπα παλαιότερα αλλά θα το πω για όσους δεν ήταν – μια φορά στη σκήτη στο Άγιον Όρος ήρθε ένα παιδί να εξομολογηθεί. Ήταν μια ομάδα παιδιών, τέλος πάντων είχαν έρθει έτσι για… για τουρισμό δηλαδή. Άκουσαν το Άγιον Όρος ξέρω ‘γω, ήρθαν εκεί, νύχτωσε έτσι τέτοια ώρα νύχτα, έβρεχε, ήρθαν στη σκήτη, στην καλύβα μας εκεί που μέναμε, τέλος πάντων έγινε μια κουβέντα το βράδυ, και λέει εκείνος ο ένας, δικηγόρος τέλειωνε νομική – ανήκει σε αυτό το κόμμα, δεν ξέρω αν υπάρχει ακόμα το κόμμα, εθνικοσοσιαλιστές, υπάρχουν; Χίτλερ, δεν υπάρχουν; Φασίστες;
Ακροατήριο: Νεοναζί.
Μ. Αθανάσιος: Τέλος πάντων, αυτοί που ήταν κατά των Εβραίων, εναντίον των μαύρων… ναι έλεγε ότι οι μαύροι δεν ήταν άνθρωποι ας πούμε. Οι Εβραίοι να τους… ο Χίτλερ ας πούμε τους έκαμε όλους σαπούνι, καλά τους έκαμε. Τέτοια.
01:02:11
Λοιπόν, λέει αυτός ο άνθρωπος ότι, μου είπε λοιπόν πάτερ ξέρεις λέει θα δώσω την τελευταία ευκαιρία στο… στον Θεό να… να κάμει διάλογο μαζί μου. Καλά.
[ακροατήριο γελά]
Αρχίσαμε από τέτοια ώρα και τελειώσαμε το πρωί.
01:02:30
Τα πολλά που λέγαμε τα είχε ισοπεδώσει όλα. Αυτό το παιδί ένα παιδί το οποίο είχε δίκιο βέβαια, είχε περάσει από κάτι κατηχητικά, από κάτι θεολόγους, καθηγητές τέλος πάντων, που έκαναν ότι μπορούσαν για να τον κάμουν άθεο. Δηλαδή όλα εκείνα που του έλεγαν, όλη εκείνη η νοοτροπία των τότε κατηχητικών και τα λοιπά ήταν το καλύτερο… η καλύτερη ας πούμε τροφή να τα απορρίψει όλα. Τα απέρριψε βέβαια όλα ο άνθρωπος. Λέει μου, μόνο ένα πράγμα δεν μπόρεσα να απορρίψω από μέσα μου. Μια εικόνα, που έχω μέσα μου, και αυτή την εικόνα τη διατηρώ μέσα μου με πολύ ζωντάνια. Αυτό το παιδί ήταν από το Αγρίνιο.
01:03:02
Τι εικόνα; Λέει θυμάμαι, και είναι ζωντανή μέσα μου, η εικόνα της μάνας μου που προσευχόταν κάθε βράδυ. Κάθε βράδυ όταν μας έβαζε να κοιμηθούμε, η μάνα μου πήγαινε σε ένα δωμάτιο, και παρόλο που ήταν φτωχοί άνθρωποι, εκεί έκαμε μετάνοιες και γονάτιζε και προσευχόταν για όλους μας. Και σηκωνόμαστε και τη βλέπαμε. Και μπορούσε να περάσει και μισή και μια ώρα και αυτά να ήταν εκεί. Ε αυτή την εικόνα δεν μπόρεσα να τη βγάλω από μέσα μου. Όλα τα άλλα τα απέρριψα. Και παπάδες και δεσποτάδες και καθηγητές και θεολόγους και όλα ας πούμε, αυτή η εικόνα δεν έφυγε.
01:03:34
Είναι η καλή εικόνα παιδιά, είναι αυτό που μένει μες τον άνθρωπο. Και βλέπεις έμεινε μέσα του και έλεγε ας πούμε, αυτό το πράγμα το είπε η μάνα μου. Γιατί είχε αγαθή εικόνα για τη μάνα του, για το σπίτι του, για την οικογένειά του. Γιατί φρόντισε και η μητέρα, όχι για να το κάνει επίτηδες, αλλά είχε καλή ατμόσφαιρα μες στο σπίτι. Για αυτό είναι καλή υπόθεσης είναι… είναι πολύ σημαντικό, σημαντικότατο, και εμείς να έχομε αγαθές και καλές εικόνες, αλλά αν τουλάχιστον εμείς δεν έχομε, να φροντίσετε στα παιδιά σας να έχουν καλές εικόνες μέσα τους. Να βλέπουν καλά πράγματα ώστε να τυπώνονται μέσα οι καλές εικόνες και έχοντας καλές εικόνες θα ‘χουν και καλά πρότυπα και καλή ζωή τα παιδιά, θα έχουν μέσα τους αντισώματα να μπορούν αύριο να κατευθύνουν τη ζωή τους σύμφωνα με αυτές τις καλές εικόνες που έχουν μέσα τους.
01:04:26
Αυτά λοιπόν. Θα ‘μαστε εδώ σε 15 μέρες παιδιά έτσι; Να κάνομε την προσευχή μας και να φύγομε σιγά-σιγά.
[προσευχή και απόλυση]
Sofia Orthi 