1082: To νόημα του αρραβώνα και του γάμου

Ο γάμος έχει και ένα άλλο νόημα, πέρα από τα αισθητά, έχει και ένα άλλο νόημα το οποίο υπερβαίνει τα ανθρώπινα πράγματα. Ο Θεός το προσδέχεται, το δέχεται, το αγιάζει, και γίνεται και η ζωή μας χαριτωμένη ζωή, όχι ψεύτικη ζωή, πραγματική ζωή, με τα δεδομένα αυτά τα οποία έχομε κάθε μέρα μπροστά μας. (Περίπου 7.000 λέξεις)

Λεπτομέρειες
Τίτλος: 1082 To νόημα του αρραβώνα και του γάμου
Σειρά: Ομιλίες Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (Λευκωσία)
Ομιλητής: Μητροπολίτης Λεμεσού Αθανάσιος
Αρχείο: 1082_TO_NOHMA_TOY_ARRABONA_KAI_TOY_GAMOY.mp3
Ηχογραφήθηκε: Δευτέρα, 2 Οκτωβρίου 2000
Διάρκεια: 68’18”

Επιλογές λήψης
Απευθείας: Αρχείο
Podcast: iTunes Spotify

Κείμενο

00:00:00
[Ακολουθία αγιασμού για το νέο σχολικό έτος]

00:15:08
Λοιπόν με τη βοήθεια του Θεού παιδιά και φέτος, θα αρχίσομε αυτή τη σειρά των νέων ομιλιών, με την ευλογία πάντοτε και την εντολή του μακαριωτάτου αρχιεπισκόπου ο οποίος είναι και ο πνευματικός πατέρας μας και ο οικείος επίσκοπος της περιφέρειας αυτής, και έτσι με τη δίκην του εντολή και ευλογία συνεχίζομε και φέτος αυτές τις ομιλίες που ελπίζομε με τη Χάρη του Θεού να βγουν και να αποβούν εις ωφέλεια όλων μας.

00:15:44
Θέλω να ευχηθώ στα παιδιά που ήρθαν για πρώτη φορά και τους πρωτοετείς, τους νέους, καλήν… καλές σπουδές εδώ στο πανεπιστήμιο, καλή πρόοδο, και ο Θεός να τους φωτίσει να αποβούν οι σπουδές τους ωφέλιμες κατά πάντα, να γίνουν άνθρωποι τέλειοι όπως ο Θεός μας θέλει και μας έπλασε, και όπως και Εκκλησία εύχεται και βλέπετε με την Ακολουθία αυτήν του αγιασμού αγιάζομε παιδιά κάτι αρχή της ζωής μας κάθε έναρξη, και αυτό είναι τελικά το οποίο μας παρηγορεί μέσα στην Εκκλησία, αυτή η δύναμης του Παναγίου Πνεύματος η οποία έχει τη δύναμη να μεταποιεί, να μεταβάλει, την άλογην κτήσιν, την άλογην φύσιν, εις αιτίαν αγιασμού που αγιάζει και μας, αγιάζει και τον κόσμο όλον, αγιάζει τα έργα μας, αγιάζει την υπόστασή μας ολόκληρη, γιατί εκείνο το οποίο βιώνει κανένας μέσα στην Εκκλησία δεν είναι τίποτε άλλο παρά το ότι ο Θεός είναι η αρχή και το τέλος παντός αγαθού.

00:16:52
Κάθε πράγμα που κάνομε στη ζωή μας, κάθε καλό πράγμα, έχει την αρχή του και τον σκοπό του και το τέλος του από τον ίδιο τον Θεό. Εμείς είμαστε άνθρωποι, τα έργα τα ανθρώπινα είναι πάντοτε ατελή, έχουν τη σφραγίδα της ανθρώπινης αδυναμίας, της ανθρώπινης ατέλειας, οτιδήποτε είναι ανθρώπινο είναι ατελές. Όσο τέλειο και να είναι, συγκρινόμενο με την τελειότητα του Θεού είναι ατελές. Αλλά εκεί που επεμβαίνει ο Θεός παιδιά και αγιάζει και σφραγίζει τα έργα μας, τότε σφραγίζονται όλα αυτά με την τελειότητα του Αγίου Πνεύματος.

00:17:26
Γι’ αυτόν τον λόγο και η Εκκλησία έχει τα μυστήρια, με τα οποία υπερβαίνει τα ανθρώπινα έργα, και γίνονται πλέον έργα Θεού. Φεύγουν τα πράγματα από την… αυτήν την τροχιά της καθημερινότητος και πλέον φορτίζονται με μια άλλη ενέργεια, μπαίνουν σε ένα όλο χορό, στο χώρο του Αγίου Πνεύματος, ο οποίος λειτουργεί με τα δικά του δεδομένα.

00:17:52
Και είναι μεγάλη ευλογία ότι και ο ναός αυτός ο μικρός ναός αυτός που είμαστε μέσα, είναι αφιερωμένος στον Άγιο Πνεύμα, το οποίον αγίασε τον κόσμο ολόκληρο και μετέβαλαν και τους αλιείς, τους ψαράδες εκείνους τους Αποστόλους, σε θεολόγους, οι οποίοι εστήριξαν την οικουμένη και κράτησαν την Εκκλησία, έτσι να προσευχόμαστε παιδιά να ευλογήσει ο Θεός και μας τους αδυνάτους ανθρώπους, να μας δώσει πνεύμα σοφίας και συνελεύσεως, και στο στόμα μας λόγια αγαθά τα οποία θα οικοδομούν την Εκκλησία του Χριστού που είμαστε εμείς οι ίδιοι, μέχρι που να καταντήσομε όλοι εις την ενότητα της πίστεως, να γίνομε πνευματικοί άνθρωποι, τέλειοι, όπως ο Θεός μας θέλει.

00:18:36
Πέρσι, έτσι για να συνδεθούμε λίγο με τον προηγούμενο χρόνο, και για τα παιδιά που έρχονται για πρώτη φορά εδώ, είχαμε αρχίσει να μελετούμε το μυστήριο του γάμου, και… δεν ξέρω πώς τα καταφέραμε, εμείναμε στον αρραβώνα.

[ακροατήριο γελά]

Δεν φτάσαμε να μπούμε στο μυστήριο του γάμου. Ελπίζομε φέτος τουλάχιστον να σας παντρέψομε πριν φύγομε.

[ακροατήριο γελά]

Ελπίζομε να μελετήσομε το μυστήριο του γάμου φέτος, το οποίο είναι τόσο σημαντικό, και είναι τόσο σπουδαίο, και τόσο σοβαρό, και για όλες τις εποχές ιδιαίτερα όμως σήμερα, και νομίζω ότι τον πιο τέλειο λόγο, τον πιο ωραίο λόγο περί του γάμου, έχει να τον πει η ίδια η Εκκλησία.

00:19:34
Και είναι φοβερές οι διαστάσεις τις οποίες δίδει η Εκκλησία στο μυστήριο του γάμου. Πέρα από τη νομική πλευρά ας πούμε των δύο ανθρώπων αυτών οι οποίοι έρχονται εις γάμου κοινωνία, υπάρχει μια φοβερή διάσταση μες στην αιώνια βασιλεία του Θεού, που δείχνει πώς τελικά η Εκκλησία, τα πάντα τα ανάγει στη σχέση μας με τον Θεό, εις τη βασιλεία του Θεού, και ότι τελικά και ο γάμος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα μυστήριο το οποίον σκοπό έχει τον γάμο του ανθρώπου μετά του Νυμφίου Χριστού δια του γάμου αυτού του οποίου επιτελεί στη γη αυτή μεταξύ δύο ανθρώπων.

00:20:14
Άρα λοιπόν ο γάμος εφόσον είναι μυστήριο, είναι μυστήριο σωτηρίας, γίνεται η ζωή αιώνιον εις κοινωνία Θεού, και έχει αιώνιες διαστάσεις και έχει αιώνιες προοπτικές και είναι κάτι το οποίο πραγματικά μας φέρνει σε μια έκπληξη στο πώς η Εκκλησία, οι Άγιοι Πατέρες, είδαν, ερμήνευσαν, εμίλησαν πριν του γάμου, αυτοί οι Πατέρες οι οποίοι ήταν οι ίδιοι άγαμοι και ασκητές και ερημίτες, όμως έδωσαν την πιο ωραία και την πιο τέλεια εικόνα του γάμου.

00:20:49
Που φαίνεται έτσι το πώς τα τέκνα της Εκκλησίας γίνονται πραγματικά τέκνα ισορροπημένα, έχουν μια αρμονία μέσα στον ψυχικό τους κόσμο και αγκαλιάζουν ολόκληρο τον άνθρωπο, όχι μόνο μια πτυχή του ανθρώπου αλλά όλον τον άνθρωπο και τον εβαπτίζουν μέσα στη Χάρη του Αγίου Πνεύματος και τον προσφέρουν ως… ως δώρον, ως ευάρεστον δώρο ενώπιον του Θεού για να μπορέσει ο άνθρωπος στη ζωή του να αγιάσει όλη τη ζωή του μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια της καθημερινότητάς του, να την αγιάσει μέσα σε αυτήν την πορεία του προς τον Θεό.

00:21:29
Και έχομε και κανόνες ακόμα Οικουμενικών Συνόδων οι οποίοι καταδικάζουν τον άνθρωπον αυτόν, τον θεωρούν αιρετικόν, και τον αποκόπτουν από την Εκκλησία, αυτό τον άνθρωπο ο οποίος πιστεύει ή νομίζει ή διδάσκει ότι ο γάμος είναι κάτι το κατώτερο, είναι δευτέρας κατηγορίας κατάστασης, ή ότι τέλος πάντων είναι κάτι το βδελυκτόν, ο γάμος είναι κάτι το… το μη ανήκον τέλος πάντων εις την τελειότητα του ανθρώπου, η Εκκλησία δεν δέχεται αυτή τη θεωρία αλλά δίδει τη δίκην της εικόνα, τις δικές της διαστάσεις, σ’ αυτήν την προοπτική του γάμου ο οποίος πράγματι επιτελείται μέσα στην Εκκλησία και έχει διαστάσεις αιώνιες.

00:22:16
Γι’ αυτό τον λόγο είναι πολύ βασικό, και βασικό για σας που είσαστε νέα παιδιά και οπωσδήποτε μπροστά σας κάποια στιγμή θα έρθει το γεγονός του γάμου σας, να ξέρετε τουλάχιστον θεωρητικά πώς ετοιμάζεστε σωστά και όμορφα να μπείτε μέσα σ’ αυτήν την ευλογημένη ατμόσφαιρα του ευλογημένου γάμου, ο οποίος βέβαια έχει μεν αυτήν την πορεία προς τον ουρανό, προς τη βασιλεία του Θεού, όπως και ο μοναχισμός στο ίδιο. Και ο μοναχισμός είναι και αυτός μια πορεία προς την… προς τον Χριστό, αλλά όπως και ο μοναχισμός όσον τέλειος και αν φαίνεται και αν περιγράφεται, όμως διαγράφεται και λαμβάνει σάρκα και οστά μέσα στην καθημερινότητα των ανθρώπων, με τα ανθρώπινα δεδομένα, με τις ανθρώπινες αδυναμίες, με τις ανθρώπινες καταστάσεις, με τα ανθρώπινα προβλήματα, το ίδιο πράμα και ο γάμος ζει και κινείται μέσα στα ανθρώπινα δεδομένα με όλη την ανθρώπινη ας πούμε προβληματική και τα προβλήματα που υπάρχουν μέσα στην καθημερινή μας ζωή, πλην όμως, εδώ είναι η αξία της Εκκλησίας μας που όπως σε όλα τα μυστήρια αγιάζει την άλογην κτήσιν, αγιάζει τα… τον κόσμο ολόκληρο, προσλαμβάνει τον κόσμο και τον αγιάζει, έτσι και μες τη ζωή μας προσλαμβάνει την καθημερινότητά μας, προσλαμβάνει αυτά τα οποία εμείς τα θεωρούμε περιττά, και όμως τα αγιάζει η Εκκλησία και τα κάμνει σωτήρια και πραγματικά γεγονότα τα οποία μπορούν να μας οδηγήσουν προς τον Θεό.

00:23:54
Δεν υπάρχει τίποτα στη ζωή μας παιδιά, τίποτα απολύτως, το οποίο μπορεί να μείνει έξω από το σκοπό της σωτηρίας μας. Ακόμα, να πω και κάτι τολμηρό, ακόμα και οι αμαρτίες μας, και οι αμαρτίες μας, οι πτώσεις μας ακόμα, εάν τις αντιμετωπίσομε σωστά, γίνονται και αυτές, μπορούν να γίνουν, αιτίες σωτηρίας. Όταν ο άνθρωπος βιώσει, ζει καθημερινά το γεγονός της πτώσεώς του, αφού είμαστε άνθρωποι μεταπτωτικοί, κάθε μέρα ζούμε τα γεγονότα της αμαρτίας μας, της πτώσεώς μας, της αδυναμίας μας. Εάν αυτά τα γεγονότα τα πάρομε και τα προσλάβομε με ταπείνωση, με μετάνοια, γίνονται αιτίες προσευχής προς τον Θεόν, και αιτίες επιγνώσεως της οικείας ασθενείας και αδυναμίας, τότε και αυτές οι αμαρτίες ακόμα στο τέλος γίνονται ωφέλιμες και γίνονται αιτία σωτηρίας για τον άνθρωπο που αγωνίζεται. Έτσι επαληθεύει ο λόγος του Απόστολου ότι, «[28] … τοῖς ἀγαπῶσι τὸν Θεὸν πάντα συνεργεῖ εἰς ἀγαθόν». Ακόμα και οι πτώσεις μας μπορούν να γίνουν αιτίες σωτηρίας.

00:25:06
Για αυτόν τον λόγο οι Πατέρες εθεώρησαν ως μεγαλύτερη αμαρτία την απελπισία. Να πει ο άνθρωπος δηλαδή ότι δεν έχω ελπίδα πλέον. Με όλα αυτά τα οποία κάμνω, με όλα αυτά τα οποία είμαι, με όλα αυτά τα οποία ζω, με τα δεδομένα που έχω δεν μπορώ πλέον εγώ να έχω κοινωνία με τον Θεό. Η Εκκλησία έρχεται να πει ένα όχι. Με όλα αυτά τα δεδομένα που έχεις, και όλα αυτά τα πράγματα που κάμνεις, και με όλες τις αμαρτίες που… που έχεις επάνω σου, μπορείς να έχεις κοινωνία με τον Θεό εάν αξιολογήσεις και αξιοποιήσεις σωστά όλα αυτά τα δεδομένα.

00:25:43
Έλεγε και ο αείμνηστος γερο Παΐσιος ότι, σας το είπα και άλλη φορά, οι αμαρτίες λέει είναι σαν τις κοπριές, που είναι βέβαια τα περιττώματα και τα πιο… βδελυρά πράγματα που υπάρχουν. Οι κοπριές είναι κάτι το οποίο κανείς… κρατά και τη μύτη του ακόμα, ίσως δεν πρέπει να το λέμε κιόλας, θεωρείται ας πούμε αγένεια να το λέει κανείς. Όμως, και αυτά ακόμα τα περιττώματα και τα άχρηστα πράγματα, ο άνθρωπος μπορεί να τα αξιοποιήσει σωστά, και στο τέλος να τα χρησιμοποιήσει σαν καλό λίπασμα το οποίο παράγει καλούς καρπούς.

00:26:20
Το ίδιο πράγμα και ο άνθρωπος αν αμαρτάνει και μετανοεί σωστά, και ταπεινώνεται, και ζει όμορφα και σωστά τη μετάνοιά του προς τον Θεό, τότε εκείνη η πτώσης, εκείνη η αμαρτία, μπορεί να μεταποιηθεί εις σωτήριον λίπασμα το οποίο αυξάνει το δέντρο και τη σχέση του με τον Θεό.

00:26:40
Άρα λοιπόν παιδιά δεν υπάρχει τίποτα εις τη ζωή μας, απολύτως τίποτα, και καμιά περίπτωσης και καμία περίστασης η οποία μπορεί να κόψει την πορεία μας και την ελπίδα μας και τη σχέση μας προς τον Ουράνιο Πατέρα μας τον Θεό. Για αυτό λοιπόν τον λόγο, εάν το έσχατο που είναι η αμαρτία μεταποιείται και αξιοποιείται, πόσο μάλλον η καθημερινή μας ζωή με όλα τα γεγονότα τα οποία είναι κοντά μας.

00:27:06
Και όταν λέει κάπου ο Απόστολος ότι τρέχομε λέει μεθ’ υπομονής «[1] … τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα». Ο προκείμενος αγώνας, κάθε ανθρώπου, είναι αυτό που έχει σήμερα μπροστά του. Πηγαίνεις κάπου, εις τον μπακάλη ας πούμε, και πηγαίνεις στον μπακάλη και εκεί συμβαίνει ένα γεγονός. Είναι ο αγώνας εκείνος τον οποίον έχεις να αντιμετωπίσεις. Ή παντρεύεσαι, και έχεις να αντιμετωπίσεις τον κόπο της οικογένειας, την υπέρβαση του εαυτού σου, την αυτοθυσία, το να δουλεύεις εσύ σαν το ζώο όπως λένε μερικοί, και όμως εκείνα τα λεφτά σου τα τρώνε άλλοι, τα παιδιά σου ας πούμε. Και να δίδεις το μισθό σου, εκείνο το οποίο παίρνεις με το αίμα σου, να το δίδεις και να βλέπεις ξέρω ‘γω να το σπαταλούν ας πούμε, ή να μην του δίνουν σημασία. Να είσαι μια συνεχής προσφορά προς τον άνθρωπον, είτε λέγεται παιδί σου, είτε λέγεται σύζυγός σου, είτε λέγεται κοινωνία οτιδήποτε, και καλείσαι σ’ αυτή την υπέρβαση του εαυτού σου, του ατόμου σου, του εγωισμού σου. Είναι ένα στοιχείο από τον προκείμενο αγώνα. Αυτόν τον αγώνα που έχεις μπροστά σου αυτήν τη στιγμή. Αυτό που έχεις μπροστά σου τώρα, αυτή την ώρα.

00:28:14
Διότι ο αγώνας δεν είναι φανταστικός, δεν πρέπει να καθόμαστε να φανταζόμαστε ότι εάν δεν ήμουν εδώ και ήμουν αλλού και είχα άλλες προϋποθέσεις και άλλες συνθήκες ίσως να ήμουν καλύτερος.

00:28:25
Λέει κάπου ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος για τους μοναχούς ότι, ο διάβολος λέει εις τους κοινοβιάτες μοναχούς, αυτούς που ζουν μες τα κοινόβια, πάει και τους γεμίζει με λογισμούς να γίνουν ερημίτες, να πάνε στην έρημο, και εκεί να ζουν μέσα σε μια σπηλιά μέσα σε μια καλύβι και τάχα ας πούμε εκεί να γίνουν τέλειοι και να… να γίνουν μεγάλοι ερημίτες.

00:28:48
Και αυτό το κάμνει για να μην τους αφήσει να ησυχάσουν, να κάτσουν να κοιτάξουν τι έχουν μπροστά τους. Και είναι το κοινόβιο έχει θόρυβο, είναι πολλοί αδερφοί, είναι το πρόγραμμα τέτοιο δεν μπορείς να κάμεις αυτό που θέλεις, διότι είσαι υποχρεωμένος να πας στην τράπεζα να φάεις, είσαι υποχρεωμένος την τάδε ώρα ξέρω ‘γω να… να κάμεις το ένα πράμα το άλλο πράμα γιατί είναι μία υπακοή η οποία ακολουθείται από όλο το σώμα των αδελφών. Και φαντάζει μπροστά του στην εικόνα της ερήμου σαν κάτι το δελεαστικό.

00:29:17
Πάλι πηγαίνει στους ερημίτες και τους γεμίζει λογισμούς με το κοινόβιο, και λέει ότι το κοινόβιο είναι το τέλειο γιατί στο κοινόβιο υπάρχει κοινωνία που υπερβαίνεις τον εγωισμό σου, τον ατομισμό σου, υπάρχει υπακοή, υπάρχουν όλα τα αγαθά εκείνα της κοινωνικής εν Χριστώ ζωής ενώ η έρημος είσαι μόνος σου, αν πέσεις ποιος θα σε σηκώσει, και δεν ξέρεις και αν αυτά που κάμεις είναι καλά. Και τους φεύγει ο λογισμός τους να σκέφτονται άλλα πράγματα.

00:29:44
Το ίδιο κάμνει και στους ανθρώπους που είναι μέσα στο γάμο. Αντί να καθίσομε να δούμε ότι, κοίταξε, πια είναι τα δεδομένα μας; Εγώ είμαι παντρεμένος, είναι αυτή η σύζυγός μου, είναι αυτός ο σύζυγός μου, έχω αυτά τα δεδομένα, αυτό τον σύντροφό, αυτά τα παιδιά, αυτή τη δουλειά, αυτή την οικογένεια, αυτή τη γειτονιά, αυτό το σπίτι, αυτό το… ξέρω ‘γω αυτοκίνητο, αυτό τον οικοδεσπότη, με εκείνον τον… πώς να πούμε… τον προϊστάμενο στη δουλειά μας, σ’ όλα αυτά τα πράγματα, και μας αφήσει να δούμε τα δεδομένα που έχομε και να αγωνιστούμε με τα δεδομένα.

00:30:19
Συνήθως πολεμούμαστε με το να καταφεύγομε σε μια φανταστική κατάσταση και λέμε, αν δεν ήμουν σε αυτόν τον τόπο, και αν δεν ήμουν σ’ αυτή τη δουλειά, και αν δεν ήμουν μ’ αυτόν τον άνθρωπο, και αν δεν ήμουν ξέρω ‘γω με τόσα παιδιά, θα είχα τον χρόνο να κάμω πνευματική ζωή.

00:30:35
Αυτό δεν είναι σωστό διότι πρέπει να καταλάβομε ότι αγωνιζόμαστε με τα δεδομένα που έχομε. Και αυτό σημαίνει ότι προσγειωνόμαστε και κοιτάζομε τι έχω τώρα, τι έχω μπροστά μου, και τι μπορώ να κάνω. Μας προσγειώνει λοιπόν η Εκκλησία και ο πνευματικός αγώνας για να αρχίσομε να αγωνιζόμαστε όπως είμαστε.

00:30:56
Αυτό είναι κάτι πολύ βασικό για το γάμο παιδιά ώστε να μην καταφεύγομε σε άλλες λύσεις μέσα μας και να θέλομε να κλείσομε τα μάτια μας μπροστά σε αυτά τα δεδομένα που έχομε μπροστά μας. Και όταν… όταν ακούμε εις την Εκκλησία όλη αυτή την… την… την περιγραφή, το ότι ο γάμος έχει και ένα άλλο νόημα, πέρα από τα αισθητά, έχει και ένα άλλο νόημα το οποίο υπερβαίνει τα ανθρώπινα πράγματα, καταλαβαίνομε πως και η πραγματικότητα γίνεται κάτι άλλο το οποίο ο Θεός το προσδέχεται, το δέχεται, το αγιάζει, και γίνεται και η ζωή μας χαριτωμένη ζωή, όχι ψεύτικη ζωή, πραγματική ζωή, με τα δεδομένα αυτά τα οποία έχομε κάθε μέρα μπροστά μας.

00:31:45
Είχαμε μείνει την προηγούμενη φορά στην τελευταία ευχή των αρραβώνων, πριν την ακολουθία του γάμου, πριν την ακολουθία του μυστηρίου του γάμου. Η οποία αυτή ευχή ομιλεί για την… για την ευλόγηση των δακτυλίων. Αυτά τα δαχτυλίδια, οι αρραβώνες όπως λέγομε σήμερα, τα οποία δίνονται στους ανθρώπους που αρραβωνιάζονται, και ευλογούνται αυτά σαν σύμβολο υπόσχεσης, συνθήκης, ότι αυτή η σχέση, αυτή η γνωριμία, αυτή τέλος πάντων η επαφή έχει ένα σκοπό να οδηγήσει τους ανθρώπους αυτούς εις το γάμο, να τους οδηγήσει στο γάμο. Δεν είναι γάμος ο αρραβώνας, αλλά οδηγεί προς το γάμο. Είναι μία περίοδος ευλογημένη η οποία έχει τα δικά της γνωρίσματα.

00:32:38
Και όπως είδαμε προηγουμένως παιδιά, κάθε πράγμα έχει την ώρα μου, και πρέπει να μάθομε ότι κάθε περίοδος της ζωής μας έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τη δική της ωραιότατα. Έτσι και η περίοδος του αρραβώνος, δεν είναι γάμος, δεν μπορείς σ’ αυτή την περίοδο, δεν είναι η ώρα να ζεις ως σύζυγος με τον άλλον άνθρωπο. Δεν είναι η ώρα ακόμα του γάμου. Είναι η περίοδος στην οποία γνωρίζει ο ένας τον άλλον, καλλιεργείται, μαθαίνει να σέβεται τον άλλο άνθρωπο, μαθαίνει ότι ο άλλος άνθρωπος δεν είναι απόλυτα αντικείμενο δικόν του, αλλά έχει μία προσωπικότητα, και ότι αυτή η σχέσης, δεν είναι μια σχέση η οποία είναι αυτόνομη μεταξύ των δύο ανθρώπων, αλλά έχει και ένα σκοπό αυτή η σχέσης, που υπερβαίνει αυτά τα οποία λέμε καμιά φορά, μα ξέρω ‘γω… γιατί να μη ζούμε σαν σύζυγοι, αφού αγαπάμε ο ένας τον άλλον, αφού θέλομε ο ένας τον άλλον; Τι το κακό; Αφού αυτό το οποίο κάμνομε το θέλομε και μας αρέσει.

00:33:40
Μέσα στην περίοδο των αρραβώνος μαθαίνομε ότι αυτή η σχέσης έχει έναν άλλο σκοπό που υπερβαίνει ακόμα και μας τους ιδίους. Και ο σκοπός του γάμου είναι ο γάμος μας με τον νυμφίο Χριστόν. Επακόλουθη ένας άλλος γάμος. Και ο επίγειος γάμος έχει σκοπό να μας οδηγήσει στον άλλο γάμο. Άρα λοιπόν και ο αρραβώνας μας μας μαθαίνει να υπερβαίνομε τα θελήματά μας, τις προτιμήσεις μας, αυτό το οποίο λέμε, μα αφού εμένα αυτό μου αρέσει. Ξέρετε ότι αυτό… αυτή η φράσης, και αυτή η νοοτροπία, «αυτό μου αρέσει», όσο φαίνεται ότι μας ελευθερώνει και μας βοηθά μέσα στο γάμο, είναι η χειρότερη ατομική βόμβα εις τα θεμέλια του γάμου. Γιατί μετά εις το γάμο αυτό το «αυτό μου εμένα μου αρέσει» είναι η αιτία που διαλύονται όλοι οι γάμοι.

00:34:34
Διότι λέει ο ένας, ο σύζυγος, εμένα αυτό μ’ αρέσει, λέει η άλλη, εμένα αυτό μ’ αρέσει, και αρχίζουν μετά οι… συγκρούσεις. Έτσι, αρχίζουν οι συγκρούσεις και δεν μαθαίνομε ότι στο γάμο δεν παίρνομε για να κάνομε ό,τι μας αρέσει. Ούτε ό,τι αρέσει στον έναν ούτε ό,τι αρέσει στον άλλον. Έστω και αν οι αρέσκειες μας συμπίπτουν, υπάρχει και κάτι άλλο το οποίο πρέπει να αρέσει και στον Θεό. Άρα κόβομε τα θελήματά μας και λέμε μαθαίνομε την υπακοή εις το θέλημα του Θεού. Το πώς να αρέσομε, οι δυο οι άνθρωποι που έρχονται εις γάμου κοινωνία, πώς να αρέσομε εις τον Θεό υπερβαίνοντας τις δικές μας αρέσκειες.

00:35:16
Γι’ αυτόν τον λόγο παιδιά η Εκκλησία έρχεται να και επιμένει και διδάσκει και φαίνεται πολλές φορές σαν να ξέρω ‘γω εκκεντρική, οπισθοδρομική, στα μάτια του συγχρόνου ανθρώπου. Λέμε μα γιατί ας πούμε η Εκκλησία δεν δέχεται τις προγαμιαίες σχέσεις, ή γιατί η Εκκλησία δεν θέλει ας πούμε οι αρραβωνιασμένοι άνθρωποι να έχουν ξέρω ‘γω συζυγικές σχέσεις. Γιατί; Διότι ακριβώς η Εκκλησίας θέλει να σε μάθει, να σε μάθει να υπερβείς αυτή τη νοοτροπία, το «εμένα έτσι μου αρέσει», «εγώ αυτό θέλω», «εμείς έτσι θέλομε να ζούμε». Πρέπει να σε μάθει να υπερβαίνεις αυτά τα πράγματα για να έχεις τη δυνατότητα να έχεις τη σωστή κοινωνία σου με τον Δεσπότη Θεό, τον Θεό ο οποίος είναι και ο σκοπός του γάμου, είναι και ο σκοπός της σχέσης σου με το γάμο.

00:36:04
Λέει λοιπόν αυτή η ευχή ότι αυτή η σχέσης του ανθρώπου με τον… του ανδρός με τη γυναίκα, εδόθηκε από τον Θεό, από τον ίδιο τον Θεό, σε μια αγία ενότητα. Είναι κάτι το οποίο είναι δεδομένο.

00:36:21
[απευθύνεται στο κοινό]

00:36:53
Λέει λοιπόν ότι… λέει για τον Θεό ότι εσύ Κύριε ο Θεός ο οποίος έστειλες την αλήθειά σου, εις τους δούλους σου τους πατέρας ημών. Λοιπόν ο Θεός ο οποίος βλέπετε ανάγει το μυστήριο της σχέσης του… του Θεού με τον άνθρωπο, από την πρώτη στιγμή που δημιουργήθηκε ο άνθρωπος, από τον πρώτο άνθρωπο. Και λέει ότι αυτή την ευλογία ο Θεός την έδωσε από την πρώτη στιγμή. Και ότι υπάρχει μια… μια πορεία του ανθρώπου μέσα στο πέρασμα των αιώνων, μέσα από την οποία μπορεί να φαίνεται και το πώς ο Θεός αγίασε αυτή τη σχέση. Αυτή τη σχέση της αρμόσεως του γάμου, του ανδρός μετά της γυναικός, εις διαδοχή και βοήθεια του γένους των ανθρώπων για να διαδέχεται το γένος των ανθρώπων, να έχει διαδοχή, αλλά και βοήθεια. Δηλαδή να βοηθούνται οι άνθρωποι δια του γάμου να οδηγούνται στη βασιλεία του Θεού.

00:37:51
Αυτός λοιπόν Κύριε ο Θεός ημών, ο όποιος έστειλες την αλήθειά σου και την κληρονομιά σου και την επαγγελία σου εις τους πατέρες μας, σε κάθε γενεάν αυτούς οι οποίοι σε ευαρέστησαν, ήσαν εκλεκτοί σου, επίβλεψον επί τον δούλο σου τάδε και τη δούλη σου τάδε, τους δυο δούλους αυτούς οι οποίοι ευρίσκονται ενώπιόν σου, και στήριξον τον αρραβώνα αυτών εν πίστη και ομονοία και αληθεία και αγάπη. Στήριξε λοιπόν αυτή την υπόσχεσή τους, τον αρραβώνα τους, να τον στηρίξεις με πίστη με ομόνοια, με αλήθεια, και αγάπη.

00:38:29
Βλέπετε, λέει τέσσερα πράγματα η ευχή της Εκκλησίας η οποία όπως είπαμε κι άλλες φορές δεν είναι απλώς μια ευχή. Δεν είναι μια ευχή που τη λέμε και είτε πιάνει είτε δεν πιάνει όπως είναι οι δικές μας ευχές, αλλά είναι μία… ένα… ένα δεδομένον ήδη στα χέρια του ανθρώπου. Οι ευχές της Εκκλησίας, ο λόγος του Θεού, είναι δεδομένος εις τον άνθρωπο, και ο άνθρωπος τον λαμβάνει σαν δώρο από τον Θεό και τώρα έρχεται με την ελεύθερη συνεργεία να ενεργοποιήσει αυτό το δώρο το οποίο του δίδει ο Θεός.

00:39:03
Ευλογεί λοιπόν αυτή την υπόσχεση και παρακαλεί τον Θεό να στηρίξει αυτό τον αρραβώνα. Να του βάλει στηρίγματα ο Θεός, να τον… να τον δυναμώσει, να μην μπορεί να καταρρεύσει ποτέ. Και με ποια στηρίγματα; «Εν πίστη», με πίστην. Δηλαδή πρώτα απ’ όλα την πίστη προς τον Θεό. Ότι αυτό το ποιόν κάμνομε, το κάμνομε γιατί έχομε την ελπίδα μας ότι το κάμνομε για… για τη σωτηρία μας, για την πορεία μας προς τον Θεό. Αλλά και την πίστη μεταξύ των δύο ανθρώπων.

00:39:35
Δηλαδή ο ένας να έχει εμπιστοσύνη στον άλλο, να πιστεύει στον άλλο άνθρωπο. Και είναι πολύ βασικό παιδιά, είναι πάρα πολύ βασικό πρόβλημα, στη ζωή μας να έχομε εμπιστοσύνη. Η καρδιά μας να είναι τέτοια που να μη δυσπιστεί απέναντι του άλλου ανθρώπου. Να μην έχομε δυσπιστία. Να έχομε αυτό που λέμε, καλούς λογισμούς για τον άλλον άνθρωπο.

00:39:58
Θα μου πεις τώρα ότι, καλά τι συμβαίνει; Να έχομε καλούς λογισμούς. Δηλαδή να γίνομαι κορόιδα των άλλων ας πούμε; Να γίνουν τα θύματα εμείς της κοινωνίας να έχομε καλούς λογισμούς και καλές σκέψεις τη στιγμή που ξέρομε ότι άλλοι άνθρωποι δεν έχουν αυτά τα πράγματα;

00:40:15
Νομίζω ότι σε τελευταία ανάλυση τα κορόιδα της κοινωνίας δεν είναι αυτοί που έχουν καλούς λογισμούς αλλά αυτοί που έχουν κακούς λογισμούς. Γιατί πρώτα απ’ όλα τους κοροϊδεύει ο εαυτός τους ο ίδιος. Διότι ο άνθρωπος που έχει κακούς λογισμούς, εμπαίζεται από τους λογισμούς του και από τους δαίμονες όπως λένε οι Πατέρες. Ενώ ο άνθρωπος που έχει καλούς λογισμούς έχει ειρήνη με τον εαυτό του και έχει ασφάλεια η οποία δεν εξαρτάται από τα ανθρώπινα πράγματα του κόσμου τούτου, αλλά έχει μια ασφάλεια που στηρίζεται πάνω στην παρουσία του Θεού, που είναι μες στην καρδιά του ανθρώπου και έχει ειρήνη.

00:40:47
Τώρα τα ανθρώπινα δεδομένα οπωσδήποτε σαλεύουν. Είναι μια πάνω και μια κάτω, αλλά ο άνθρωπος πρέπει να μάθει να ξέρει ότι δεν είναι μόνο αυτά που βλέπει, ούτε μόνο αυτά τα οποία έχει κάθε μέρα κοντά του, αλλά είναι αυτά τα οποία μένουν και αξιολογούνται μες την αιωνιότητα.

00:41:05
Άρα εάν μέσα στο γάμο δεν βάλομε θεμέλιο παιδιά την πίστη απέναντι στον άλλον άνθρωπο, τότε να ξέρετε ότι ο γάμος έχει… είναι σαν ένα σκάφος, σαν μια βάρκα, που έχει τρύπες, και σιγά-σιγά θα μπει νερό, και κάποια στιγμή θα βουλιάξει αυτό το σκάφος. Εάν δηλαδή απιστείς προς τον άλλον άνθρωπο, και η απιστία δεν είναι μόνο ξέρω ‘γω να έχει σχέση με ένα άλλο τρίτο πρόσωπο, αλλά από τη στιγμή που αρχίζεις να αμφιβάλλεις περί του άλλου ανθρώπου, και να λες ότι, μήπως το άλλο πρόσωπο ξέρω ‘γω… έχει ας πούμε κάτι άλλο στη ζωή του, ή μήπως δεν με αγαπά, ή μήπως δεν είναι τόσο πιστό όσο φαίνεται, τότε αυτοί οι λογισμοί και μόνο, αρχίζουν να δημιουργούν τις προϋποθέσεις του ναυαγίου.

00:41:59
Για αυτό πρέπει ο άνθρωπος να μάθει να μη δέχεται τέτοιους λογισμούς. Να μην τους δέχεται, να μην τους καλλιεργεί μέσα του. Και αν ακόμα βρεθεί, που πιθανόν, είναι και αυτά ανθρώπινα, σ’ ένα γεγονός, δηλαδή ότι βρίσκεται σε ένα γεγονός στο ότι ξέρω ‘γω βλέπει κάποια στιγμή να συμβαίνει κάτι το… το όχι ευχάριστο, τότε και το γεγονός εκείνο ακόμα το αντιμετωπίζει με έναν σωστό και όμορφο τρόπο. Δεν πανικοβάλλεται, δεν απελπίζεται, δεν απογοητεύεται, δεν παθαίνει κατάθλιψη, αλλά το βλέπει σωστά, το αντιμετωπίζει όμορφα, με μια σωστή ψυχραιμία η οποία βοηθά την ώρα του ναυαγίου και δεν πνίγει τους υπόλοιπους ανθρώπους.

00:42:44
[διακοπή ηχογράφησης]

00:42:49
Είναι λοιπόν απαραίτητο, είναι βασικόν, να μη δεχόμαστε λογισμούς για τον άλλον άνθρωπο. Ούτε και να απαιτούμε από τον άλλο άνθρωπο συνέχεια να μας επιβεβαιώνει περί της αγάπης του, και περί της… καθαρότητάς του. Να μην το δεχόμαστε. Βλέπετε ακόμα ξέρετε παιδιά να δούμε… να δούμε την αρχοντιά του Θεού, με πόση αρχοντιά ο Θεός συμπεριφέρεται απέναντι μας. Δηλαδή βλέπομε το Θεό τον ίδιο, εις την παραβολή του ασώτου υιού, εκεί που ο άσωτος ήταν εκείνο το παλιόπαιδο που έπιανε την περιουσία του πατέρα του και πήγε και την έφαγε και έγινε ξέρω ‘γω ο άσωτος πραγματικά, και εσκέφτηκε να πάει πίσω, και αφού τέλος πάντων πέρασε όλες τις διαδικασίες τις ψυχικές που είχε μέσα του είπε θα πάω, θα πέσω στα πόδια του πατέρα μου, και θα του πω, πάτερ ήμαρτον εις τον ουρανό και ενώπιόν σου, εγώ δεν είμαι άξιος να ονομαστώ υιός σου. Ήθελε να πάει να του το πει ας πούμε να ξελαφρώσει. Και έτσι έπρεπε να κάνει. Ήταν υποχρεωμένος να πει ένα ήμαρτον στον πατέρα του.

00:44:00
Βλέπουμε λοιπόν το Ευαγγέλιο να περιγράφει τον Θεό, τον Πατέρα, ότι λέει ο Θεός ότι όταν αισθάνθηκε, όταν κατάλαβε ε… όταν είδε ας πούμε ότι το παιδί του έρχεται κοντά του, έτι λέει «αὐτοῦ μακρὰν ἀπέχοντος», ενώ ήταν μακριά ακόμα έτρεξε πρώτος ο πατέρας, ευρήκε το παιδί του, δεν τον άφησε να πει ούτε μία λέξη, δεν τον άφησε να πει ούτε ένα συγνώμη, αλλά τον αγκάλιασε, τον εφίλησε, και του έδωσε τα καλύτερα πράγματα από ότι είχε ακόμα προηγουμένως.

00:44:31
Βλέπετε μια αρχοντιά. Δεν του είπε ότι, καλά, ήρθες πίσω, εμετάνιωσες παιδί μου; Κατάλαβες το λάθος σου; Κατάλαβες ότι ξέρω ‘γω με πρόσβαλες εμένα που είμαι πατέρας σου; Πες ένα συγνώμη τουλάχιστον. Έτσι όπως τα λέμε εμείς, πες ένα συγγνώμη. Και να μου υποσχεθείς ότι δεν θα το ξανακάνεις. Τίποτα από όλα αυτά ο Θεός. Τίποτα απολύτως, δεν ζητά τίποτα απολύτως. Ήταν αρκετό το ότι επέστρεψε ο υιός του πίσω. Και όταν ήρθε ο άλλος, ο καθώς πρέπει, και λέει, μα ξέρω ‘γω αυτό το παλιόπαιδο έφαγε την περιουσία σου με τις παλιογυναίκες αυτά εδώ και εμένα δεν μου έκανες τίποτα, του λέει, δεν σε φτάνει ότι ο αδερφός σου ήταν νεκρός και ανέζησε και επέστρεψε; Δεν σε φτάνει τούτο πράγμα; Και θέλεις και εγγυήσεις και αποδείξεις ξέρω ‘γω περί της επιστροφής του;

00:45:16
Το ίδιο πρέπει να κάμνομε και εμείς. Όταν συμβαίνει κάτι στη ζωή μας, είτε στο γάμο μας είτε στην καθημερινή μας ζωή, εκείνη ξέρω ‘γω η… η ψυχρότητα με την οποία ζητούμε από τον άλλον άνθρωπο ότι ξέρω ‘γω πες ένα συγγνώμη, ή κατάλαβες το λάθος σου, ή ομολόγησε το λάθος σου, ή πες μου πόσες φορές το έκαμες, ή εάν το έκαμες ή δεν το έκαμες, εκείνα όλα τα πράγματα, αυτά είναι δείξεις της μικρότητάς μας. Δεν είμαστε μεγάλοι άνθρωποι, είμαστε μικροί άνθρωποι.

00:45:46
Και ταυτόχρονα είμαστε και άνθρωποι οι οποίοι έχομε ανασφάλειες. Τι φοβάται ας πούμε. Γιατί φοβάσαι; Γιατί αισθάνεσαι ανασφάλεια; Και γιατί θέλεις να ταπεινώσεις τον άλλο άνθρωπο να σου πει αυτά όλα τα πράγματα; Ξέρετε ακόμα εγώ γνώρισα και πνευματικούς διακριτικούς ενάρετους και γέροντες αγίους, οι οποίοι όταν επήγαινες να τους πεις, ξέρεις, έκαμα αυτό το πράγμα, δεν σε άφηναν. Καλά καλά καλά, εκατάλαβα. Να μη σε αφήσει να προχωρήσεις, γιατί το θεωρούσαν σαν ένα εξευτελισμό της ανθρώπινης προσωπικότητας. Δεν ήθελαν τον άνθρωπο ο οποίος είναι τόσο ωραίος, τόσο χαριτωμένος, είναι εικόνα Θεού, έχει μια τέτοια θέση ενώπιον του Θεού, να βλέπουν τον άνθρωπο καταρρακωμένον μέσα εις την… μέσα στην αδυναμία του.

00:46:34
Και η εξομολόγηση που κάμνομε παιδιά δεν είναι για να συντριβούμε, αλλά είναι για να σωθούμε από τα δεσμά της αμαρτίας μας. Είναι… είναι σωτήρια. Όπως όταν πας στο γιατρό, ο γιατρός δεν σου βγάζει τα ρούχα σου ξέρω ‘γω γιατί είναι παλιάνθρωπος και είναι ξέρω ‘γω ανήθικος, αλλά γιατί θέλει να σε βοηθήσει, έστω και αν περάσει προς στιγμή κάποια ας πούμε εξευτελισμό, ας το πούμε έτσι.

00:46:58
Αποβλέπει εις τη μελλοντική ας πούμε θεραπεία και παραβλέπει την πρόσκαιρη ταλαιπωρία. Το ίδιο που κάμνει και η Εκκλησία επειδή είναι ιατρείο, αποβλέπει στη μέλλουσα σωτηρία και παραβλέπει την πρόσκαιρη ταλαιπωρία που να συμβεί στον άνθρωπο.

00:47:15
Αλλά μέσα στις σχέσεις μας, πρέπει να το μάθομε τούτο πράγμα, να είμαστε άρχοντες, να έχομε αυτή την αρχοντιά του Θεού. Να μη ζητάτε ποτέ από τον άλλο άνθρωπο αυτόν τον εξευτελισμό να έρθει να μου ζητήσει συγνώμη.

00:47:31
Που το βλέπομε καμιά φορά και στους γονείς έτσι; Λέει ένας γονιός, ναι να ‘ρθει να μου πει συγνώμη ο γιος μου, η κόρη μου. Πρέπει να πάει το παιδί να ζητήσει συγνώμη. Το παιδί πρέπει να το κάμει, αλλά εσύ δεν πρέπει να το απαιτείς. Δεν μπορείς να το απαιτείς. Δηλαδή πώς θα αντέξει να πούμε η πατρική και η μητρική σου καρδιά να βλέπεις το παιδί σου, δεν φτάνει που το συνέτριψε η αμαρτία, δεν φτάνει που το συνέτριψε ας πούμε [ασαφής] και το ρεζίλεμα που έπαθε κάνοντας λάθη, θα το συντρίψεις έτι περισσότερο εσύ που τον αναγκάζεις να σκύψεις το κεφάλι και να σου πει συγγνώμη; Είναι κάπως σαδιστικόν αυτό, κάπως όχι ωραίο. Πρέπει να έχομε αυτήν την πίστη προς τον άλλον άνθρωπο. Ώστε, και ο άλλος άνθρωπος να έχει το θάρρος και τη δύναμη όταν του συμβεί κάτι να ξέρει θα πάω να το πω. Θα του το πω στο σύζυγό μου, θα το πω στον πατέρα μου, θα το πω στη μάνα μου, θα το πω στον αδερφό μου, χωρίς ο άλλος να με σκοτώσει, χωρίς ο άλλος… ούτε να με σκοτώσει εμένα, ούτε να πα να σκοτωθεί ο ίδιος.

00:48:37
Γιατί έχομε το άλλο κακό. Αυτή η αγάπη, και αυτή η πίστης, καταντά αρρώστια. Και ακούμε κάτι άρρωστα ξέρω ‘γω, και αν τη χάσω, θα χαθώ και ‘γω. Σιγά βρε παιδί μου ας πούμε μη χαθείς. Δηλαδή… εάν στηρίζεις τη σχέση σου έτσι τότε είναι χαμένα και δυο από χέρι χαμένα. Διότι εάν χάσεις τον/τη σύζυγό σου, αν χαθείς και ‘συ, τότε τούτο πράμα πώς να πούμε… έκαμες και τον άλλο να αισθάνεται ότι είναι στοιχείο της ύπαρξής σου, και του λέει και αλλοίμονο αν χαθώ χάθηκε και ο άλλος. Δηλαδή σαν να… πώς να πούμε, αισθάνεται και ο άλλος άνθρωπος βεβαρημένος με τη δική σου πιθανότητα να χαθεί ανά πάσα στιγμή.

00:49:26
Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Εντάξει, η αγάπη μας ενώνει και μας κάνει να είμαστε απαραίτητοι ο ένας για τον άλλον. Αλλά να υπερβούμε αυτές τις ειδωλολατρίες παιδιά, αυτή την… την ειδωλοποίηση του άλλου ανθρώπου να την υπερβούμε. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Δεν χάνεται κανένας άνθρωπος. Κάποια στιγμή θα χάσει ο ένας τον άλλον. Είναι φυσικό, είμαστε άνθρωποι, θα φύγομε από τούτον τον κόσμο. Μπορεί να συμβεί οτιδήποτε, μπορεί και να τον χάσομε, μπορεί και να τον προδώσομε, μπορεί και μας προδώσει, μπορεί να συμβεί οτιδήποτε. Να μπορούμε να σταθούμε στα πόδια μας.

00:50:00
Αυτά τα άρρωστα πράγματα, τα αδύνατα, τα ανθρώπινα πράγματα, τα μικρά πράματα, δεν πρέπει να υπάρχουν σαν δεδομένα. Μη χτίζομε παιδιά το σπίτι της ζωής μας, το σπίτι της ύπαρξής μας, πάνω σε ένα μπαλόνι, το οποίο είναι με ένα αν. Αν το χάσω, θα χαθώ. Εάν σπάσει το μπαλόνι θα πέσουν όλα κάτω. Δεν είναι ωραία πράγματα αυτά.

00:50:23
Βέβαια, ούτε και το άλλο, να πεις του άλλου ξέρω ‘γω και να σε χάσω δεν με ενδιαφέρει.

[ακροατήριο γελά]

Ούτε και αυτό έτσι; Μια ισορροπία, μια ισορροπία ας πούμε. Να πας σπίτι ξέρεις να πεις ότι, απεφάσισα ότι… ξέρω ‘γω σε αγαπώ, σε… εκτιμώ, σε λατρεύω, αλλά είτε και να φύγεις… ολίγο με ενδιαφέρει ας πούμε εντάξει. θα… τα βγάλω πέρα. Όχι έτσι, είναι κάπως… σαν να… πώς να πούμε; Σαν να ‘χεις μια πόρτα ανοιχτή, του λες του άλλου, κοίταξε, αν είσαι εδώ καλά είναι, αν θες να φύγεις φύγε, πάλι εδώ είμαστε.

00:51:00
Δεν στηρίζομε το γάμο μας πάνω σε αυτή την κατάσταση. Νομίζω η πίστης, η εμπιστοσύνη, είναι κάτι που πατά και στα δύο πόδια. Από τη μια κρατούμε τον άλλο κοντά μας, από την άλλη δεν τον πνίγομε. Δεν τον πνίγομε τον άλλο άνθρωπο με το να του φορτωθούμε να πούμε εμείς οι ίδιοι. Ότι αμάν κρατάμε γιατί ξέρω ‘γω αν δεν με κρατάς πάνε όλα χαμένα.

00:51:24
Εν πίστη λοιπόν και ομονοία. Ομόνοια, να έχομε ομόνοια μεταξύ μας. Δηλαδή να έχομε… τον ίδιο νου ας πούμε, αυτό σημαίνει ομόνοια. Να έχομε… ο νους μας, τα δυο μυαλά μας, να είναι ομού, να είναι ξέρω ‘γω μαζί. Που και αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι τρώει ο ένας το μυαλό του άλλο ας πούμε, αλλά… διότι είπαμε παιδιά ότι μέσα στο γάμο εάν καταβροχθίσει ο ένας τον άλλον αυτό δεν είναι γάμος. Ο γάμος διασώζει τις δύο προσωπικότητες.

00:51:57
Όπως η Αγία Τριάδα, η θεότης ας πούμε, ο Θεός μας, είναι τρία πρόσωπα ενωμένα εις μία φύση χωρίς να διαλύονται τα πρόσωπα. Δεν είναι προσωπεία η Αγία Τριάδα, δεν είναι μάσκες, δεν είναι ξέρω ‘γω προσωπάκια. Είναι πρόσωπα τα οποία διατηρούν την ολότητα της προσωπικότητά τους. Και όμως είναι μία φύσης. Έτσι και ο γάμος είναι δύο πρόσωπα. Είναι ένα πρόσωπο μία φύσης, του ανδρόγυνου, άλλα δύο πρόσωπα του ανδρός και γυναικός. Ο άντρας παραμένει άντρας και η γυναίκα παραμένει γυναίκα αλλά σε μία ομόνοια. Που σημαίνει ότι μαθαίνει όχι να μάθεις τον άλλον να συμβιβάζεται μαζί σου, να συμβαδίζει μαζί σου, αλλά εσύ μαθαίνεις να συμβαδίζεις με τον άλλον. Εσύ μαθαίνεις τον εαυτό σου να βαδίζει με τον άλλον και ο άλλος μαθαίνει τον εαυτό του να βαδίζει μαζί σου.

00:52:56
Είπαμε ότι ο κάθε ένας εργάζεται επί του εαυτού του. Δεν μπορείς, δεν έχεις το δικαίωμα, να εργαστείς πάνω στον άλλον άνθρωπο, δεν είχες το δικαίωμα, θα εργαστείς πάνω στον εαυτό σου. Θα πεις ότι εγώ αυτός είμαι, και εργάζομαι και σμιλεύω και ξέρω ‘γω… τροχίζω και κόβω τον εαυτό μου, δεν κόβω τον άλλον άνθρωπο, έστω και αν ο άλλος άνθρωπος είναι ο σύντροφός μου. Κοιτάζω εγώ πώς να τακτοποιηθώ απέναντι του άλλου.

00:53:29
Όπως έλεγε και αυτός ο γέροντας όταν έχομε δύσκολους ανθρώπους λέει που δεν μπορούν να μας καταλάβουν, τότε προσπαθούμε να καταλάβομε εμείς αυτούς. Και όταν δεν μπορούν να τοποθετηθούν οι άλλοι απέναντί μας σωστά, τοποθετούμαστε εμείς απέναντι στους άλλους σωστά. Και λέω ότι, κοίταξε, αυτός ο άνθρωπος αυτός είναι. Αντί να αγωνίζομαι να τον πείσω να έρθει μαζί μου, μαθαίνω τον εαυτό μου να πηγαίνει μαζί του, και έτσι λύνω το πρόβλημα. Και νομίζω ότι αυτή είναι και η σωστή βάση της ομόνοιας. Να συμβαδίζομε σε μια ομόνοια που δεν έχει ξέρω ‘γω… δεν αισθάνεται, είναι αδύνατον να αισθανθείς μες το γάμο καταπίεση.

00:54:08
Κάτι που παρατηρείται σήμερα στο γάμο παιδιά είναι η κούρασης. Κουράζονται οι άνθρωποι στο γάμο. Κάποια στιγμή – ιδίως γύρω στα 40 κάτι παθαίνουν οι άνθρωποι, δεν ξέρω νομίζω οι άντρες το παθαίνουν πιο πολύ – γύρω στα 40 κάτι παθαίνουν. Κάποια βίδα ξεβιδώνει ΄΄η βιδώνει υπερβολικά, ή σφίγγει πολύ και δεν ξέρω τι γίνεται, και τους πιάνει μια… μια τάση αλλαγής. Ξέρω ‘γω, κάμνουν κάτι πράγματα τα οποία είναι παράξενα ας πούμε. Κουράζονται. Λένε κουράστηκα, δεν μπορώ άλλο. Βέβαια, ανθρωπίνως, μπορεί να έχει και δίκαιο, διότι… πώς να πούμε, καμιά φορά λέω και ‘γω του εαυτού μου ας πούμε, έρχονται εκεί στη Μητρόπολη άνθρωποι και έρχονται να τους συμβιβάσομε. Και έρχεται ο άντρας λέει ας πούμε, ξέρω ‘γω δεν μπορώ κουράστηκα, δεν μπορώ, δεν μπορώ. Και έρχεται και η σύζυγος και λες ας πούμε προσπαθείς ας πούμε να μιλήσεις να δεις τι γίνεται. Και λες, διερωτάσαι, λες Παναγία μου, αν ήμουν εγώ θα άντεχα τόσα χρόνια;

[ακροατήριο γελά]

00:55:26
Του λες του άλλου, κάμε γιε μου υπομονή ας πούμε, κάμε υπομονή, αλλά λες από μέσα σου… άνθρωπος είναι και αυτός. Πώς να πω, χάλυβα να ήταν, ξέρω ‘γω… ατσάλι να ήταν θα τον είχε φάει αυτή ας πούμε.

[ακροατήριο γελά]

Όπως και το αντίθετο. Να μην πούμε έτσι και οι άντρες. Είναι… πολλές φορές διαλύουν τις συζύγους τους ας πούμε.

00:55:48
Δηλαδή πράγματι παρατηρείται μια κόπωση μέσα στο γάμο παιδιά, και αυτή η κόπωση ξέρετε είναι αποτέλεσμα του ότι καμιά φορά – και είναι ένα λάθος που συμβαίνει από την αρχή. Δηλαδή, στην προσπάθειά μας να περάσομε καλά με τον άνθρωπό, μας πιάνει μια ας πούμε τάσης… να τα κάνομε ότι είναι όλα καλά, ναι έτσι είναι μάνα μου, έτσι είναι ξέρω ‘γω… αυτά αυτά, και καταπιέζομε τον εαυτό μας. Δεν λέμε και το άλλου ανθρώπου, ξέρεις, δεν του δίνομε και του άλλου να… να του δώσομε να καταλάβει και για μας τι συμβαίνει.

00:56:26
Και καταπίνομε καταπίνομε καταπιέζομε τα πράγματα, έρχεται μια ώρα που σαν άνθρωποι ας πούμε ξεχειλίζομε, και ξέρετε ένα βαρέλι μπορεί να χωράει κουβάδες μέσα νερό, αλλά αν έρθει η τελευταία σταγόνα μια σταγόνα ξεχειλά. Ενώ ως που ήταν άδειο εβάλαμε κουβάδες μέσα, το νερό χωρούσε. Όταν εγέμισε πλέον, εκείνη η μικρή σταγόνα ξεχείλισε.

00:56:50
Έτσι είναι και ο άνθρωπος παιδιά. Ξέρετε, είμαι και εγώ 40 χρόνων τώρα οπόταν μπορώ να σας περιγράψω ότι ο άνθρωπος πράγματι έχει μια αντοχή, η ανθρώπινη… έτσι είναι ο άνθρωπος. Το είπαμε και άλλη φορά ότι είναι η απογείωσης, η ευθεία οδός, και η προσγείωσης. Ο άνθρωπος μοιάζει σαν αεροπλάνο. Πας μέσα κάθεσαι ξέρω ‘γω, σου λέει, δεθείτε, προσδεθείτε, ε… αρχίζουν οι αεροσυνοδοί να σου πουν ότι αν… όπως σας κάνω εγώ τώρα, οδηγίες διασώσεως, ότι όταν θα απογειωθεί το αεροπλάνο, αν πέσει ας πούμε να φορέσετε το σωσίβιο σας, τραβήξτε τη σφυρίχτρα, βάλτε τα χέρια σας ξέρω ‘γω έτσι, λες και εκείνη την ώρα να προλάβεις να… να σφυρίζεις και να φυσήσεις τα…

[ακροατήριο γελά]

Ναι. Ούτε σε κλάσματα δευτερολέπτου θα γίνεις κάρβουνο.

00:57:42
Τέλος πάντων. Κάθεσαι εκεί, αρχίζει η απογείωσης με όλη τη δύναμη, που είναι η νεανική ηλικία, η εφηβική νεανική ηλικία που πρέπει να έχει τη δύναμη αυτήν να βγει πάνω, να υπερβεί ας πούμε, να δημιουργήσει τα όνειρα του ο άνθρωπος, στη νεανική ηλικία. Τα όνειρα του, τις βλέψεις, τα όραμά του. Μετά αφού τακτοποιηθεί, μετά τα 27-30 αρχίζει ας πούμε εκείνη η ευθεία οδός, πάεις πάνω από τα σύννεφα και μας ίσα ας πούμε, ε σε κάποια στιγμή αρχίζουν οι προειδοποιήσεις του πιλότου. Προσδεθείτε κατεβαίνομε. Αυτά αρχίζουν από τα 40 και μετά. Αρχίζει οι πρώτοι σπόνδυλοι να πονούν, τα… πόδια ξέρω ‘γω, κάτι ζάχαρα, κάτι… πώς το λένε… χοληστερόλες, τριγλυκερίδια… μέχρι κάποια στιγμή που να βρεθούν τα υπόλοιπα εις τη νεκροψία.

[ακροατήριο γελά]

Τα υπόλοιπα… της… του τέλους. Τα υπόλοιπα του τέλους.

00:58:38
Έτσι είναι και στο γάμο μέσα και σε κάθε πράμα. Δηλαδή ο άνθρωπος στην αρχή έχει μια αντοχή. Δεν λέει ας πούμε, καταπιέζει τον εαυτό του, δεν στέκεται σωστά απέναντι στον άλλο άνθρωπο, δεν… δεν είναι εκείνη η αγάπη ας πούμε που πάντα στέκει, πάντα υπομένει, πάντα ελπίζει, ξέρω ‘γω έχει εκείνη τη χωρητικότητα, αλλά είναι μια καταπίεσης, ίσως πολλές φορές από μια φοβία. Που φοβάσαι να πεις του ανθρώπου, ξέρεις, ελυπήθηκα, ξέρεις έχω αυτή την αδυναμία ας πούμε.

00:59:14
Και ο άλλος άνθρωπος πολλές φορές δεν το καταλαβαίνει ότι εσύ κουράστηκες, ότι εσύ πληγώνεσαι, ότι εσύ κουράζεσαι με αυτό που κάμνει. Εσύ τα καταπίνεις τα καταπίνεις, κάποια στιγμή εκρήγνυσαι, και ο άλλος μένει έκθαμβος. Σου λέει, μα καλά, μα πότε έπαθες τούτη την έκρηξη; Τόσα χρόνια δεν μιλάς, δεν έλεγες τίποτα. Δεν ήσουν ξέρω ‘γω σκληρός άντρας που έπρεπε να ήσουν. Ήσουν πάντα το πιθύριο όργανο. Και από τη μια νύχτα στην άλλη έγινες αυτός ο σκληρός ο φοβερός που δεν ανέχεσαι μύγα στο σπαθί σου; Και καταλαβαίνει κανείς τα δυο λάθη. Ο ένας διότι παρουσίαζε ένα προσωπείο ψεύτικο εις τον σύντροφόν του, και ο άλλος ότι δεν κατάλαβε ότι αυτό το πρόσωπο υπέφερε.

00:59:56
Το βλέπομε κάθε μέρα. Μου έτυχε και μένα πολλές φορές περιπτώσεις που έρχονται ας πούμε ένα ανδρόγυνο, και εξομολογούνται όλη η οικογένεια ας πούμε. Βλέπεις έρχεται η μητέρα. Βλέπεις μια μάνα, μια σύζυγο έτοιμη να καταρρεύσει. Έχει παράπονα από τον άντρα της, παράπονα από τα παιδιά της, παράπονα από τη δουλειά. Σκοτώνετε, δεν αντέχει, δεν την καταλαβαίνουν, δεν τη βοηθούν, δεν της λένε ένα λόγο γλυκύ. Είναι έτοιμη να καταρρεύσει πραγματικά. Η σχεδόν κατέρρευσε ή απλώς κρατάει μια κλωστή. Βλέπεις ένα ερείπιο μπροστά σου.

01:00:33
Έρχεται ο άντρας μετά, ο σύζυγος. Δεν μπορείς να του πεις τι σου είπε η γυναίκα του πρώτα, βέβαια, δεν μπορείς να του πεις, ούτε να του δώσεις καν… ούτε να του δώσεις καν να καταλάβει, αλλά προσπαθείς να εξιχνιάσεις. Άραγε αυτός ο άντρας καταλαβαίνει για τη γυναίκα του; Του λες, πώς περνάτε; Μια χαρά. Μήπως ας πούμε ξέρω ‘γω… οι δουλειές σας γιε μου σας κουράζουν; Όχι δεν έχουμε κανένα παράπονο. Μήπως η γυναίκα σου κουράζεται [ασαφής] στη δουλειά; Όχι αφού χαίρεται. Δεν μπορεί να κάτσει έσω ας πούμε. Ε… ξέρεις να της λες και ένα λόγο γλυκύ ας πούμε. Μα αφού της λέω τόσα λόγια, δεν έχει και καμία ανάγκη.

[ακροατήριο γελά]

01:01:12
Δεν επήρε είδηση αυτός ότι η γυναίκα του είναι ερείπιο. Τέλος πάντων, άντε πάει αυτός, λες αυτός είναι χοντροκομμένος είναι μεγάλος είναι… που να… Έρχονται τα παιδιά. Παιδιά βοηθάτε τη μαμά σας; Πώς, βέβαια, βοηθούμε τη. Μήπως πετάτε τα παπούτσια σας, της κλάτσες, από ‘κει από ‘δα; Όχι λέει, δεν έχει κανένα παράπονο, μια χαρά είμαστε. Και βλέπεις, προσπαθείς ας πούμε, ρωτάς, ανακρίνεις τους ανθρώπους, και βλέπεις ότι δεν κατάλαβαν τίποτε. Ζουν με τη μάνα τους, και δεν κατάλαβαν απολύτως τίποτα ότι αυτή η μάνα ήδη κατέρρευσε, εις το να διακονεί και να βοηθά τα παιδιά της και τον άντρα της.

01:01:50
Φταίνε τα παιδιά που δεν κατάλαβαν, φταίει και ο άντρας που δεν κατάλαβε, αλλά φταίει και η γυναίκα η οποία ενώ κατέρρευσε παρουσιάζει ένα προσωπείο άλλον ας πούμε. Δεν έχει το θάρρος να πει όμορφα, όχι τα υστερικά τα κλάματα, όμορφα να πει ότι ξέρεις δεν μπορώ, κουράστηκα, είμαι αδύνατος άνθρωπος, παρακαλώ ξέρω ‘γω να ‘χω μια… να πει του άλλου ανθρώπου, ξέρεις πληγώνομαι ας πούμε, δεν μπορώ, θέλω να μου λες έναν λόγο καλό. Να μου λες έναν λόγο καλό. Να μου λες ας πούμε ότι είμαι όμορφη. Όχι ξέρω ‘γω… να μου πεις ότι τα παπούτσια μου είναι καλά ας πούμε, τα φαγητά μου είναι καλά. Μα είναι να πω τέτοια κουβέντα του άντρα μου; Να την πεις. Άμα δεν την πεις, εκείνος δεν καταλαβαίνει, εσύ δεν τη λες, τι θα γίνει στο τέλος; Ποιος θα την πει τούτη την κουβέντα;

01:02:41
Εάν πάει να του πει κανένας πνευματικός, να πάω να του πω έτσι πράμα, αρχίζει να με κοιτάζει παράξενα.

[ακροατήριο γελά]

Ίντα τούτα λόγια ας πούμε που… που μου λέει; Να πάθομε σαν μερικούς ανθρώπους – αυτό συμβαίνει καμιά φορά σε πιο απλοϊκούς ανθρώπους, συνέβαινε πιο πολύ στο Μαχαιρά που είμαστε. Ερχόντουσαν άνθρωποι απλοϊκοί, να ξομολογηθούν, έμπαινε μέσα, έλεγε πες μου ας πούμε ξέρω ‘γω τις αμαρτίες σου, ξεμολογούσαν τις αμαρτίες τους, έλεγε, πες μου εσύ δάσκαλε, πες μου, βοήθα με εσύ, βοήθα με εσύ, πες μου ας πούμε… πες μου να σου απαντώ. Λες, παιδί μου ας πούμε – τι να πεις τώρα;

– Μήπως καμιά φορά αδικήσατε κανένα;
– Όχι ποτέ έτσι πράμα δεν κάνω!

[ακροατήριο γελά]

– Μήπως… μήπως… εκκλησία πάτε; [ασαφής] πάμε εκκλησία. Μήπως στο γάμο σας είχατε κάποιες άλλες…
– Ποτέ έτσι πράμα! Πώς σου πέρασε από το νου! Εφάνηκα σου έτσι πλάσμα ο δάσκαλε;

[ακροατήριο γελά]

01:03:42
Δηλαδή από τη μια σου λέει βοηθά με, πες μου ας πούμε καμιά αμαρτία, εσύ λες άντε να της πω μερικές αμαρτίες που πιθανών έχει κάμει, και μόλις πεις κάτι αμέσως αντιδρά. Σου λέει φάνηκα για έτσι πλάσμα; Είμαι έτσι γυναίκα; Ότι είμαι έτσι άνθρωπος ξέρω ‘γω, να κάμω τούτο πράμα; Εντελώς σκέφτηκες;

01:04:03
Βλέπετε ότι επειδή δεν έχουμε το θάρρος ούτε να πούμε ούτε να ακούσομε, ούτε να ακούσομε παιδιά. Είναι μεγάλη υπόθεση λοιπόν, είναι μεγάλη υπόθεσης, μέσα στο γάμο να αναπτύξομε σωστή σχέση ώστε, και να μπορούμε να ακούμε τον άλλο σωστά, να τον ακούσομε. Όταν θα ‘ρθει να μας πει κάτι, ή έστω ένα υπονοούμενο, να το αντιμετωπίσομε σωστά και όμορφα ώστε να ξέρει ότι ό,τι και να μας πει θα το δεχτούμε. Αλλά και εμείς πάλι να έχομε το θάρρος και την ταπείνωση να πούμε στον άλλο άνθρωπο όμορφα, όχι άρρωστα, όχι υστερικά, όμορφα, ότι δεν μπορώ ας πούμε. Έχω ανάγκη αυτό το πράγμα. Έχω ανάγκη να ακούσω ένα λόγο καλό, έχω ανάγκη να μη μου μιλάς με αυτόν τον τρόπο. Αλλά και αυτά θα τα πούμε σε ώρες σωστές, και με τρόπο σωστό, και σε τόπο ακόμα σωστό. Δεν λέγονται αυτά τα πράγματα οπουδήποτε, δεν λέγονται όταν ο άλλος είναι κουρασμένος, δεν λέγονται όταν ο άλλος πάει να φάει και ‘κατσε να φάει το φαγητό και πάμε εμείς από πάνω να τον [ασαφής] ας πούμε πες μου ένα λόγο γλυκύ, έτσι;

[ακροατήριο γελά]

Πρέπει να ‘ναι… να ‘ναι και ο άλλος… να ‘ναι και η ώρα του ας πούμε, να ‘ρθει και η ώρα του.

01:05:16
Σαν μερικούς που ξέρω ‘γω… μπορεί ας πούμε να χτυπάει την πόρτα σου, ξέρω ‘γω να σε πάρει τηλέφωνο, σε μια ώρα που ξέρει ότι κοιμάσαι. Ξεκουράζεσαι.

– Μήπως κοιμάσαι;
– Κοιμούμαι.
– Καλά δεν πειράζει, κοιμήθου.

Ε καλά ρε παιδί μου.

– Ενοχλώ;
– Δεν ενοχλάς.
– Μήπως ενοχλώ;
– Πε το και λέγοντας ενόχλας και ξενοχλάς ενοχλάς πιο πολλά ακόμα. Πες ό,τι είναι να πεις τι θα πεις όμορφα, καλά.

01:05:45
Η ομόνοια λοιπόν που λέει εδώ η ευχή του αρραβώνος, σημαίνει ότι ο άνθρωπος έχει ομόνοια, πλην όμως δεν διαλύεται. Δεν διαλύεται μες το γάμο. Ο γάμος δεν είναι σαν το τσάι μας που διαλύει τη ζάχαρη μέσα, αλλά ο γάμος είναι μία αγία ενότητα. Είναι μία αγία ενότητα η οποία όχι μόνο δεν διαλύει και δεν καταβροχθίζει τον άλλο, αλλά τον διασώζει, τον ολοκληρώνει, τον κάμνει τέλειον, τον τελειοποιεί τον άλλον άνθρωπο και γίνονται όλοι μες την οικογένεια, και ο άντρας και γυναίκα και τα παιδιά, τέλειες προσωπικότητες, ελεύθερες, ευάρμοστες, όμορφα, που μπορούν να υπάρχουν, να συνυπάρχουν, σε αυτή την όμορφη, την αγία ατμόσφαιρα που δημιουργεί η Χάρις του Θεού.

01:06:37
Επειδή πέρασε η ώρα παιδιά να μην πούμε περισσότερα. Με τη βοήθεια του Θεού και με τις ευχές του αρχιεπισκόπου όπως είπαμε, θα συνεχίσομε… θα ‘μαστε μαζί εδώ πάλι σε 15 μέρες πρώτα ο Θεός την ίδια ώρα.

[ανακοινώσεις, προσευχή και απόλυση]