Πέρσι, το 2001, είχαμε στην Κύπρο 1.300 διαζύγια [και] είχαμε περίπου 6.500 γάμους. Όλοι αυτοί οι γάμοι, άμα τους μελετήσει κανείς, βλέπει ότι η βάσης είναι ακριβώς η ακοινωνησία. Δεν ξέρουν να κοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, δεν επικοινωνούν. (Περίπου 7.000 λέξεις)
Λεπτομέρειες
Τίτλος: 1102 Η Σημασία της επικοινωνίας
Σειρά: Ομιλίες Στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (Λευκωσία)
Ομιλητής: π. Αθανάσιος (Μητροπολίτης Λεμεσού)
Αρχείο: 1102_H_SHMASIA_THS_EPIKOINONIAS.mp3
Ηχογραφήθηκε: Δευτέρα, 21 Ιανουαρίου 2002
Διάρκεια: 54’46”
Επιλογές λήψης
Απευθείας: Αρχείο
Podcast: iTunes Spotify
Κείμενο
00:00:00
[Προσευχή]
00:00:32
[μακρά παύση – αφαιρέθηκε]
00:00:36
Να απαντήσομε σε μια-δυο ερωτήσεις παιδιά καταρχάς, και ύστερα να πάμε στο θέμα μας, για να μην τις αφήνομε και να τις περιφρονούμε. Λέει λοιπόν μια ερώτηση λίγο μεγάλη, το εξής. «Βλέπομε καθημερινά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης να αποκαλύπτονται παντός είδους σκάνδαλα που αφορούν την κοινωνική, πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου. Πολλές φορές αποκαλύπτεται ότι οι πολιτικοί [ασαφής], άνθρωποι υψηλά ιστάμενοι, είναι αναμεμειγμένοι. Άνθρωποι στους οποίους ο λαός μας, ο απλός κόσμος, τους εμπιστεύεται με την ψήφο του την τύχη αυτού του τόπου, και όμως αυτοί αποδεικνύονται εκ των υστέρων στυγνοί συμφεροντολόγοι και καταχρώνται με τον χειρότερον τρόπο την εμπιστοσύνη του λαού. Ποια πρέπει να είναι η στάση του καλού Χριστιανού όταν βλέπει τη σήψη και τη διαφθορά, τις αδικίες, όταν επικρατεί ο νόμος του υλικού συμφέροντος, όταν γίνεται μάρτυρας ανθρώπων που πατούν επί πτωμάτων και θυσιάζουν τα πάντα στο βωμό του χρήματος. Μήπως πρέπει να αναμειγνύεται ενεργά, να κάνει διαδηλώσεις, να διαμαρτύρεται, να κάνει κάτι τέλος πάντων ή απλώς να αδιαφορεί και να σιωπά δίνοντας όλο το βάρος των δυνάμεών του στη σωτηρία της ψυχής του;»
00:02:08
[παύση]
00:02:19
Οπωσδήποτε είναι ένα βασικό ερώτημα που όλους μας μας απασχολεί αλλά… να πιάσομε έτσι τα πράγματα από μια σειρά.
[παύση]
Καταρχάς πρέπει να ξέρομε παιδιά ότι και αυτή όλη ας πούμε η σκανδαλολογία, σε όλα τα θέματα και σε όλα τα επίπεδα, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και εκκλησιαστικά ακόμα, γίνεται με όχι καλόν τρόπο και όχι για καλό σκοπό. Δεν μπορείς ας πούμε να προβάλεις το κακό με έναν τρόπο που δεν είναι καλός. Διότι, αν προβάλλεις το κακό με έναν κακόν τρόπο γίνεται ακόμα πιο μεγάλο κακό. Και το καλό ακόμα όταν το προβάλλει κανείς με κακόν τρόπο, και καλό να είναι, ο κακός τρόπος δεν το βοηθά. Είναι κακό πράγμα.
00:03:23
Να πούμε ένα παράδειγμα. Ας πούμε ότι έρχεται και ακούει στην τηλεόραση – προχθές που ήμουν κάπου και είδα στην τηλεόραση πριν μερικές μέρες, έλεγε εκεί ότι ένας πατέρας ξέρω ‘γω παρενοχλούσε σεξουαλικά την κόρη του και βγήκε η μάνα και το έλεγε στο ραδιόφωνο στην τηλεόραση και έδειχνε μια φωνή εκεί έτσι… τρεμοσβήνουσα και μία φιγούρα έτσι από εκείνες τις ανατριχιαστικές.
00:03:52
Λέει κανείς, καλά, είναι σκάνδαλο, είναι κακό. Είναι πράγματα τούτα να τα λέει η τηλεόραση; Δηλαδή ένα μωρό που ακούει τούτα πράγματα, ένα κοριτσάκι ας πούμε να να μπει μες στο νου του εκείνου του μωρού ότι ο μπαμπάς του ή ο μπαμπάς ενός άλλου παιδιού κάμνει τέτοια πράγματα; Δηλαδή να πάει ο πατέρας να χαϊδέψει την κόρη του και να… να αρχίσει το μωρό να αισθάνεται ας πούμε ότι μήπως και είναι τίποτε άλλο πράγμα τούτο. Δεν λέγονται τούτα πράγματα, δεν διορθώνονται αυτά τα πράγματα έτσι. Δεν οικοδομούμε με αυτόν τον τρόπο.
00:04:21
Σκάνδαλα υπάρχουν στον κόσμο και θα υπάρχουν πάντα. Δεν θα παύσουν να υπάρχουν σκάνδαλα. Αλλά οικοδομούμε εμείς με το να τα δημοσιεύομε; Οικοδομούμε ή παύομε τα σκάνδαλα με το να τα προβάλλομε με αυτόν τον τρόπο; Μετά… προβάλλοντάς τα, το… το σκάνδαλο γίνεται μεγαλύτερο. Είναι ένας μεγεθυντικός φακός που το μεγαλώνει. Εντάξει, υπάρχει ένα πρόβλημα. Είναι ανάγκη το μεγαλοποιείς;
00:04:51
Και μετά, όλοι εκείνοι που εμπλέκονται μέσα σ’ αυτό το πρόβλημα, τι γίνεται με αυτούς όλους τους ανθρώπους; Δηλαδή καταργείται το πρόσωπο του ανθρώπου έστω ακόμα και του αμαρτωλού και του ενόχου ανθρώπου ακόμα. Μα και ο ένοχος, έχει και αυτός ένα δικαίωμα. Έχει το δικαίωμα της μετανοίας αν μην τι άλλο.
00:05:10
Ε πώς μπορείς να συντρίψεις τον άλλον άνθρωπο; Και αν τελικά αποδειχτεί ότι δεν είναι ένοχος; Εάν τελικά αποδειχτεί ότι δεν είναι έτσι όπως τα λες τα πράγματα; Ποιος θα σηκώσει το βάρος αυτής όλης της ταλαιπωρίας;
00:05:24
Μετά, βγαίνουν αυτά τα πράγματα προς τα έξω. Τα ακούμε εμείς, τα ακούτε όλοι σας. Άντε αρχίζομε και εμείς, τώρα τι κάνομε; Μπαίνομε και εμείς σε μια άλλη διαδικασία, όπως λέει εδώ η ερώτησης, δηλαδή πρέπει να αντιδράσομε; Και το λέει και μόνος του, κοιτάξτε λύση αντίδρασης. «Μήπως πρέπει να αντιδράσομε ενεργά; Δηλαδή να κάνομε διαδηλώσεις, να διαμαρτυρηθούμε;» Δηλαδή η αντίδραση εναντίων των σκανδάλων είναι να κάνομε διαδηλώσεις, να πετάσομε πέτρες; Αυτή είναι όπως οι αντικατοχικές εκδηλώσεις που κάμνομε ας πούμε, που πάμε έξω από την πράσινη γραμμή και τρώμε σουβλάκι και πετάσομε πέτρες στους Τούρκους; Και αισθανόμαστε ότι επιτελούμε εθνικόν καθήκον; Και μετά ας πούμε αφού τελειώσει ξέρω ‘γω πάμε και σε καμιά δισκοθήκη να περάσει και η ώρα μας; Έτσι είναι τούτα πράγματα; Δηλαδή τόσο… έτσι αντιδρούμε κατά των σκανδάλων; Με τις διαδηλώσεις και με το να έχομε αυτά τα πράγματα;
00:06:20
Τούτα είναι πολύ σοβαρά πράγματα. Είναι πάρα πολύ σοβαρά και χρειάζονται πολύ σοβαρόν τρόπον. Και χρειάζονται πολύ σύνεση. Και πρώτα απ’ όλα ο άνθρωπος πρέπει να έχει σωστές προϋποθέσεις μέσα του για να αντιδράσει σωστά.
[παύση]
Δηλαδή πρώτα απ’ όλα πρέπει να σκεφτείς ότι με την αντίδραση τι θα βγει. Τι βγαίνει με την αντίδραση; Θα έχεις αποτέλεσμα καλό; Θα έχεις αποτέλεσμα κακό; Μετά η αντίδραση θα είναι καλή ή κακή; Γιατί μια κακή αντίδραση, έστω και αν είναι για καλό σκοπό, χαλάει και το καλό που γίνεται μετά.
[παύση]
00:06:52
Και μετά πρέπει να σκεφτεί κανείς και τους ανθρώπους που εμπλέκονται σε αυτήν την υπόθεση. Δηλαδή, βλέπετε όταν γίνει ένα έγκλημα, εάν ρωτήσετε έναν άγιο ας πούμε, όταν γίνει ένα έγκλημα, πεις σε έναν άγιο, κοίταξε, έγινε ένα έγκλημα. Κάποιος άνθρωπος εσκότωσε… έναν άλλον άνθρωπο. Ποια θα είναι τα αισθήματα αυτού του αγίου ανθρώπου;
00:07:16
Να σας πω. Εγώ δεν είμαι άγιος άνθρωπος αλλά είδα αγίους ανθρώπους που όταν άκουγαν αυτά τα πράγματα – μπορεί να είναι λάθος αυτό που λέω δεν ξέρω – ελυπούνταν για το θύμα, ελυπούνταν για αυτόν που σκοτώθηκε, αλλά εθρηνούσαν κυριολεκτικά για αυτόν που σκότωσε. Εκείνος που σκότωσε είναι πιο αξιοθρήνητος από αυτόν που σκοτώθηκε.
[παύση]
Μπορούμε να καταλάβομε αυτή τη λογική των αγίων; Δηλαδή… επροσεύχονταν και για αυτόν που υπέστη το κακό για το θύμα, αλλά προσεύχονταν διπλά για τον θήτη. Γιατί αυτός ο οποίος έκαμε το κακό είναι δύο φορές σκοτωμένος και πολύ χειρότερη η θέση του ας πούμε από τον άλλον.
00:08:04
Οπόταν η αγάπη μας και ο πόνος μας πρέπει να πιάνει ας πούμε όλους τους ανθρώπους. Δεν μπορούμε εμείς αν θέλομε να σταθούμε ας πούμε πνευματικά απέναντι σ’ ένα γεγονός τέτοιον, δεν μπορούμε να βλέπομε ότι αυτός είναι ο κακούργος και είναι άξιος πάσης τιμωρίας και καταδίκης και… και μίσους και ξέρω ‘γω οτιδήποτε, και ο άλλος εντάξει ας πούμε χρειάζεται συμπάθεια και συμπαράσταση. Ναι, συμπάθεια, συμπαράσταση μάλιστα, η δικαιοσύνη να ενεργήσει μάλιστα, αλλά… δικαιούται και ο ένοχος άνθρωπος την αγάπη μας. Δικαιούται και ο ένοχος άνθρωπος να έχει τη συμπάθεια και τη φροντίδα την ποιμαντική φροντίδα της Εκκλησίας και των ανθρώπων της Εκκλησίας γιατί από κανένα δεν μπορούμε να στερήσομε το ενδεχόμενο και τη δυνατότητα της μετάνοιας. Από κανέναν άνθρωπο. Άρα, βλέπομε τα πράγματα διαφορετικά από ό,τι τα βλέπει ο κόσμος, από ό,τι τα βλέπει ένας… μια κοσμική αντιμετώπισης.
00:09:11
Τώρα, να μου πεις εντάξει, όλα αυτά. Ωραία, τι κάνομε; Έχει τόσες αδικίες δίπλα μας, τι κάνομε εμείς;
[παύση]
Τι κάνομε; Κοιτάζει ο καθένας τον εαυτόν του και λέει ας πούμε, εγώ τι είμαι ας πούμε σε αυτόν τον τόπο. Τι μπορώ να κάμω εγώ; Κοιτάζει και τις δυνάμεις του, κοιτάζει και τη θέση του, κοιτάζει και τις δυνατότητες που έχει. Ε… βλέπει ας πούμε το να κάμω κάτι… τι αποτέλεσμα έχει; Και όπως έλεγε και ο γερο Παΐσιος, τουλάχιστον, αρχίζει ο άνθρωπος από τον εαυτό του τον ίδιο. Κάνοντας τον εαυτό σου καλό, κάμνεις ένα κομμάτι του κόσμου καλό. Μετά επιδράς ας πούμε και στους γύρω σου ανθρώπους. Επιδράς και πιο πολύ και παρακεί ας πούμε και γίνεται κάτι καλύτερο. Μπορεί να αντιδράσεις εναντίον του κακού με πολύ καλόν τρόπο. Εάν χρειαστεί και πιο δυναμική ας πούμε αντίδρασης, με ευπρέπεια και σοβαρότητα, δεν σου απαγορεύει κανένας να το κάμεις τούτο πράγμα, αλλά μέσα στα όρια της ευπρεπείας. Και με μια αρχοντιά να μη σκοτώσεις τον άλλον άνθρωπο, αλλά με σκοπό να βοηθήσεις και αυτόν ακόμα.
00:10:26
Δηλαδή… έχει κάποιος στο χέρι του στη σκανδάλη και είναι έτοιμος να πυροβολήσει κάποιον άλλον και εγώ είμαι δίπλα, και δεν με είδε. Μπορώ να του δώσω μια πάνω στο χέρι να πέσει το όπλο κάτω; Ναι να του δώσω. Αλλά να του δώσω όχι από νεύρα και από κακία να του κόψω το χέρι του, αλλά για να μην κάμει έναν κακό μεγαλύτερο. Δηλαδή και αυτό ακόμα που θα τον παιδεύσω τον άλλον, να γίνεται με αγάπη, να γίνεται ας πούμε μέσα σ’ ένα πνεύμα αγάπης. Και να δούμε ότι αυτό το πράγμα πρέπει να οικοδομήσει τελικά. Να οικοδομήσει και εμένα, να οικοδομήσει και τους άλλους. Και νομίζω ότι όταν τα πράγματα γίνονται με αγάπη και με πόνο, όπως έλεγε και ο Γέροντας, με αγάπη και με πόνο για τον άλλον άνθρωπο, τότε υπάρχουν για όλα τα πράγματα σωστή αντιμετώπισης και οικοδομεί.
00:11:17
Ο Θεός οικοδομεί τον άλλο άνθρωπο, οικοδομεί ακόμα και αυτόν ο οποίος ας πούμε είναι τελείως εξοφλημένος. Δεν καταστρέφει ο Θεός κανέναν άνθρωπο. Μόνο ο διάβολος καταστρέφει τον άλλον. Ο Θεός οικοδομεί ακόμα και τον μεγαλύτερο φονιά. Έχει τρόπον ο Θεό να τον σώσει. Και αυτό ζητά ο Θεός. Ζητά όχι να καταστρέψει εκδικητικά τον άλλον, αλλά να τον σώσει από άπειρην αγάπη.
00:11:44
Οπότε άμα δεί κανείς έτσι τα πράγματα νομίζω… αλλάζουν. Τώρα… ό,τι και να κάνομε παιδιά πρέπει να το ξέρετε ότι τα σκάνδαλα είναι αδύνατον να εκλείψουν. Το είπε ο Χριστός στο Ευαγγέλιο. «[1] Ἀνένδεκτόν ἐστι τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα». Είναι αδύνατο πράγμα να μη έρθουν τα σκάνδαλα. Εδώ έρχονται μέσα στην Εκκλησία που διαβάζομε το Ευαγγέλιο από το πρωί ως τη νύχτα, που κάνουν τόσα λειτουργίες, κοινωνούμε, νηστεύομε, προσευχόμαστε, πώς να πούμε… κάνομε τόσα πράγματα, αφιερώσαμε τον εαυτό μας στο Θεό, και έρχεται ώρα που ξεσπούν σκάνδαλα μέσα στην Εκκλησία, ανάβουν φωτιές και δεν ξέρεις από πού ήρθαν. Και πώς σβήνουν. Και δεν θα ξεσπάσουν σκάνδαλα σε άλλους χώρους; Αυτά είναι… είναι σφραγίδες ανθρώπινης ατέλειας. Είμαστε άνθρωποι. Υπάρχει η ατέλεια η ανθρώπινη, υπάρχει η αδυναμία η ανθρώπινη, υπάρχουν τα λάθη τα ανθρώπινα, άλλως πως το καταλαβαίνω εγώ, άλλως πως το καταλαβαίνει ο άλλος.
00:12:38
Έτσι, είναι [ασαφής] της ανθρωπίνης φύσεως πλέον να υπάρχει αυτή η ατέλεια, η αδυναμία. Και είναι φυσικό να εξέρχονται από αυτά τα πράγματα όλες οι δυσκολίες, οι οποίες βγαίνουν. Πρέπει να το μάθομε να το αντιμετωπίζομε σωστά. Να στεκόμαστε με μια σύνεση προς τα σκάνδαλα. Να μην πανικοβαλλόμαστε και να… α, έχει σκάνδαλα ας πούμε, εντάξει, δεν έμεινε τίποτα όρθιο. Όχι. Δεν είναι έτσι.
00:13:04
Ο Θεός βγάζει και από τα σκάνδαλα καλό. Δηλαδή… πώς να πούμε, εκεί που οργώνει ο διάβολος, σπέρνει ο Θεός έλεγε και ο γέροντας έτσι; Μπορεί να οργώνει ο σατανάς και να φαίνεται ότι τα κάνει όλα άνω κάτω, αλλά ο Θεός τον αφήνει, έχει δημοκρατία, άσ’ τον διάβολο να κάνει τη δουλειάν του. Να βγάλει και αυτός το ψωμί του, θα κάνει τη δουλειάν του εκείνος, αφού τελειώσει ας πούμε και τα κάμει όλα άνω από κάτω, και δεν έχει άλλο πλέον άλλα να κάμει, και τότε είναι όλα ανακατωμένα, θα πάει ο καλός Θεός, θα σπείρει τον δικό του σπόρο και θα κάνει δουλειάν του.
00:13:37
Μερικές φορές ας πούμε τα μπερδεύει τόσο πολύ ο διάβολος τα πράματα, που αν του πει ο Θεός, κάτσε ξεμπέρδεψέ τα τώρα, έτσι που τα έκαμες, ούτε εκείνος δε θα τα καταφέρει να τα ξεμπερδέψει. Είναι τόσο δηλαδή πολύπλοκα.
[παύση]
00:13:53
Όμως αν τα αφήσει κανείς έτσι με εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού, βλέπει κανείς ότι στο τέλος, εκείνος που θέλει να ωφεληθεί ωφελείται. Βγαίνουν ωφέλειες, πολλές ωφέλειες. Στο τέλος δεν αδικείται κανένας. Μην ανησυχείτε, κανένας δεν αδικείται. Και αυτός που αδικείται για λίγο, δικαιώνεται αιώνια. Και αυτός ο οποίος χάνει ας πούμε τα πρόσκαιρα, κερδίζει τα αιώνια πράγματα τα οποία είναι ασυγκρίτως καλύτερα και μεγαλύτερα.
00:14:22
Έτσι να μην ανησυχούμε. Δεν είμαστε εμείς που θα αποδώσομε τη δικαιοσύνη στον κόσμο τούτο. Εμείς πρέπει να μάθομε να αξιοποιούμε την αδικία. Υπάρχει αδικία στον κόσμο. Θα υπάρχει ό,τι και να κάμομε, γιατί υπάρχει η ανθρώπινη ελευθερία και η ανθρώπινη ατέλεια, δεν μπορείς να εκβιάσεις τον άλλο να τηρήσει τη δικαιοσύνη. Είναι ελεύθερος άνθρωπος. Δεν θέλει. Σου λέει, δεν θέλω κύριε εγώ ας πούμε τούτο πράγμα. Μπορείς να με αναγκάσεις εμένα να κάνω αυτό που θέλεις εσύ; Εγώ δεν θέλω να το κάμω. Μα είναι αδικία. Ας είναι αδικία, θέλω την αδικία. Μπορεί να μου στερείς το δικαίωμα να θέλω την αδικία; Μπορείς να μου στερήσεις το δικαίωμα να κάνω λάθη, να κάμω ξέρω ‘γω τα στραβά μου; Θέλω να κάμω έτσι εγώ.
00:15:03
Ωραία δημοκρατία. Ό,τι θέλει ας κάνει ας πούμε.
[παύση]
Δεν μπορεί όμως τίποτα να ανακόψει ας πούμε τον δικό μας δρόμο. Και η αδικία και η δυσκολία αξιοποιείται πνευματικά. Μπορεί ο άνθρωπος να την αξιοποιήσει.
[παύση]
00:15:21
Και να πάμε και λίγο στο γάμο, από την αδικία.
[παύση]
Τις άλλες θα τις πούμε την άλλη φορά ή άμα βρούμε χρόνο στο τέλος.
00:15:35
[διακοπή ηχογράφησης]
00:15:41
Εάν θυμάστε παιδιά μιλούσαμε για το αποστολικό ανάγνωσμα του γάμου. Που μιλάει για το… τη σχέση των δύο ανθρώπων, του ανδρός και της γυναικός, τη σχέση του Χριστού με την Εκκλησία, ότι αυτή η σχέση του Χριστού με την Εκκλησία είναι το πρότυπο της σχέσης των δύο ανθρώπων μέσα στο γάμο, ότι οι γυναίκες να υποτάσσονται στους άνδρες όχι δουλικά, ούτε εξουσιαστικά, αλλά μέσα σε ένα πνεύμα αγάπης και ελευθερίας, στην οποία οδηγεί αυτή η υπακοή και αυτή ας πούμε η σχέσης. Δεν υποτάσσεις τον άλλο για να τον κάμεις δούλο σου, αλλά η αγάπη σε σπρώχνει να ακούσεις τον αδερφό σου για να γίνεις και εσύ ελεύθερος μέσα από αυτήν τη δική σου φαινομενικήν υποταγή.
[παύση]
00:16:37
Και οι άνδρες να αγαπούν τις γυναίκες τους όπως τα σώματά τους, και να εκτρέφουν και να θάλπουν τις γυναίκες τους όπως και ο Κύριος την Εκκλησία.
00:16:49
Και συνεχίζει, είχαμε μείνει εδώ, και συνεχίζει ο Απόστολος λέγοντας, «ὅτι μέλη ἐσμὲν τοῦ σώματος αὐτοῦ, ἐκ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ὀστέων αὐτοῦ». Διότι είμαστε μέλη του σώματός του, από τη σάρκα του και από τα οστά του, είμαστε… έχομε μια σχέση, ουσιαστική σχέση με τον Χριστό. Αυτή η σχέση μας με τον Χριστό, και την Εκκλησία, δεν είναι σχέσης ιδεολογική αλλά σχέσης ουσιαστική. Και όπως ενεργεί ο Χριστός, στη σχέση του με τους ανθρώπους και με την Εκκλησία, και εμείς οφείλομε να ενεργούμε στη σχέση μας μεταξύ μας.
00:17:29
Και γι’ αυτόν τον λόγο λέει ο Απόστολος, και επαναλαμβάνει τον λόγο της Παλαιάς Διαθήκης, «καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ προσκολληθήσεται πρὸς τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν». Γι’ αυτό τον λόγο λέει να εγκαταλείψει, θα εγκαταλείψει ο άνθρωπος, τον πατέραν του και τη μητέρα του, και θα προσκολληθεί προς τη γυναίκα του και θα είναι αυτοί οι δύο ένας άνθρωπος.
[παύση]
00:17:58
Το είπαμε και άλλη φορά ότι… είναι πολύ βασικό, πολύ βασικό αυτό το πράγμα, ε… αυτή η εγκατάλειψης, που το λέει εδώ η Γραφή, που δεν το λέει έτσι τυχαία, και δεν χρησιμοποιεί τυχαία αυτόν τον όρο. Θα μπορούσε να πει ξέρω ‘γω ότι για αυτόν τον λόγο ο άνθρωπος πηγαίνει μαζί με τη γυναίκα του και παίρνει και τη μάνα του ας πούμε αν θέλει ή… ας πούμε ας κάτσει δίπλα από τη μάνα του ας πούμε. Είναι ανάγκη να πει, να εγκαταλείψεις τον πατέρα σου και τη μητέρα σου; Να τους εγκαταλείψεις, λέει η Γραφή, θα τους εγκαταλείψει ο άνθρωπος. Και μάλιστα εδώ το λέει για τον άντρα, δεν λέει ότι η γυναίκα θα εγκαταλείψει τους γονείς της και θα πάει με τον άνδρα της, αλλά λέει ότι ο ο άνθρωπος, ο άνδρας δηλαδή, θα εγκαταλείψει τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα πάει μαζί με τη γυναίκα του. Φαίνεται… όχι φαίνεται, έτσι είναι δηλαδή, ακόμα τότε δεν είχε πεθερές ας πούμε τον καιρό του Αδάμ και της Εύας.
[ακροατήριο γελά]
αλλά… προείδε το Πνεύμα το Άγιον ότι ας πούμε αυτά τα δύο όντα δεν είναι εύκολο να συνυπάρξουν και είναι καλό να υπάρχει μια απόσταση ασφαλείας.
00:19:22
Και βλέπετε αναιρεί τρόπον τινά, αναιρεί και την εντολή την ίδια του Θεού, την πέμπτη εντολή η οποία σε υποχρεώνει ας πούμε να οικονομήσεις τους γονείς σου, όμως μέσα στον γάμο έρχεται και το λέει ξεκάθαρα, ότι θα εγκαταλείψει ο άνθρωπος τον πατέρα του και τη μητέρα του, και θα πάει μαζί με τη σύζυγόν του. Γιατί πρέπει να δοθεί ολοκληρωτικά εις τη γυναίκα του. Και βλέπετε, δεν λέει τίποτα για τα παιδιά. Ούτε για τα παιδιά λέει η Γραφή, ούτε για τους γονείς, αλλά μιλά ακριβώς για αυτή τη σχέση αυτών των δύο ανθρώπων μόνο. Γιατί αυτό σημαίνει γάμος.
00:20:01
Δεν πας… δεν παντρεύεσαι για να κάνεις παιδιά. Εντάξει, είναι ένα σκοπός του γάμου, είναι ένα αποτέλεσμα του γάμου. Μπορεί να γίνει μπορεί και να μη γίνει όμως. Αλλά παντρεύεσαι διότι αγαπάς τον άλλον άνθρωπο, και θέλεις να ζήσεις με τον άλλον άνθρωπο, και ασχέτως αν κάμεις ή δεν κάμεις παιδιά, η αγάπη παραμένει, και τελικά… τελικά ο γάμος συνίσταται στη σχέση αυτών των δύο ανθρώπων. Εντάξει είναι αποτέλεσμα τα παιδιά, και ίσως ξέρω ‘γω βοηθά το γάμο, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητος όρος τελείωσης του γάμου ή ύπαρξης των τέκνων.
00:20:41
Ε… αυτό το λέμε γιατί πρέπει κανείς αυτά τα πράγματα να τα ξεκαθαρίσει από την αρχή. Ώστε και αν υπάρξουν παιδιά ή δεν υπάρξουν, αυτό το πράγμα να μην έχει μεγάλη σημασία στη σχέση αυτών των δύο ανθρώπων, αλλά και στην πορεία του γάμου τους οι άνθρωποι πρέπει να ξέρουν ότι, πρέπει να μάθουν, να ενδιαφέρονται πρώτα απ’ όλα ο ένας για τον άλλον, και όχι ο καθένας για τα παιδιά.
00:21:12
Το είπαμε πολλές φορές ότι αυτό είναι λάθος, και το είδαμε και στην πράξη παιδιά, το βλέπομε στην πράξη κάθε μέρα, τόσα προβλήματα που υπάρχουν… γύρω μας – διάβασα αυτές τις μέρες, μας έστειλαν από την κυβέρνηση δεν ξέρω τι… ένα μπλε βιβλίο, που είχανε κάνει στατιστικές, κάτι κάμαν δεν ξέρω τι κάμαν, και γράφει μέσα πόσο πληθυσμός είμαστε και γράφει και για τους γάμους. Πέρσι, το 2001, είχαμε στην Κύπρο 1.300 διαζύγια, 1.300 διαζύγια. Και είχαμε περίπου… ναι αυτό το λέει επίσημα η κυβέρνησης έτσι; Είχαμε περίπου 6.500 γάμους; Καλά είμαστε.
[ακροατήριο γελά]
Έχομε ακόμα περιθώρια.
[παύση]
00:22:06
Όλοι αυτοί οι γάμοι, άμα τους μελετήσει κανείς, βλέπει ότι η βάσης είναι ακριβώς η ακοινωνησία. Δεν ξέρουν να κοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, δεν επικοινωνούν. Είναι το μεγάλο πρόβλημα, αυτή η έλλειψης επικοινωνίας η οποία έχει βαθιά… βαθιές ρίζες κακού μέσα στον άνθρωπο. Τέλος πάντων είναι ένα μεγάλο… μεγάλο μυστήριο αυτό το πράγμα, που πιάνει από την… από τη… από το γενετικό κώδικά μας, από τον DNA μας ας πούμε. Δεν μαθαίνομε να επικοινωνούμε, δεν μαθαίνομε. Είναι φοβερό πράγμα. Το βλέπω και στα σχολεία που πάω ας πούμε. Βλέπεις τα μωρά, πας σε σχολείο και το μωρό σε ρωτά κάτι και δεν ακούει μετά. Του λέεις ρε, ίντα που με ρώτησες αφού δεν κάθεσαι να ακούεις ας πούμε; Γιατί ρωτάς γιε μου και δεν κάθεσαι να ακούεις; Δεν τον ενδιαφέρει να σε ακούσει. Τον ενδιαφέρει να ρωτήσει μόνο.
[ακροατήριο γελά]
Σηκώνει το χέρι του, κύριε έχω μία απορία. Μάλιστα, σου λέει την απορία του. Καλή απορία, δικαιολογημένη… τέλος πάντων στα όρια της… της καταστάσεώς του είναι καλή. Μόλις την πει την απορία ετελείωσε. Μετά γυρίζει και μιλά με τον διπλανό του ή ξέρω εγώ κλωτσά τον άλλο μπροστά ή κάνει οτιδήποτε άλλο, και του είναι αδιάφορο να του απαντάς ή όχι. Και τους είπα… τους λέω στο σχολείο, λέω, παιδιά, εάν δεν μάθετε να ακούετε, αύριο δεν θα ακούετε ούτε τις γυναίκες σας, ούτε τους άντρες σας, ούτε τα μωρά σας, και στο τέλος θα [ασαφής] μες το σπίτι. Δηλαδή… αφού ρωτάς γιε μου, κάτσε να ακούσεις.
00:23:41
Δεν μαθαίνομε. Έτσι, μεγαλώνομε δυστυχώς, δεν μαθαίνομε. Δεν μαθαίνομε, το συνειδητοποίησα και εγώ αυτό το πράγμα όταν έγινα πνευματικός που εδιάβαζα εις τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη που έζησε 300 χρόνια πριν από μας που κάμνει ολόκληρο… ολόκληρη διδασκαλία εκεί στον πνευματικό πως θα μάθει να κάθεται να ακούει τον άλλον άνθρωπο.
00:24:03
Και μετά άκουσα από κάποιες κυρίες εδώ στη Λευκωσία, που πήγαιναν εις την Αγγλία να κάνουν ειδικά… «καουνσελιγκ», τι είναι αυτά;
[ακροατήριο γελά]
Πώς λέγονται στα…
Ακροατήριο: [ασαφής]
Μ. Αθανάσιος: συμβουλευτική λέει ξέρω ‘γω, για να μάθουν πως να ακούν τον άλλον ας πούμε. Διάβασε κόρη μου τον Νικόδημο τον Αγιορείτη να μάθεις να πάει στην Αγγλία…
[ακροατήριο γελά]
ξέρω ‘γω… και είναι αξιέπαινοι οι Άγγλοι, είναι αξιέπαινοι, ή ξέρω ‘γω οι Δυτικοί. Αξιέπαινοι διότι ανεκάλυψαν ότι είναι επιστήμη τελικά να ακούεις τον άλλον άνθρωπο. Είναι μεγαλύτερη επιστήμη από το να του μιλάς. Έτσι, το πρώτο πράγμα είναι να τον ακούσεις, ιδιαίτερα σήμερα, που έχομε μανία όλοι να… να λέμε πολλά ας πούμε και να μην ακούμε τον άλλον.
00:24:55
Και θαυμάζει κανείς ρε παιδιά πραγματικά, άμα διαβάσετε βιβλία Πατερικά, ασκητικά βιβλία, ας πούμε να διαβάσετε την Κλίμακα ας πούμε που γράφτηκε το 600, τον Αββά Ισαάκ που γράφτηκε ας πούμε πριν 15 αιώνες, από έναν ερημίτη στη Μεσοποταμία. Φανταστείτε εκεί κάτω ας πούμε. Μέσα στην έρημο, που έκαμε… χρόνια ολόκληρα να δει ανθρώπους μπροστά του, που έγραψαν λόγους ασκητικούς, συγγράμματα, και μέσα μιλούν ας πούμε για αυτόν τον τρόπο κοινωνίας με τον άλλον άνθρωπο, που πραγματικά θαυμάζεις. Και έρχεται μετά από τόσους αιώνες ο άνθρωπος να κάτσει να κάνει επιστήμη το πως ακούεις τον άλλον άνθρωπο.
00:25:39
Και θαυμάζει κανείς τον πλούτο της Ορθόδοξης παράδοσης, και από πλευράς εμπειρίας πνευματικής, αλλά και από πλευράς καθημερινών πραγμάτων ας πούμε, αυτά τα πράγματα όλα. Να κάθετε τώρα ένας αγιορείτης ασκητής, που ήταν ο Άγιος Νικόδημος, που έμενε μέσα σε κάτι σπήλαια – άμα τα δείτε που έμενε αυτός ο άνθρωπος, δηλαδή σήμερα ας πούμε αν βάλεις ένα σκύλο εκεί μέσα που έμενε ο Άγιος Νικόδημος θα σε πιάσει η εταιρεία των ζώων. Δηλαδή θεωρείται ας πούμε ανθυγιεινό το περιβάλλον. Και αυτός έμενε εκεί μέσα. Και έγραψε ολόκληρα βιβλία και κεφάλαια για το πως κάθεσαι να ακούς ένα άλλον άνθρωπο.
00:26:14
Και μέχρι τις παραμικρής λεπτομέρειας ας πούμε που σου λέει, πρόσεξε πολύ ας πούμε και ακόμα κι αν θελήσεις να… αν σου έρθει βήχας ας πούμε και πάεις να βήξεις, πρόσεξε ας πούμε να μη βήξεις. Ξέρω ‘γω πίεσε τον εαυτό σου άχρι θανάτου ώστε να αφήσεις τον άλλον άνθρωπο να εκφραστεί απόλυτα, τελείως ας πούμε, να μη δείξει την παραμικρή κίνηση αδημονίας ή αγωνίας αλλά να κρεμάσαι από τα χείλη του ας πούμε προκειμένου να τον βοηθήσεις να σου πει κάτι και να ταπεινώσεις τον εαυτό σου μπροστά στον άλλον περισσότερο ώστε να τον βοηθήσεις εκείνον να καταλάβει ότι εσύ δεν τον αποστρέφεσαι ούτε είσαι κάτι καλύτερο από εκείνον τον άνθρωπο που έχεις απέναντί σου. Και μια ολόκληρη ας πούμε… έτσι σωρεία πραγμάτων που θαυμάζει κανείς.
00:26:58
Θαυμάζει κανείς αυτήν την κοινωνία και θαυμάζει ταυτόχρονα και αυτή την πόλωση που έφτασε σήμερα ο κόσμος, που έχομε όχι απλώς… μιλούμε με τους άλλους ανθρώπους αλλά φτάσαμε σε φοβερά σημεία επικοινωνίας. Στέλνεις ας πούμε φαξ, στέλνεις μηνύματα, στέλνεις πράματα. Κάθεσαι διερωτάσαι, πώς η φωνή μου η ίδια, η αναπνοή μου, μεταφέρεται ας πούμε στην άλλη άκρη του κόσμου από ένα μηχάνημα τόσο. Πώς πάει, πως ήρθε το γράμμα του άλλου με τον γραφικό χαρακτήρα του; Πώς ήρθε; Βάσει ποιου… πώς ήρθε ας πούμε στο φαξ το δικό μου; Πώς ήρθαν τούτα πράγματα όλα. Που δεν τα συλλαμβάνει ο νου μας. Έχομε τεράστιες δυνατότητες επικοινωνίας, έχομε και μαζικά μέσα επικοινωνίας, και τα κάμει όλα μάζα στο τέλος και γίναμε κι εμείς το ίδιο. Και δεν επικοινωνούμε με τις γυναίκες μας και με τους άντρες μας και με τα μωρά μας. Διαλύσαμε το σπίτι μας ας πούμε και στέλνουν μηνύματα τα μωρά του πατέρα τους πάνω στα μόμπαϊλ.
[ακροατήριο γελά]
Είχε ένα μωρό στη Λεμεσό, κράταγε ένα μόμπαϊλ. Λέω του, τι έκαμες γιε μου μες το μόμπαϊλ; Λέει, έστειλα μήνυμα του μπαμπά μου.
[ακροατήριο γελά]
Ε, τι να κάνομε.
00:28:17
Αυτό το μυστήριο, των δύο ανθρώπων που γίνονται ένας άνθρωπος, είναι μέγα λέει ο Απόστολος Παύλος εις Χριστόν και στην Εκκλησία. Είναι πολύ μεγάλο μυστήριο, αλλά είναι μυστήριο εις Χριστόν και στην Εκκλησία. Γιατί είναι μυστήριο στο Χριστό και στην Εκκλησία; Γιατί αυτή η σχέσης των δύο ανθρώπων αποκτά ένα νόημα που υπερβαίνει τη σχέση.
00:28:47
Εάν η σχέση αυτή, των δύο ανθρώπων, εις σάρκα μία, γίνει αυτοσκοπός, έτσι γίνει αυτοσκοπός του γάμου, αμέσως ο γάμος καταστρέφεται. Δεν μπορεί να ζήσει ο γάμος, πνίγεται, γίνεται μια ασφυξία του γάμου και πνίγεται. Εάν η σχέση αυτή είναι σχέσης η οποία βοηθεί στην υπέρβαση της σχέσης, και αποκτήσει άλλο νόημα αυτή η σχέσης, τότε πράγματι γίνεται μυστήριο μέγα. Και αυτοί οι δύο άνθρωποι δεν είναι δύο… δυο… άνθρωποι οι οποίοι έχουν μια σχέση σαρκική με αυτοσκοπό τη σαρκική σχέση, αλλά γίνονται ένας άνθρωπος, ενώνονται ξανά μεταξύ τους, και αυτός ο άνθρωπος πορεύεται πλέον στη σχέση του εις τον Χριστό και στην Εκκλησία.
00:29:36
Και όπως ο Χριστός είναι κεφαλή της Εκκλησίας, και η Εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού και είναι ενωμένη αδιάσπαστα, έτσι ο άνθρωπος ενώνεται αδιάσπαστα με τον άλλον άνθρωπο μες το μυστήριο του γάμου, αποκτούν νόημα, ο γάμος αποκτά ένα νόημα, πραγματικό, ένα νόημα που υπερβαίνει τα εφήμερα πράγματα έτσι;
00:29:57
Δεν μπορείς να πεις ξέρω ‘γω τώρα ας πούμε… μα αρρώστησε η γυναίκα μου ας πούμε. Τι να την κάμω; Δεν εκπληρεί τις συζυγικές της υποχρεώσεις, άρα, πρέπει να την ανταλλάξομε, έτσι; Άμα έχεις ένα αυτοκίνητο και… δεν σε βολεύει ας πούμε, χάλασε, τι κάμνεις; Δεν… το περιποιήσαι το αυτοκίνητο σου έτσι; Δεν του βάζεις μια κουβέρτα ας πούμε να το… ζεστάνεις. Πάεις το πουλάς και αγοράζεις ένα άλλο ή το δίνεις μέσα και πιάνεις άλλο. Άμα… άμα η σύζυγό σου είναι ένα αντικείμενο προς χρήση, είναι πολύ πιθανό όταν πλέον δεν θα χρησιμοποιείται κατά αυτόν τον τρόπο, ή δεν θα μπορέσει να εξυπηρετεί, θα την ανταλλάξομε. Θα… ή μπορεί να υπάρχει και εκείνη, αλλά υπάρχουν πολλές άλλες πόρτες, δυστυχώς, και γίνονται όλα αυτά τα οποία γίνονται.
[παύση]
00:30:54
Πλην, λέει ο Απόστολος Παύλος, αλλά λέει εσείς, ο καθένας σας, «ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα οὕτως ἀγαπάτω ὡς ἑαυτόν». Ο καθένας να αγαπά τη γυναίκα του σαν να αγαπά τον ίδιο τον εαυτόν του. «ἡ δὲ γυνὴ ἵνα φοβῆται τὸν ἄνδρα». Σας λέει τίποτα αυτό το τελευταίο;
[ακροατήριο γελά]
Θυμάστε εκείνο το πάτημα που εγίνετο;
[Μουρμουρητό από το κοινό]
Ποιος επατούσε; Η γυναίκα τον άνδρα ή ο άνδρας τη γυναίκα;
Ακροατήριο: Η γυναίκα τον άντρα.
Μ. Αθανάσιος: Α!
[μακριά παύση]
00:31:33
Ε, τι να κάνομε.
[παύση]
Παλαιότερα γίνονταν μάχες ολόκληρες. Τώρα ευτυχώς κάπως εκπολιτιστήκαμε νομίζω δεν ξέρω αν κάνουν τέτοια πράγματα. Γίνεται και τώρα;
Ακροατήριο: [ασαφής]
Μ. Αθανάσιος: Πιο διακριτικά.
[ακροατήριο γελά]
00:31:50
Βέβαια… έχει τελείως διαφορετικό νόημα από αυτό το οποίο λέμε έτσι; Ο φόβος εδώ, και όταν λέμε ο φόβος του Θεού, και να φοβάται τον άνδρα, δεν σημαίνει να τρέμει τον άνδρα της αλλά να αγαπά μετά σεβασμού τον άνδρα. Και ξέρετε η αγάπη παιδιά, όταν χάσει τον σεβασμό, η αγάπη όταν χάσει τον σεβασμό εξευτελίζει τον άλλον άνθρωπο. Και όταν αγαπούμε ο ένας τον άλλο, ταυτόχρονα πρέπει να σεβόμαστε ο ένας τον άλλο για να διατηρήσομε αυτή την ιερότητα της υπάρξεώς μας. Ε…
[παύση]
00:32:29
Να σας πω εγώ ένα παράδειγμα. Θυμούμαι εγώ ας πούμε στο μοναστήρι, που… που ήμασταν ας πούμε πολλοί άνθρωποι μαζί, που παρατηρούσε κανείς ενώ είμαστε άνθρωποι που ζούσαμε χρόνια πολλά μαζί, έτσι ο ένας δίπλα από τον άλλο, τα δωμάτια μας κτλ, πολλοί ξεκινούσαμε μαζί, ήμασταν συμφοιτητές ξέρω ‘γω είτε στην ίδια ηλικία, και όμως μέσα στο μοναστήρι, υπήρχε μια… μια ιερότητα στο σεβασμό ο ένας με τον άλλον. Δηλαδή μπορούσε πριν γίναμε μοναχοί ξέρω ‘γω να είμαστε συμφοιτητές, και να… να λέγαμε αστεία και να ξέρω ‘γω να κάναμε χίλια πράγματα. Αλλά όταν γίναμε μοναχοί πλέον, αυτά όλα καταργούνται και σέβεσαι τον άλλον άνθρωπο ως ιερόν πρόσωπο. Μαθαίνεις να βλέπεις τον αδερφό σου σαν ιερόν πρόσωπο, όχι σαν έναν καθημερινόν πρόσωπο. Δεν μπορείς να κάμεις το μοναστήρι κατασκήνωση, ούτε παιδική χαρά, ούτε ξέρω ‘γω νηπιαγωγείο ας πούμε. Μαθαίνεις να σέβεσαι τον άλλον άνθρωπο ως ιερόν πρόσωπο.
00:33:33
Μέσα στο γάμο, πρέπει να μάθεις να σέβεσαι ο ένας τον άλλο ως ιερόν πρόσωπο. Και ενθυμήστε, από τους παλαιότερους ανθρώπους, που εσέβονταν, έτσι, οι σύζυγοι εσέβονταν ο ένας τον άλλο, και μάλιστα με μίαν ιερότητα εσέβονταν τον άλλον, ο καθένας είχε.. υπήρχε μια ιεραρχία μες στην οικογένεια. Μια ιεραρχία ιερατική. Δηλαδή υπήρχε μια ιερατική ας πούμε ιεραρχία. Ο παππούς, η γιαγιά, ο πατέρας, η μητέρα, τα παιδιά. Κανένας δεν εξουσίαζε τον άλλο, κανένας δεν ήταν δυνάστης, ούτε κάμαν κατάχρηση της θέσης του, αλλά απέδιδε ο κάθε ένας στον άλλον τον ανάλογο σεβασμό και την αγάπη.
00:34:18
Λέει κάπου ένας Πατέρας ότι οφείλομε να αγαπούμε λέει τους προεστώτας μας, να έχομε προς τους προεστώτας και αγάπην και φόβον, αναμεμιγμένα. Ούτε αγάπη χωρίς φόβον, ούτε φόβον χωρίς αγάπη. Γιατί, εάν αγαπάς χωρίς να σέβεσαι, τότε χάνεις τα όρια, και πλέον εκείνη η αγάπη γίνεται ασυδοσία και αναίδεια και καταστρέφεις ας πούμε τον άλλον άνθρωπο. Εάν πάλι φοβάσαι χωρίς να τον αγαπάς, τότε ο άλλος γίνεται δράκουλας και εσύ ας πούμε… τον απωθείς γιατί δεν θέλεις να τον δεις μπροστά σου έστω και αν φαινομενικά τον σέβεσαι. Εάν όμως τον σέβεσαι και τον αγαπάς, τότε ο άλλος άνθρωπος είναι ιερόν πρόσωπο και οι σχέσεις σου μαζί του είναι ιερές σχέσεις. Και… δεν βλέπεις επ’ ουδενί τον άλλον άνθρωπο με μία σαρκικότητα, αλλά τον βλέπεις σοβαρά, μαθαίνεις να σέβεσαι, τον εαυτόν του, το σώμα του, το σώμα σου, τις σχέσεις σου.
00:35:22
Και αυτό το βλέπει κανείς από τους ανθρώπους παλαιότερα που εσέβονταν ας πούμε ακόμα και τις κρεβατοκάμαρές τους έτσι; Δηλαδή…
[παύση]
δεν ξέρω τώρα τι γίνεται αλλά εγώ θυμάμαι παλαιότερα με πόσο σεβασμό έμπαιναν οι άνθρωποι, εάν εχρειάζονταν να μπουν, στην κρεβατοκάμαρη ας πούμε των γονιών τους, του ανδρογύνου. Εγώ θυμάμαι τη γιαγιά μου που ποτέ δεν έμπαινε στην κρεβατοκάμαρη των γονιών μου. Και εμείς που είμαστε μωρά και επηγαίναμε ξέρω ‘γω στα κρεβάτια γιατί ήταν μεγάλα ας πούμε και κάναμε τούμπες και χοροπηδούσαμε μέσα, όταν έλειπαν οι γονείς από το σπίτι που έπρεπε η γιαγιά να μας φυλάει, και η γιαγιά στέκετο στην πόρτα και φώναζε από εκεί ξέρω ‘γω «έλα έξω» και «κάμεις τα ρούχα άνω κάτω» ας πούμε αυτά, και δεν έμπαινε μέσα στο δωμάτιο να μας επιβάλλει την τάξη. Εγώ θεωρούσα ότι εκεί μέσα δεν μπαίνει ας πούμε. Θεωρείτο ένας ιερός χώρος. Ή στα χωριά μας, κρεβατοκάμαρη της γιαγιάς μας με τον παππού μας, που ακόμα και οι ίδιοι αυτοί οι άνθρωποι έμπαιναν με σεβασμό μέσα. Ήταν ένα ιδιαίτερο δωμάτιο. Ένα ιδιαίτερο δωμάτιο που είχε μίαν ιερότητα ας πούμε. Μίαν ιερότητα και έβλεπες ακόμα και αυτοί οι άνθρωποι εκινούνταν μ’ ένα σεβασμό σε εκείνο τον χώρο. Ήταν ένας ιερός χώρος, που περιγράφει και η Γραφή και περιγράφει ας πούμε και η παράδοσής μας.
[παύση]
00:36:44
Από εδώ να καταλάβετε τι γίνεται ας πούμε… δηλαδή πως όταν έχεις τέτοια αίσθηση, όταν έχει τέτοια αίσθηση του χώρου, και του άλλου ανθρώπου, τότε σκεφτείτε πώς χτίζεις τις σχέσεις σου, και αν δεν έχεις αυτή την αίσθηση και καταργούνται όλα, τότε σκεφτείτε μετά τι γίνεται. Ακούει κανείς καμιά φορά κάτι πράγματα, και θαυμάζει ας πούμε πως… πως από τις λεπτομέρειες, που φαίνονται λεπτομέρειες, καταργούνται ας πούμε σοβαρά πράγματα. Δηλαδή λέει… σε ένα σπίτι ας πούμε έτσι λένε, ξέρω ‘γω εδώ στην Κύπρο το κάμουν ας πούμε το πράγμα, και ίσως και σε άλλους χώρους. Απέκτησε έναν θεσμό μια κοπέλα με έναν αγόρι, ξέρω ‘γω λογιάστηκαν πως τα λένε τούτα πράγματα, άντε από την πρώτη νύχτα σπίτι τους ας πούμε. Αμέσως τους δίνουν ένα δωμάτιο. Μετά λογιάζεται και η άλλη και εκείνη ένα δωμάτιο. Και καταντά εκείνο το σπίτι ας πούμε… σπίτι;
[παύση]
Βάλτε ένα ερωτηματικό και απαντήστε μόνοι σας. Και μετά, βέβαια μες το σπίτι υπάρχουν και τα μικρά παιδάκια, υπάρχουν και οι ελεύθερες οι αδελφές, και τα ελεύθερα αδέρφια, και υπάρχουν και οι γονείς και η κρεβατοκάμαρα των γονιών και γίνονται όλα τα δωμάτια κρεβατοκάμαρες και… λες, πού μεγαλώνομε ας πούμε και τι είναι… τι είναι αυτή η σχέση ας πούμε, αυτό το… η αίσθησης δηλαδή, η αίσθησης των πραγμάτων.
[παύση]
00:38:23
Είναι μεγάλη υπόθεση παιδιά να έχομε αυτή τη… το ιερόν, το σπίτι μας. Οι αρχαίοι Έλληνες εθεωρούσαν το σπίτι τους ιερόν χώρο, η εστία, είχαν τους θεούς τους. Ήταν ένα πράγμα ιερόν το σπίτι, [ασαφής] ο πιο ωραίος τόπος του ανθρώπου. Σήμερα δεν μπορεί. «Όλη μέρα να είμαστε σπίτι;» λέει. Ούλη μέρα σπίτι; Μα έχει ωραιότερο πράγμα από το σπίτι σου γιε μου ας πούμε. Δηλαδή πρέπει να [ασαφής] όλη ημέρα σπίτι και να λες, μα όλη μέρα είμαι έξω, πότε να πάω σπίτι μου;
00:38:51
Και ο άλλος μόλις μπει σπίτι λέει, να πάμε έξω. Μα αφού ήσουν έξω όλη μέρα. Όλη μέρα δούλευες, γύριζες. Όχι λέει, έξω, πάμε έξω. Πήγε να αγοράσει ένα σπίτι ας πούμε και να αγόρασε το σπίτι πάνω στη λεωφόρο. Γιατί; Θέλει να βλέπει κίνηση.
[ακροατήριο γελά]
00:39:08
Βρε παιδί, για το όνομα του Θεού ας πούμε, δουλεύεις σ’ ένα εργοστάσιο, και αγόρασες το σπίτι σου πάνω από τα φανάρια της τροχαίας; Και ήθελε να έχει ας πούμε βεράντα να κάθετε έξω να βλέπει τον κόσμο.
[παύση]
Μα… άμα πιάσετε κάτι παιδάκια έτσι… κάποια φορά μιλώ με κάτι παιδάκια και τους λέω, λέει, να ‘μαστε όλη μέρα κύριε σπίτι; Και κάθεσαι τους μιλάς, γιε μου ας πούμε, το πιο ωραίο πράγμα στον κόσμο είναι το σπίτι σου. Δεν υπάρχει πιο ωραίος χώρος από το σπίτι σου. Που είναι τόσο ωραίο πράγμα ας πούμε το σπίτι του ανθρώπου. Που εκεί αισθάνεσαι ας πούμε όλα… όλα τα καλά σου βιώματα, θα τα ζήσεις μέσα σε εκείνο το χώρο, μες το σπίτι. Πού θα έχεις βιώματα γιε μου ωραία; Μες τη δισκοθήκη να αποκτήσεις τα ωραία βιώματα; Το σπίτι σου, το δωμάτιό σου, η τραπεζαρία ξέρω ‘γω, εκεί που θα κάτσεις με τους γονείς σου. Αναπολούμε όλοι μας μέσα μας, ε… τα χρόνια ας πούμε που είπαμε όλοι μαζί με τους γονείς μας, ξέρω ‘γω καθούμαστε να μιλήσομε με τον πατέρα μας, με τη μητέρα μας, με τα αδέρφια μας. Που είναι ωραίες στιγμές. Έχεις ωραία πράγματα μες το ψυχικό σου κόσμο να ανατρέξεις, που είναι πολύ βασικό αυτό. Όταν δεν τα έχεις αυτά, και μεγαλώσεις σ’ ένα σπίτι που δεν έχει τέτοια, ε πού να ανατρέξει εκείνο το παιδί. Πού θα πάει αφού δεν έχει τέτοιες εικόνες μέσα στο σπίτι, μες το… μες το χώρο της ψυχής του. Δεν υπάρχουν αυτά τα πράγματα. Είναι όλα χαμένα, είναι όλα… όλα… δεν υπάρχουν, δεν τα έχτισαν.
00:40:42
Είναι πολύ σημαντικό πράγμα να χτίσει ο άνθρωπος όλα αυτά τα πράγματα. Να τα καλλιεργήσει, να τα έχει. Και δεν είναι απαραίτητο ότι… μπορεί στο σπίτι μας να έχομε και δυσκολίες και προβλήματα και πόνον πολύ. Και δυσκολία πολύ. Και αυτά ακόμα γλυκαίνουν με τον καιρό και ο άνθρωπος διδάσκεται και καλλιεργείται. Και δεν σημαίνει πάντοτε ότι ο πόνος δημιουργεί προβλήματα. Ο πόνος, όταν τον αντιμετωπίσει σωστά ο άλλος άνθρωπος, καλλιεργεί και μας κάνει πιο καλούς και πιο ωραίους ανθρώπους. Όταν αντιμετωπιστεί σωστά.
[παύση]
00:41:21
Μετά τον… μετά τον Απόστολο, προχωρεί στο Ευαγγελικό ανάγνωσμα η ακολουθία του μυστήριου του γάμου, το οποίο είναι η γνωστή… το γνωστό γεγονός που ήταν ο Χριστός στο γάμο της Κανά. Και να το διαβάσομε μια φορά έτσι… επί τροχάδην.
[παύση]
Θα σας το διαβάσω στο κείμενο.
00:41:52
«γάμος ἐγένετο ἐν Κανᾷ τῆς Γαλιλαίας, καὶ ἦν ἡ μήτηρ τοῦ Ἰησοῦ ἐκεῖ· ἐκλήθη δὲ καὶ ὁ Ἰησοῦς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ εἰς τὸν γάμον». Εγίνετο λέει κάποιος γάμος εις την Κανα της Γαλιλαίας και ήταν εκεί η μητέρα του Χριστού, η Θεοτόκος, η Παναγία, και εκλύθηκε και ο Χριστός και οι μαθητές του στο γάμο. Βλέπετε από τότε πήγαιναν στους γάμους οι άνθρωποι.
[παύση]
«Καὶ ὑστερήσαντος οἴνου, λέγει ἡ μήτηρ τοῦ Ἰησοῦ πρὸς αὐτόν· Οἶνον οὐκ ἔχουσι». Τέλειωσε το κρασί και πήγε η Παναγία και λέει του Χριστού, δεν έχουν κρασί. Δεν έχουν πλέον κρασί. Και «Λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Τί ἐμοὶ καὶ σοί, γύναι; οὕπω ἥκει ἡ ὥρα μου». Λέει λοιπόν ο Χριστός στην Παναγία, ε… υπάρχει μια φράση δύσκολη στη μετάφραση, που αν τη μεταφράσομε στα Νέα Ελληνικά είναι λίγο βαριά. Ας πούμε «τί ἐμοὶ καὶ σοί», δηλαδή ποια σχέση υπάρχει μεταξύ εμού και εσένα γύναι, αυτό… γυναίκα, δεν είναι όπως σήμερα που θεωρείται έτσι υποτιμητική φράσης να πεις του άλλου ξέρω ‘γω ας πούμε της άλλης κοπέλας γυναίκα ας πούμε. Δεν είναι καλό πράγμα να πεις της άλλης ας πούμε έτσι αλλά εδώ είναι μια έκφρασης που ελέγετο ας πούμε χωρίς υποτίμηση. Ελέχτηκε για να φανεί ότι… ε… η κυριότητα του Θεού ας πούμε εις το έργο αυτό και ότι ο Χριστός ως Θεός και άνθρωπος δεν υπόκειτο σε ανθρώπινες σχέσεις και ανθρώπινες αδυναμίες.
[παύση]
00:43:29
Και του είπε η Παναγία λοιπόν ότι δεν έχουν κρασί. Και της απάντησε με αυτόν τρόπο, «οὕπω ἥκει ἡ ὥρα μου», δεν ήρθε ακόμα η δική μου η ώρα. Και «λέγει ἡ μήτηρ αὐτοῦ τοῖς διακόνοις· Ὅτι ἂν λέγῃ ὑμῖν, ποιήσατε». Επήγε παρά ταύτα που της απάντησε έτσι ο Χριστός, επήγε η Παναγία και είπε στους διακόνους, στους ανθρώπους που υπηρετούσαν, ό,τι σας πει να κάμετε να το κάμετε. Αυτό είναι ένα δείγμα ότι η Παναγία ήξερε και έβλεπε ότι αυτός ο άνθρωπος που ήταν το παιδί της, και η όποια η ίδια καλά καλά δεν ήξερε απόλυτα ποιος ήταν ο Χριστός, όμως γνώριζε ότι είχε δυνάμεις υπερφυσικές.
00:44:07
Εκεί λέει ήσαν «ὑδρίαι λίθιναι ἓξ κείμεναι κατὰ τὸν καθαρισμὸν τῶν Ἰουδαίων, χωροῦσαι ἀνὰ μετρητὰς δύο ἢ τρεῖς». Εκεί λοιπόν υπήρχαν έξι πέτρινες στάμνες, οι οποίες είχαν κάμποσο νερό, γιατί οι Εβραίοι ήταν… στον Εβραϊκό νόμο αυτό, για να φάνε κάτι έπρεπε να πλυθούν. Είχαν ειδικούς τρόπους που επλένοντο, ιδιαίτερα δε εάν έγγιζαν πάνω σε ειδωλολάτρη ή πάνω σε πράγματα τα οποία θεωρούνται ακάθαρτα. Δηλαδή εάν ένας Εβραίος έκαμε μια χειραψία με έναν ειδωλολάτρη, πρέπει να πάει πλυθεί μετά. Τόσο καθαροί ήταν.
00:44:43
Και «λέγει αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς», του είπε ο Χριστός, να «γεμίσατε τὰς ὑδρίας ὕδατος». Να γεμίσετε τα… τις κανάτες αυτές τις πέτρινες, οι οποίες αν πάτε μέχρι σήμερα εις την Κανά, εις τη Γαλιλαία στην Παλαιστίνη, αν την αφήσουν όρθια οι… οι Εβραίοι και ξέρω ‘γω και υπάρχει μέχρι που να πάτε, υπάρχουν νομίζω ακόμα δύο ή τρεις από αυτές τις πέτρινες υδρίες, εκεί στον χώρο αυτό. Και τα γέμισαν νερό, μέχρι πάνω.
00:45:14
Αφού τα γέμισαν νερό, λέγει ο Χριστός εις τους υπηρέτες, «Ἀντλήσατε νῦν καὶ φέρετε τῷ ἀρχιτρικλίνῳ. Καὶ ἤνεγκαν». Πάρτε λέει από μέσα και φέρετε στον αρχιτρίκλινο, αυτός που ήταν… υπεύθυνος για να δίνει το κρασί, και πήραν και όταν το εγεύθηκε ο αρχιτρίκλινος, το «ὕδωρ οἶνον γεγενημένον», το οποίο νερό εντωμεταξύ είχε γίνει κρασί, με την παρέμβαση του Χριστού, «καὶ οὐκ ᾔδει πόθεν ἐστίν», δεν ήξερε από που ήταν, οι υπηρέτες όμως εγνώριζαν διότι αυτοί ήταν που είχαν αντλήσει το νερό, φωνάζει τον νυμφίον ο αρχιτρίκλινος και του λέγει, φωνάζει τον γαμπρό ο αρχιτρίκλινος και του λέει, κάθε άνθρωπος πρώτα τοποθετεί τον καλό οίνο και όταν μεθύσουν οι άλλοι τότε τον δεύτερο, τον δευτέρας ποιότητος. Εσύ όμως του λέει δυστυχώς έκαμες αντίθετα και φύλαξες τον καλόν… το καλό κρασί μέχρι τώρα. Έτσι, ήταν η συνήθεια της εποχής, δεν ξέρω σήμερα τι γίνεται, αλλά τότε κερνούσαν πρώτα το καλό κρασί, όταν μεθούσαν πίναν και το δεύτερο. Ε…
[παύση]
00:46:25
Εσύ όμως εφύλαξες τον «καλὸν οἶνον ἕως ἄρτι». Και λέει το Ευαγγέλιο ότι αυτή την αρχή, αυτή ήταν η αρχή των θαυμάτων του Χριστού, τα οποία έκαμε στην Κανά της Γαλιλαίας «καὶ ἐφανέρωσε τὴν δόξαν αὐτοῦ, καὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν οἱ Μαθηταὶ αὐτοῦ». Αυτή ήταν η αρχή των θαυμάτων επίσημα πλέον του Χριστού που έκαμε στην Κανά της Γαλιλαίας και επίστευσαν οι μαθητές του φανερώνοντας ο Χριστός τη δύναμη που είχε. Βέβαια, δεν είναι ότι ο Χριστός… πως να πούμε, έκαμε το νερό κρασί για να κάμει θαύματα και να κάνει το φακίρη αλλά για να αποδείξει, για να δείξει εις τους μαθητές και στον κόσμο ότι αφού είχε τη δύναμη αυτή να μεταποιεί το ένα είδος σε άλλον είδος, άρα και αυτά τα οποία θα τους έλεγε στη συνέχεια ως πνευματικά θέματα ήταν… πραγματικότητες, ήταν θέσματα, ήταν αληθινά, και έτσι μπορούσαν να έχουν εμπιστοσύνη και να δώσουν πίστη και σε αυτά τα οποία έλεγε για τη βασιλεία του Θεού και για τη σχέση τους με τον Θεό.
[παύση]
00:47:33
Εδώ να πούμε παιδιά ότι…
[παύση]
λέγεται αυτό το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα ακριβώς γιατί είναι το μοναδικό ανάγνωσμα που φαίνεται ότι ο Χριστός ήταν παρόν σε ένα γάμο. Για να δείξει ότι ο Χριστός δεν απεστράφηκε τον γάμο, ούτε είχε καμιά απέχθεια ή καμιά ας πούμε… ξέρω ‘γω αντίθεση με το γεγονός του γάμου αλλά και ο ίδιος επήγαινε στον γάμο μαζί με τη μητέρα του και με τους μαθητές του, μετείχε στα γεγονότα του γάμου αυτού και μάλιστα τους ευεργέτησε βοηθώντας τους σε αυτήν την ανάγκη που είχαν.
00:48:10
Δεν λέει βέβαια το Ευαγγέλιο εδώ, είναι όμως μέσα στην παράδοση της Εκκλησίας, μέσα στα κείμενα των συναξαρίων, ότι αυτός ο γαμπρός του γάμου αυτού ήταν αυτός ο Απόστολος ο Σίμων ο Κανανίτης. Φαίνεται ότι ο Χριστός φεύγοντας από εκεί πήρε και τον γαμπρό μαζί του.
[ακροατήριο γελά]
Πιθανόν, ή επήγε αργότερα.
00:48:41
Πάντως για να αναφέρεται στο Ευαγγέλιο, δεν αναφέρεται τυχαία, ήταν γνωστός εις την πρώτη Εκκλησία ποιος ήταν ο γαμπρός του γάμου αυτού, ήταν γνωστός. Και γι’ αυτό το λέει και το Ευαγγέλιο γιατί υπήρχε λόγος διότι ήξεραν οι Χριστιανοί οι πρώτοι σε ποιο γάμο ήταν ο Χριστός παρόν.
00:48:59
Μετά την… μετά το Ευαγγελικό Ανάγνωσμα ακολουθεί μία δέησης η οποία λέγεται, «Εκτενής Δέησις», αλλά επειδή βλέπω και την ώρα νομίζω ότι να μην πούμε για να… έχομε τη δυνατότητα την άλλη φορά να τη δούμε ολόκληρη. Να σταματήσω εδώ και επειδή έχω 5 λεπτά,
[παύση]
να δούμε ίσως ακόμα μια απορία.
[παύση]
00:49:32
«Γιατί ο δρόμος» λέει, «της εν Χριστώ ζωής λέγεται τεθλιμμένη οδός; Εφόσον ο άνθρωπος που παίρνει τη Θεία Χάρη νιώθει ανανεωμένος, ενδυναμωμένος και χαρούμενος;»
[παύση]
00:49:48
Είναι γεγονός ότι το Ευαγγέλιο λέει τον δρόμο αυτό τεθλιμμένη οδό, στενή οδό, και τεθλιμμένο δρόμο, όχι γιατί ας πούμε μας πιάνει η κατάθλιψης μες τον δρόμο αυτό, αλλά στην αρχή, όταν χρειαστεί ο άνθρωπος… να αλλάξει τρόπο ζωής, και να ακολουθήσει τον Χριστό σε έναν νέο τρόπο ζωής, τότε χρειάζεται κόπος. Είναι γεγονός χρειάζεται λίγος κόπος για να μπορέσει να κόψει από τις παλιές συνήθειες, από τα πάθη και την αμαρτία.
00:50:24
Και καμιά φορά αυτός ο αγώνας, ιδίως όταν φύγει η πρώτη Χάρις, η δωρεάν Χάρις που τότε είναι όλα δωρεάν και ο Θεός μας κερνά ας πούμε γλυκίσματα συνεχώς, είναι ο μήνας του μέλιτος ημών μετά του Θεού, που η Χάρις ενεργεί μέσα μας δωρεάν, και η προσευχή μας λειτουργεί ας πούμε έντονα, υπάρχουν δάκρυα, υπάρχει ζώσα ας πούμε πίστης, φλέγεται η καρδιά μας από αγάπη προς τον Θεό από χαρά, τότε είναι γεγονός ότι εύκολα κόβομε τις αμαρτίες. Ό,τι κόψομε τότε τα κόβομε εύκολα.
00:50:59
Μετά, εάν φύγει αυτή η δωρεάν Χάρις, που κάποια στιγμή, συνήθως, υποχωρεί για να… ο άνθρωπος να αγωνιστεί από μόνος του, τότε θέλει κόπο. Μετά πρέπει πλέον ό,τι αγοράσεις από το μπακάλικο αυτό να το πληρώσεις πολύ ακριβά. Δηλαδή θα… θα δώσεις αίμα για να λάβεις πνεύμα όπως λένε οι Πατέρες. Θα αγωνιστείς για να αποδείξεις την ελευθερία σου, την ελεύθερη βούλησή σου, και… πολλές φορές ο άνθρωπος φτάνει σε πολύ δυσκολία, σε… δηλαδή να δώσει ας πούμε το αίμα του προκειμένου να αντισταθεί προς την αμαρτία, προκειμένου να κόψει έναν πάθος, προκειμένου να απελευθερωθεί από μια κακή συνήθεια από ένα πάθος. Ναι είναι γεγονός ότι και θα πονέσει και θα κλάψει και θα αισθανθεί ας πούμε… σε μια δύσκολη κατάσταση να βρίσκεται, γι’ αυτό λέγεται τεθλιμμένη οδός. Όμως, το Ευαγγέλιο τη λέει ναι μεν τεθλιμμένη, αλλά η οποία απάγει η ζωή αιώνιων. Δηλαδή, φαίνεται τεθλιμμένη αλλά οδηγεί σε ζωή αιώνιων, και το αποτέλεσμά της, που δεν είναι μετά θάνατο βέβαια, αλλά είναι σε αυτήν τη ζωή, είναι χαρά. Και χαίρεται ο άνθρωπος και αγάλλεται και ευφραίνεται και ο άνθρωπος ο οποίος αισθάνθηκε αυτήν τη χαρά του Θεού παιδιά, δεν μπορεί μετά να στραφεί στην παλιά χαρά.
00:52:22
Δηλαδή σβήνουν εκείνα τα πράγματα, είναι… όπως όταν βγεις στον καθαρόν αέρα ας πούμε και αναπνεύσεις καθαρόν αέρα, δεν μπορείς μετά, πνίγεσαι μες στα καυσαέρια. Και αισθάνεσαι και λες… μα πού ήμουν προηγουμένως; Ζούσα μέσα σε αυτήν την πόλη; Έτσι. Ε… Όταν ζήσετε έξω για πολύ καιρό μέσα στον χώρο τον καθαρόν, στην ύπαιθρο, μετά ακούεις πόλη και σηκώνονται οι τρίχες της κεφαλή σου. Ενώ όταν ζει κανείς για πολύ καιρό μες στην πόλη, το αισθάνεσαι τόσο φυσιολογικό και δεν καταλαβαίνεις τίποτα.
00:52:56
Έτσι είναι και ο άνθρωπος ο οποίος ζει πνευματικά, εγνώρισε πλέον τη χαρά του Θεού, και στρεφόμενος πίσω, και θυμούμενος που ήταν προηγουμένως και ποια πράγματα νόμιζε για χαρά, πραγματικά απορεί πώς ζούσε, και πώς ήταν δυνατόν εκείνο το σκοτάδι που ζούσε μέσα να το θεωρούσε σαν φως ή να το ανεχόταν έστω. Και δεν μπορεί ο άνθρωπος να ξαναπάει πίσω. Τον πιάνει ασφυξία, είναι αδύνατο να στραφεί πίσω ο άνθρωπος και να ξαναδεχθεί ας πούμε εκείνη την κατάσταση. Είναι δυστυχία πλέον, είναι δυστυχία. Ενώ ώσπου να κόψει από εκείνη τη δυστυχία, πράγματι έπρεπε να καταβάλει κόπον, και γι’ αυτό λέγεται τεθλιμμένη οδός και στενή πύλη. Ενώ κατ’ ουσίαν είναι χαρμόσυνη και πλατιά και ευφρόσυνος η πύλη αυτή.
00:53:48
Εγώ παιδιά δεν θέλω να πω τίποτα άλλο γιατί ο χρόνος μας είναι ακριβώς την ώρα του.
[προσευχή και απόλυση]
Sofia Orthi 